چگالش بوز–اینشتین: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
F.derakhshan (بحث | مشارکتها) این حالت ماده، در سال ۱۹۹۵ توسط دو دانشمند به نامهای اریک آلن کرنل(به انگلیسی: Eric Allin Cornell) و وای من ساختهشد، اما پیش از آن، دو دانشمند دیگر |
F.derakhshan (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۴:
== تاریخچه ==
این حالت ماده، در سال ۱۹۹۵ توسط دو دانشمند به نامهای [[اریک آلن کرنل]]{{به انگلیسی|Eric Allin Cornell}} و وای من ساختهشد، اما پیش از آن، دو دانشمند دیگر یعنی [[ساتیندرا بوز]]{{به انگلیسی|Satyendra Nath Bose}} و [[آلبرت اینشتین|آلبرت انیشتین]]، وجود این حالت را در سال ۱۹۲۰ پیش بینی کرده بودند ولی به دلیل نداشتن وسایل و امکانات لازم آن را نساختند.
▲این حالت ماده، در سال ۱۹۹۵ توسط دو دانشمند به نامهای [[اریک آلن کرنل]]{{به انگلیسی|Eric Allin Cornell}} و وای من ساختهشد، اما پیش از آن، دو دانشمند دیگر یعنی [[ساتیندرا بوز]]{{به انگلیسی|Satyendra Nath Bose}} و [[آلبرت اینشتین|آلبرت انیشتین]]، وجود این حالت را در سال ۱۹۲۰ پیش بینی کرده بودند ولی به دلیل نداشتن وسایل و امکانات لازم آن را نساختند.
== دمای بحرانی ==
اتمهای پلاسماها فوقالعاده داغ و فوقالعاده برانگیختهاند، اما حالت متراکمِ بیایسی {{به انگلیسی|BEC}} درست برعکس آن است و آنها کاملاً تحریک نشده و فوقالعاده سرد هستند. متراکم شدن یا چگالش وقتی رخ میدهد که چند مولکول گاز، به خاطر کاهش انرژی، با یکدیگر جمع شده و تبدیل به مایع شوند. اتمهای گازها، واقعاً برانگیخته و پر انرژی هستند اما در صفر درجه کلوین،
دانشمندان راهی پیدا کردهاند که بتوانند ماده را تا دمای نزدیک به صفر مطلق سرد کنند. وقتی که دما تا این حد کم میشود، میتوان با چند عنصر خاص، حالت متراکمِ ماده را ساخت. کرنل و وایمن این کار را با عنصر [[روبیدیم]]{{به انگلیسی|Rubidium}} انجام دادند. حالا ماده که سرد است اما نه هر سردی، زیرا که یک تکه یخ هنوز در حالت جامد است. اما وقتی به دمایی نزدیک صفر مطلق میرسد، اتفاق خاصی میافتد؛ اتمها شروع به جمع و یکپارچه شدن میکنند و تمام این اتفاق در دمایی حدود چند بیلیونیم درجه رخ میدهد. نتیجهٔ این یکپارچه شدن اتمها، حالت چگالش بوز-اینشتین است. اتمهایی که در یک محل جمع شدهاند، تشکیل یک ابَراتم را میدهند و دیگر هزاران اتم مجزا وجود ندارد. در سال [[۲۰۰۱ (میلادی)|۲۰۰۱]]، [[ولفگانگ کترله]]، [[جایزه نوبل فیزیک]] را به خاطر نشان دادن تجربی این پدیده از آن خود کرد.انتقال به بیایسی زیر دمای بحرانی رخ میدهد، برای یک گاز سه بعدیِ یکنواخت که از ذرات غیر متعامل و بدون هیچ درجه داخلیِ آشکارِ آزاد تشکیل شده است، اینگونه است:
سطر ۴۶ ⟵ ۴۵:
|}
تداخلِ ارزشِ متغییرها و اصلاحات را میتوان با [[نظریهمیانگینمیدان]]{{به انگلیسی|Mean field theory}} محاسبه کرد.<ref>{{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mean_field_theory&oldid=635953699|عنوان=Mean field theory|زبان=انگلیسی|بازیابی=۹ آوریل ۲۰۱۵}}</ref><ref>{{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=
== جستارهای وابسته ==
{{چندستونه|۱}}
|