ویکی‌پدیا

پاک‌سازی قومی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
CommonsDelinker (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۸۴٬۱۱۷ ویرایش‌ها
پروندهٔ Bundesarchiv_Bild_175-13223,_Berlin,_Flüchtlinge_aus_dem_Osten.jpg که در ویکی‌انبار به دست Raymond حذف شده بود، به این علت برداشته شد: Copyright violation; see c:Commons:Licensing: photo
خط ۲:
{{جعبه اطلاعات پاکسازی قومی}}
'''پاکسازی قومی'''، به کوششی قهرآمیز جهت یکدست‌سازی منطقه‌ای از لحاظ قومی گویند که معمولاً با تبعید، مهاجرت و جایگزینی اجباری و کشتار صورت می‌گیرد. پاکسازی قومی، معمولاً با نابودی بخش بزرگی از آثار تاریخی، گورستان‌ها، خانه‌ها و دیگر مظاهر تمدنی قوم هدف همراه خواهد بود.<ref name="britannica">
«ethnic cleansing.» Encyclopædia Britannica. 2010. Encyclopædia Britannica Online. 10 Jul. 2010 <[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/194242/ethnic-cleansing]>.</ref> شاید بتوان گفت پاکسازی قومی، نوعی [[نسل‌کشی]] است که بیشتر برای زدودن قوم هدف از یک منطقهٔ جغرافیایی خاص انجام می‌پذیرد و معمولاً سبب تغییر جغرافیای قومی-نژادی-مذهبی آن منطقه می‌شود. بزرگترین شباهت میان نسل‌کشی و پاکسازی قومی را می‌توان نابودی اجباری گروه‌های قومی، نژادی، [[ایدئولوژی|ایدئولوژیکی]] دانست. از آنجایی که پاکسازی قومی تعریفی رسمی در مجامع بین‌المللی ندارد، نمی‌توان به‌درستی تفاوتی قضایی، میان نسل‌کشی و پاکسازی قومی قائل شد. انگیزهٔ اغلب پاکسازی‌های قومی مدرن، یکدست‌سازی ترکیب دینی-قومی و یا نژادی بوده‌است، در حالی که در [[قرون وسطی]] و اوایل دوران مدرن، انگیزهٔ پاکسازی‌ها عموماً بر پایهٔ مذهب بوده‌است.<ref name="OxfordEthClen"/> پاکسازی قومی ترجمهٔ فارسی عبارت انگلیسی ''ethnic cleansing'' و آن خود ترجمهٔ تحت‌الفظی عبارت [[زبان صربی کرواتی|صربی-کرواتی]] ''etničko čišćenje'' است.<ref name="britannica"/> این واژه در دههٔ ۹۰ قرن ۲۰ میلادی و به دنبال نسل‌کشی‌هایی که در جریان فروپاشی [[یوگوسلاوی]] سابق اتفاق افتاد، وارد ادبیات سیاسی جهان شد و به‌سرعت به یکی از اصطلاحات رایج در میان واژگان مربوط به خشونت علیه گروه‌های انسانی تبدیل شد. هر چند که برخی معتقدند پاکسازی قومی ریشه‌ای تاریخی دارد.