آتشگاه اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آتشگاه اصفهان''' یا '''کوه آتشگاه''' از بناهای تاریخی شهر [[خمینی شهراصفهان]] و از یادگارهای [[ایران باستان]] است. این مجموعه دارای پیشینه تاریخیِ کهنی است و در زمانهای گونه گونی از آن بهره برده‌اند. نام اصیل و کهن بنا «مهربین» بوده که اخیراً بدان آتشکده اطلاق شده است.

آتشگاه خمینی شهراصفهان در غرب اصفهان و ۸ کیلومتری [[مرکز شهر]] در خیابان آتشگاه قرار دارد. این بنا در نزدیکی رودخانه [[زاینده رود]]، بر روی کوهی قرار دارد. از بلندای این تپه، تا کیلومترها از هر چهار سوی اصلی را می‌توان به خوبی مشاهده کرد.

این تپه از جنس سنگ‌های رسوبی است. تراز پایینی آن در ارتفاع ۱۶۱۰ متر از سطح دریا (حدود ۵۰ متر بالاتر از تراز مرکز شهر [[اصفهان]]) و فراز آن در ارتفاع ۱۷۱۵ متری از سطح دریا واقع شده‌است. این تپه از نظر [[زمین‌شناسی]] در دوره [[کرتاسه]] تشکیل شده است.<ref>محمد رضا شایسته و منصور قاسمی، ۱۳۸۳، اصفهان بهشتی کوچک اما زمینی، انتشارات نقش خورشید، اصفهان. صفحه ۸۷.</ref>

«آندره گُدار» به سال ۱۹۳۸ میلادی، در یکی از مُجَلَّدات «آثار ایران» که اختصاص به بناهای آتش داشت، گفتاری کوتاه ولی اصولی و دقیق دربارهٔ آتشگاه خمینی شهراصفهان می‌آورد. سپس «ماکسیم سیرو» در اوایل دههٔ ۱۹۶۰ میلادی، بررسی‌های دقیقی را در آتشگاه به انجام می‌رساند، و برای نخستین بار اقدام به تهیهٔ نقشه‌های معماری صحیح از آن می‌نماید. کمی بعدتر، «کلاوس شیپ مان» با حضور درآتشگاه، آن را از نزدیک مورد مطالعه قرار داده و گزارش خود را در کتابی دربارهٔ بناهای آتش ایران، به زبان آلمانی انتشار می‌دهد. از ایرانیان، نخستین بار «رشید شهمردان» (که یک موبد پارسی ایرانی تبار بود) در کتاب «پرستشگاه زرتشتیان»، ضمن برشمردن و توصیف اکثر آتشخانه‌های ایران، از پناه گرفتن اسماعیلیان اصفهان به آتشگاه در اواخر سدة پنجم هجری خبر می‌دهد. «علیرضا جعفری زند» به سال ۱۳۸۱ خورشیدی مجموعهٔ گزارش‌ها و بررسی‌های ارزندهٔ خود دربارهٔ «اصفهان پیش از اسلام» را در قالب کتابی به همین نام منتشر می‌نماید. در این کتاب، بر کاربری مذهبی آتشگاه تأکید شده و با استناد به نتایج آزمایش سالیابی به روش کربن ۱۴، «آتشگاه» یک معبد ایلامی دانسته می‌شود که بعدها تبدیل به یک معبد مهری می‌گردد.<ref> «آتشگاه اصفهان» - یاغش کاظمی - مرکز اصفهان شناسی و خانهٔ ملل - چاپ: اول/ ۱۳۸۶</ref>

از تاریخ نویسان و جغرافیانویسان قدیم، برخی راجع به آتشگاه خمینی شهراصفهان مطالبی نوشته‌اند. از آن جمله:

* [[حمزه اصفهانی]] در [[قرن چهارم هجری]] در کتاب ''سنی ملوک‌الارض والانبیا'' پس از نام بردن از آتشکده‌های اصفهان می‌نویسد: {{نقل قول|[[کی‌اردشیر]] در شهر خمینی شهر،اصفهان، به یک روز سه آتشکده بنیاد گذاشت. یکی را به هنگام برآمدن آفتاب در جانب «قلعه ماربین» (ماربین، مهربین یا آتشگاه امروزی) به نام آتشکدهٔ ''شهر اردشیر''، دوم آتشکده‌ای به نام ''زروان اردشیر'' به هنگام ظهر در ''دارک'' از روستاهای خوار ([[برخوار]] فعلی) و سوم، آتشکدهٔ ''مهر اردشیر'' در روستای "[[اردستان]]».<ref>محمد رضا شایسته و منصور قاسمی، ۱۳۸۳، اصفهان بهشتی کوچک اما زمینی، انتشارات نقش خورشید، اصفهان. صفحه ۸۶.</ref>}}