ایران‌ویج: تفاوت میان نسخه‌ها

{{دیگر کاربردها|ایران}}

بر اساس اوستا (فردگرد یکم)، ایرانیان باستان خاستگاه خود را [[اَیریَنِم وَیجَ]] یا ایران‌ویج ([[زبان اوستایی|اوستایی]]: اَریَنَ وَئیجَه (airyana waējah)،<ref>{{پک|مالاندرا|1391|ک=مقدمه‌ای بر دین ایران باستان|ص=250}}</ref> [[زبان پارسی میانه|پارسی میانه]]: ایران‌ویج (ērānwēz)،<ref>{{پک|مالاندرا|1391|ک=مقدمه‌ای بر دین ایران باستان|ص=250}}</ref> [[زبان سغدی|سغدی مانوی]]: آریانا وَئیجه (airyana waējah)،<ref>{{پک|MacKenzie|۱۹۹۸a|ک=ĒRĀN-WĒZ|ص=536}}</ref> [[زبان پارتی|پارتی]]: آریان‌ویجن(ʾryʾnwyjn)<ref>{{پک|MacKenzie|۱۹۹۸a|ک=ĒRĀN-WĒZ|ص=536}}</ref>) می نامیدند، که به معنی «گسترهٔ آریائیان» یا «سرزمین رودهای آریایی، چشمه‌های آریایی» است.<ref>{{پک|رضایی باغ‌بیدی|1388|ک=تاریخ زبانهای ایرانی|ص=9}}</ref> این واژه بعدها در متون [[پارسی میانه|پهلوی]] تبدیل به ایران‌ویج (ērānwēz) شد. (ēr) به معنی «آزاده، شریف و اصیل» است. بنابر [[اوستا]]، نخستین مسکن اقوام آریایی است.<ref>{{پک|مالاندرا|1391|ک=مقدمه‌ای بر دین ایران باستان|ص=250}}</ref> درباره محل ایرانویج اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را سرزمین صرفاً اساطیری دانسته‌اند. برخی نیز پیشنهادهایی برای جایگاه جغرافیایی آن ارائه کرده‌اند. محل‌های پیشنهادی از [[خوارزم]] بر ساحل [[دریاچه آرال]] در شمال [[ازبکستان]] تا [[آذربایجان]]، یا تا جنوب یا شمال غرب [[افغانستان]] گسترده است. اخیراً [[فُگِلسانگ]] محل ایرانویج را شمال سرزمین باستانی [[سُغد]]، در شمال [[رود سیحون]] دانسته، اما بر پایه پژوهش [[ویتسِل]]، جایگاه ایرانویج ارتفاعات مرکزی افغانستان بوده است.<ref>{{پک|رضایی باغ‌بیدی|1388|ک=تاریخ زبانهای ایرانی|ص=9-10}}</ref>