<ref name="OxfordEthClen"/> اینکه آیا پاکسازی قومی در طول تاریخ ریشه داشته یا مربوط به تحولات قرن بیستم میلادی‌است، از موارد مورد اختلاف است. از مصادیق پاکسازی قومی در طول تاریخ می‌توان به جابه‌جایی‌های اجباری [[آشوریان]] سدهٔ نهم تا هفتم پ. م، کشتار و اعدام دسته‌جمعی [[دانمارکی|دانمارکیهای]] ساکن [[انگلستان]] در سده دهم میلادی، اخراج [[یهودیان]] از [[اسپانیا]] در قرن ۱۵ میلادی، و نابودی [[سرخ‌پوستان]] آمریکا توسط مهاجران و استعمارگران سفیدپوست اروپایی اشاره کرد.<ref name="britannica"/> اگرچه عملاً فتح تمامی سرزمین‌های مستعمراتی توسط اروپاییان —مانند [[مکزیک]]، [[قاره استرالیا|استرالیا]]، [[آمریکا]]— خشن بوده‌است، اما فقط برخی از آن‌ها منجر به پاکسازی قومی خونین شدند.<ref name="Mann"/> ظهور «پاکسازی قومی مدرن» در قرن نوزدهم و بیستم میلادی و در مناطق مختلفی مانند سرزمین‌های امپراتوری‌های قدیمی در مرکز و شرق اروپا و غرب آسیا اتفاق افتاد. امواج متعدد پاکسازی قومی نقشهٔ قومی و مذهبی این مناطق را تغییر داد. نخستین موج در زمان [[جنگ جهانی اول]] آغاز و مدت کوتاهی پس از پایان آن به اتمام رسید. دومین موج درست پس از آغاز [[جنگ جهانی دوم]] به اوج خود رسید و اندکی پس از اتمام جنگ پایان پذیرفت. سومین موج هم در خلال [[جنگ سرد]] با شدت کمی آغاز و پس از پایان جنگ سرد به اوج رسید.<ref name="OxfordEthClen"/> از موارد به وقوع پیوسته در امواج مذکور می‌توان به [[نسل‌کشی ارامنه]]، [[نسل‌کشی آشوریان|آشوریان]] و [[نسل‌کشی یونانیان|یونانیان]] توسط [[ترکان عثمانی]] در خلال و پس از [[جنگ جهانی اول]]، نسل‌کشی یهودیان —معروف به [[هولوکاست]]— توسط [[آلمان نازی]]، اخراج میلیون‌ها آلمانی از [[لهستان]] و [[چکوسلواکی]] و دیگر مناطق اروپای شرقی پس از پایان [[جنگ جهانی دوم]] و کشتار [[بوسنیایی|بوسنیاییهای]] مسلمان توسط صرب‌های بوسنی پس از پایان [[جنگ سرد]] اشاره کرد.<ref name="OxfordEthClen"/><ref name="britannica"/> کمیسیونی از کارشناسان [[سازمان ملل]] که جهت رسیدگی به وقایع [[بوسنی و هرزگوین]] تشکیل شده بود، در ماه فوریهٔ ۱۹۹۳ پاکسازی قومی را [[بزه|جرمی]] علیه قوانین بین‌المللی توصیف کرده‌اند. اگرچه امروزه مفهوم پاکسازی قومی به‌خوبی فهمیده شده‌است، اما بر خلاف نسل‌کشی وارد اسناد [[حقوق بین‌الملل]] نشده و به عنوان جزئی از جرایمی که پیشتر تعریف شده، یعنی [[جنایت علیه بشریت]] و [[جنایات جنگی]]، طبقه بندیطبقه‌بندی می‌شود.<ref name="OxfordEthClen"/>
 
