نبرد گالیپولی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mardetanha (بحث | مشارکت‌ها)
جز تصحیح تاریخ و افزودن منبع
Mardetanha (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۴:
| image = [[پرونده:G.C. 18 March 1915 Gallipoli Campaign Article.jpg|250px|The Battle of Gallipoli, February–April 1915]]
| caption = Gallipoli Campaign, April 1915.
| date = 25 April 1915 – 9 January 1916۱۹۱۶{{سخ}}({{Age in years, months, weeks and days|month1=۰۴|day1=۲۵|year1=۱۹۱۵|month2=۰۱|day2=۰۹|year2=۱۹۱۶}})
| place = [[گالیپولی]],، امپراتوری عثمانی
| result = پیروزی امپراتوری عثمانی
* Stalemate on Gallipoli peninsula<ref>Les Carlyon, p.518</ref> leading to evacuation of [[Dardanelles Army|Allied forces]]
خط ۲۰:
| commander1 = {{flagicon|United Kingdom of Great Britain and Ireland}} [[Ian Standish Monteith Hamilton|Sir Ian Hamilton]]{{سخ}}{{flagicon|United Kingdom of Great Britain and Ireland}} [[Herbert Kitchener|Lord Kitchener]]{{سخ}}{{flagicon|United Kingdom of Great Britain and Ireland}} [[John de Robeck]]{{سخ}}{{flagicon|United Kingdom of Great Britain and Ireland}} [[William Birdwood, 1st Baron Birdwood|Lord Birdwood]]
| commander2 = {{flagicon|German Empire}} [[اتو لیمان فن زاندرس]]{{سخ}}{{flagicon|Ottoman Empire}} [[مصطفی کمال آتاترک|Mustafa Kemal]]{{سخ}}{{flagicon|Ottoman Empire}} [[Mehmet Esat Bülkat|Esat Pasha]]{{سخ}}{{flagicon|Ottoman Empire}} [[Mehmet Vehib Kaçı|Vehip Pasha]]{{سخ}}{{flagicon|Ottoman Empire}} [[Cevat Çobanlı|Cevat Pasha]]
| strength1 ={{flagcountry|British Empire}}:{{سخ}}۴۸۹٬۰۰۰<ref name="erickson"/>{{سخ}}{{flagicon|France}} [[جمهوری سوم فرانسه|France]]:{{سخ}}۷۹٬۰۰۰<ref name="erickson"/>{{سخ}}5۵ [[لشکر|divisions]] (initial){{سخ}}16 divisions (final)
| strength2 ={{flagcountry|Ottoman Empire}}:{{سخ}}۳۱۵٬۵۰۰<ref name="erickson">Erickson, Edward J. (2001). [http://books.google.com/books?id=XUlsP0YuI1AC&printsec=frontcover&dq=erickson+ordered+to+die&hl=de&ei=pQ-DTvatBIGA-waf4N32DQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC8Q6AEwAA#v=onepage&q&f=false ''Ordered to die: a history of the Ottoman army in the First World War. ''] Westport, CT: Greenwood Publishing. ISBN 0-313-31516-7, page 94-95</ref>{{سخ}}6 divisions (initial){{سخ}}15 divisions (final)
| casualties1 = 220,000, 59% casualty rate<ref name="student">Dennis, Peter. "Gallipoli Campaign." Microsoft Student 2006 [DVD]. Microsoft Corporation, 2005.
Microsoft Encarta 2006. 1993–2005 Microsoft Corporation. All rights reserved.</ref>
| casualties2 = 251,000, 60% casualty rate<ref>{{cite web| url=http://www.canakkale1915.com/sehitsayisi.htm| title=Sehitsayisi| language=Turkish| work=canakkale1915.com website}}</ref>
| campaignbox =
خط ۳۲:
[[پرونده:OttomanBatteryAtGallipoli.jpg|بندانگشتی|250px|گروهان توپخانه عثمانی در چاناق‌قلعه]]
[[پرونده:Periscope rifle Gallipoli 1915.jpg|بندانگشتی|250px|دیدبان‌های استرالیایی در نبرد گالیپولی.]]
'''نبرد گالیپولی''' یا '''نبرد چاناق‌قلعه''' {{انگلیسی|Battle of Gallipoli}}، نام جنگی است که در [[جنگ جهانی اول]] بین کشور [[عثمانی]] و نیروهای ائتلافی ([[انگلستان]]، [[فرانسه]] و [[آنزاک|آنزاک‌ها]]) در تنگه [[داردانل]] در گرفت. این نبرد که بیش از هشت ماه طول کشید <ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/world/2015/04/150424_l03_armenia_turkey_war1 |عنوان = شرکت رهبران چند کشور در مراسم یکصدمین سالگرد کشتار ارامنه و آغاز نبرد گالیپولی | ناشر = بی بی سیبی‌بی‌سی فارسی|تاریخ = ۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ |تاریخ بازدید = ۲۴ آوریل ۲۰۱۵}}</ref> سرانجام در دسامبر سال ۱۹۱۵ با شکست نیروهای ائتلافی به پایان رسید. در برخی کشورها مانند [[استرالیا]]، [[نیوزلند]] و [[ترکیه]] هر ساله، خاطره این نبرد گرامی داشته می‌شود.
 
