'''سنگ‌زایی''' یا '''دیاژنزدیاژِنِز''' {{به انگلیسی|Diagenesis}} مجموعه تحولاتی است که پس از نهشته‌شدننهشته‌شدنِ [[رسوب]] و قبل از دگرگون شدن آن منجر به یک سری تغییرات [[فیزیکی]]، [[شیمیایی]] و [[بیولوژی|بیولوژیک]] می‌شود. در این وضعیت امکان دارد که دربر اثر فشار طبقاتطبقاتِ رویی به طبقات زیرین، تغییراتی در ترتیب و ترکیب [[رسوب]] اولیه ایجاد گردد و در پی آن باعث به‌وجود آمدن [[کانی|کانی‌های]] جدیدی در رسوب شود. در این حالتحالت، دربر اثر فشار طبقات رویی، آب موجود در رسوبات خارج می‌گردد و سپس فواصل بین ذرات و دانه‌های رسوبی به‌همبه هم نزدیک شده و در نهایتدرنهایت تشکیل [[سنگ]] فشرده‌ای را می‌دهد. این عمل قبل از [[دگرگونی (زمین‌شناسی)|دگرگون شدندگرگون‌شدن]] سنگ است و آن را دیاژنزسنگ‌زایی یا دیاژِنِز (اصطلاح [[فرانسوی]]) می‌گویند.<ref>''فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی،ژئومورفولوژی''، دکتر مسعود معیری، انتشارات دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۰</ref>
