حماسه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ادغام مطالب انواع حماسه به اینجا
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
{{ادبیات}}
'''حماسه''' به رشته داستان‌های پهلوانی و [[رزمی]] گفته می‌شود. حماسه‌ها عموماً منظوم نوشته می‌شوند. به داستان‌ها و موضوعات غیررزمی در ادبیات، [[بزم|بَزمی]] یا [[شعر غنایی|غِنایی]] گفته می‌شود.
 
== تعریف حماسه ==
خط ۱۰:
 
== ویژگی‌های حماسه ==
از مهم‌ترین ویژگی‌های حماسه آن است که مدت‌ها پس از حوادثی که از آنها سخن می‌گوید پدید می‌آید، اما به طور معمول معتقدات و آثار فکری و اجتماعی دوران شاعر با اعتقادات و سنت‌هایی دورانی که حماسه در آن بیان می‌شود اختلاط نمی‌یابدونمی‌یابد و شاعر با حذف کردن نشانه‌های فرهنگی دوران پیشین، آثار و نشانه‌ها ی زمان خود را در حماسه نمی‌آمیزد.
 
به طور کلی حماسه‌های پهلوانی و دینی که با ایام و لحظات خاصی از حیات ملی یک قوم در ارتباط است؛ دورانی که مردمان پیشین با مدنیت ساده و ابتدایی خود در تلاش برای تشکیل ملیت و تمدن خود بوده‌اند. موضوع داستان‌های حماسی همیشه نخستین دوره‌های تمدن آن ملت است و در دوره‌های ترقی و کمال استقلال و تمدن یک ملت شاعران بیشتر به حماسه‌های مصنوع می‌پردازند.
خط ۱۶:
همچنین در عموم حماسه‌ها زمان و مکان وقایع مبهم است تا منظومه حماسی در زمان و مکان محدود نباشد.
 
ویژگی دیگر حماسه داستانی بودن انآن می‌باشد. حماسه‌ها به صورت داستان بیان میشوندمی شوند. وجود قهرمانان برتر ( ملیت ) در حماسه نیز از دیگرویژگی‌هایدیگر ویژگی‌های حماسه به شمار میرودمی رود. حوادث خارق العاده ای (یا اغراق )آمیزی که در حماسه ذکر می شوند کهو گاه باور آنها گاه دشوار می‌باشد نیز از ویژگی‌های حماسه می باشد .
 
== منشا حماسه ==
گروهی از محققان شعر حماسی را نتیجه و دنبالهٔ [[شعر غنایی]] می‌دانند و معتقندمعتقدند که بیشتر آثار حماسی از ترکیب سروده‌هایی که شاعران پیشین در طول زمان برای قهرمانان و سرداران سروده‌اند، تشکیل شده‌است.<ref>صفا- ۱۴</ref>
 
== حماسه‌های ایرانی ==
در کنار [[شاهنامه]] که مجموعه‌ای از بسیاری از منابع تاریخ و اسطوره ایران باستان است، شماری دیگر از حماسه‌های فارسی در دست است که از حماسه‌سرایی ساسانی ریشه می‌گیرند از جمله:
[[گرشاسب‌نامه]]، [[بهمن‌نامه]]، [[فرامرزنامه]]، [[کوش‌نامه]]، [[برزونامه]]، [[شهریارنامه]]، [[آذربرزین‌نامه]]، [[بیژن‌نامه]]، [[لهراسب‌نامه]] و [[سام‌نامه]].<ref>دریایی- ۳۲</ref> فهرست حماسه‌های ایرانی که [[ذبیح الله صفا|دکتر ذبیح الله صفا]] می‌دهد شامل این کتابها نیز هست: داستان کک کوهزاد، داستان شبرنگ، داستان جمشید و جهانگیر نامه.
 
== حماسه‌سرایان معاصر ==
خط ۳۰:
== انواع حماسه ==
 
۱.#حماسه اساطیری، که از قدیمی و اصلی‌ترین نوع حماسه‌است و بر مبنای اساطیر شکل گرفته؛ مثل [[گیل گمش]] و بخش اول شاهنامه.
۲.#حماسه پهلوانی، که در آن از زندگی پهلوانان سخن رفته و قهرمان معمولاً یک پهلوان مردمی است که برای او مرگ بهتر از ننگ است.مثل زندگی رستم در شاهنامه.
۳.#حماسه‌های دینی یا مذهبی، که در آن‌ها قهرمان یکی از رجال مذهبی و داستان آن هابر مبنای اصول یکی از مذاهب است.مثل [[کمدی الهی]] دانته و [[خاوران نامه]] [[ابن حسام خوسفی]].
۴.#حماسه عرفانی، که در این گونه حماسه قهرمانان بهد از شکست دادن دیو نفس و در طی شعری مخاطره آمیز در جاده طریقت نهایتاً به پیروزی که همان وصول به جاودانگیست دست می‌یابند.مثل [[تذکرةالاولیا]] و [[منطق الطیر]].
 
 
== تقسیم بندی حماسه از لحاظ قدمت ==
 
۱.#حماسه سنتی که به آن حماسه نخستین و حماسه شفاهی نیز می‌گویند.این حماسه در زمان‌های قدیم شکل گرفته و در آن شاعر حتی المقدور در منابع خود که روایات و قصص شفاهی و غیره هستند دخل و تصرف نمی‌کند.
 
۲-#حماسه ثانوی یا حماسه ادبی که بر مبنای حماسه‌های قدیمی ساخته شده و شاعر موضوع آن را یا ابداع می‌کند و یا آزادانه از موضوعات قدیمی سود می‌جوید.
۳-#حماسه متاخر که از روی حماسه‌های ثانویه در ادوار متاخر ساخته شده‌است.
 
۲-حماسه ثانوی یا حماسه ادبی که بر مبنای حماسه‌های قدیمی ساخته شده و شاعر موضوع آن را یا ابداع می‌کند و یا آزادانه از موضوعات قدیمی سود می‌جوید.
۳-حماسه متاخر که از روی حماسه‌های ثانویه در ادوار متاخر ساخته شده‌است.
 
== حماسه‌های اصلی اقوام جهان ==
{{حماسه‌های منظوم جهان}}
 
بین النهرین {ایران قدیم}: حماسه گیلگمش
 
== پانویس ==