== تاریخچه جنگ ==
در سال ۱۹۱۴ نیروهای متفقین، به فکر تصرف تنگه [[داردانل]] افتادند اما با اعلام بی طرفی دولت عثمانی، حمله‌ای به آن صورت نگرفت. پس از ورود دولت عثمانی به جنگ، [[وینستون چرچیل]] که در آن زمان وزیر دریانوردی انگلستان بود، به نقش کلیدی این منطقه برای تسخیر استانبول اشاره کرد و در نهایت توانست نظر خود را به کابینه و ارتش انگلستان بقبولاند. هدف این نبرد به زانو درآوردن عثمانی و امکان ارتباط نزدیک‌تر با [[روسیه]] بود.
 
نخستین بار، در نوزدهم فوریه ۱۹۱۵، ناوگان دریائی مشترک انگلستان و فرانسه با محاصره منطقه، به مدت یک ماه نیروهای عثمانی مستقر در دو سوی تنگه را گلوله بارانگلوله‌باران کردند. نبرد ۱۸ مارس، آخرین برگ این حمله بود که نتیجه را در پایان به سود عثمانی‌ها رقم زد. متفقین در این روز تمام نیروی خود را به کار بستند تا کنترل تنگه داردانل را به دست آورند اما با دفاع عثمانی‌ها، دست آخر هفت کشتی آنان در این روز غرق شد که منجر به عقب‌نشینی این نیروها شد.
 
متفقین برای جبران این شکست و اعاده حیثیت، تدارک نبرد همه جانبه‌ایهمه‌جانبه‌ای را با حضور نیروی دریایی و زمینی دیدند. در ۲۵ آوریل، لشکر هفتاد هزار نفری متفقین، در [[چاناق‌قلعه]] پیاده شدند و آنان را ۱۰۹ ناو جنگی و صدها شناور دیگر از دریا حمایت کردند. این نبرد چندین ماه به طول کشید و با دفاع سرسختانه عثمانی‌ها روبرو شد. سرانجام، به دلیل تلفات سنگین، نیروهای متفق در ماه دسامبر آغاز به تخلیه منطقه کردند و کنترل منطقه در دست عثمانی باقی‌ماند.
 
== آمار و ارقام ==
[[پرونده:60 pounder Cape Helles June 1915.jpg|بندانگشتی|290px|توپخانه انگلستان در نبرد گالیپولی]]
 
برخی منابع مانند <ref>[http://www.hamsaye.com/kultur_menu.dwt نبرد چاناق‌قلعه] وب‌گاه همسایه</ref> تعداد کشته شدگان این جنگ را نیم میلیون نفر نوشته‌اند اما بر اساس <ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Gallipoli#Trivia نبرد گالیپولی] از ویکی‌پدیای انگلیسی</ref> شمار کشته شدگان و مجروحان روی هم نیم میلیون نفر بوده‌است که تقریباً دو طرف به اندازه برابر کشته و زخمی داده‌اند. تعداد کشته‌های عثمانی و متفقین به ترتیب ۸۶ و ۴۴ هزار نفر بوده‌است. زخمی شدگان نیز به ترتیب ۹۷ و ۱۶۴ هزار نفر بوده‌اند که جمع تلفات (کشته شدگان و زخمی‌ها) به بیش از نیم میلیون نفر می‌رسد.
 
== دیگر موضوعات ==
مصطفی کمال [[آتاتورک]] خود مستقیماً فرماندهی ترکها را بر عهده داشته و در تهییج نیروهای عثمانی موثرمؤثر بوده‌است. [[چرچیل]] نیز از سوی دیگر نقش عمده‌ای را در انگلستان در به راه اندازیراه‌اندازی این جنگ داشته‌است.
 
این نبرد در استرالیا و نیوزلند با نام نبرد آنزاک نیز شناخته می‌شود و هر ساله مراسم یادبودی در [[روز آنزاک]] برای آن برگزار می‌شود.
 
آتاتورک در یکی از سخنرانی‌ها به نیروهای زیر فرمانش گفته بود: "«من به شما دستور نمی‌دهم که بروید و بجنگید,بجنگید، دستور می‌دهم بروید و بمیرید"».
 
== جستارهای وابسته ==