== تعریف ==
خط ۱۴:
|شهر=New York
|سال=۲۰۱۰
|صفحه=۴۲-۴۵۴۲–۴۵
|شابک=ISBN 0-19-923211-3
}}</ref>
خط ۲۱:
قومیت معمولاً نشانگر گروهی با هویتی ریشه‌دار فرهنگ و تاریخ مشترک است، اما به طور گسترده‌تر قومیت می‌تواند به گروهی که از نقطه نظر دیگران هویت متفاوت و متمایزی از بقیه دارد، هم گفته شود [بدون اینکه آن گروه از افراد لزوماً فرهنگ و تاریخ یکسانی داشته باشند]. قومیت همچنین با اشکال دیگر از هویت، که مهمترین آن‌ها دین است، همپوشانی دارد اما این پرسش که دقیقاً چه مشترکات هویتی میان گروه‌هایی که هدف حذف قرار می‌گیرند وجود دارد، در مقایسه با رابطهٔ بین عاملان و قربانیان، دارای اهمیت کمتری‌است. معمولاً عاملان پاکسازی قومی گروه‌هایی را حذف می‌کنند که وجود آن‌ها را ذاتاً تهدیدی علیه خود محسوب می‌کنند.<ref name="OxfordEthClen"/>
 
مفهوم پاکسازی قومی با مفاهیم «[[مهاجرت اجباری]]» و «انتقال جمعیت» در ارتباط است. مهاجرت اجباری مفهومی کلی‌تر از پاکسازی قومی‌است و به نوعی پاکسازی قومی را نیز در برخی موارد شامل می‌شود، اما همچنین برخی جابه‌جایی‌های جمعیتی به دلایلی مختلف مانند پروژه‌های کاری عمومی را نیز دربر می‌گیرد که این‌ها جزء پاکسازی قومی محسوب نمی‌شود. در نقل و انتقالات سازمان‌یافتهٔ جمعیت، کشورها در انتقال و یا تبادل گروه‌های خاص در داخل مرزهای بین‌المللی شان به توافق می‌رسند. قوانین منظم برای نقل و انتقال باعث می‌شود که این کار نسبت به اخراج کمتر خشونت‌آمیز باشد. با این حال، بر اساس کتابچهٔ مطالعات نسل‌کشی [[دانشگاه آکسفورد]] به دو دلیل، وجود تمایزی قوی بین انتقال منظم جمعیت و پاکسازی قومی را می‌توان زیر سؤال برد. اول اینکه در جابه‌جایی جمعیت ممکن است تمامی قوانین مهاجرت رعایت نشود. دوم اینکه نقل و انتقالات جمعیت، حتی اگر با توجه به امنیت شهروندان انجام شود، هنوز هم اجباری‌است و گروه‌هایی را تنها به دلیل اینکه هویتی خاصی دارند مجبور به ترک می‌کنند.می‌کنند؛ بنابراین حتی سازمان‌یافته‌ترین انتقال‌های جمعیت نیز خود شکلی از پاکسازی قومی می‌باشد.<ref name="OxfordEthClen"/>
 
نخستین مقاومت‌ها در برابر بکارگیریِ واژهٔ پاکسازی قومی از این جهت بود که برخی استدلال می‌کردند که استفاده از این نوواژه ممکن است باعث حسن تعبیر نسبت به ماهیت آن شود و بر خشونت‌های محصول آن سرپوش بگذارد و یا آن را صلح‌آمیزتر از چیزی که هست جلوه دهد. اما علی‌رغم قابلیت کژفهمی، واژهٔ «پاکسازی قومی» به‌سرعت برای توصیف شکل مهمی از خشونت در سطحی گسترده رایج شد.<ref name="OxfordEthClen"/> مفهوم «پاکسازی قومی» از چندین جهت مورد مجادله میان محققان بوده‌است. اولین مورد مشخص کردن دقیق تمایز آن با نسل‌کشی‌است. مورد دیگر این است که آیا پاکسازی قومی ریشه در تحولات قرن بیستم میلادی دارد؟ برخی از محققان، تبعید و اسکان‌های اجباری میلیون‌ها نفر توسط [[آشوریان]] در ۹ و ۷ قرن [[پیش از میلاد]] را از اولین نمونه‌های پاکسازی قومی در نظر می‌گیرند. دیگر پژوهشگران می‌گویند که پاکسازی قومی، برخلاف اسکان‌های اجباری قبلی، نتیجهٔ تحولات خاص و منحصربه‌فرد قرن بیستم میلادی، مانند ظهور پدیدهٔ «[[دولت-ملت|دولت‌های ملی]]» حاصل از ایدئولوژی‌های [[ملی‌گرایی|ملی‌گرایانه]] و شبه نژادپرستانه و مقارن شدن آن با گسترش تکنولوژی‌های پیشرفته و ارتباطات بوده‌است.<ref name="britannica"/>
خط ۳۷:
 
== پاکسازی قومی در طول تاریخ ==
اینکه آیا پاکسازی قومی در طول تاریخ ریشه داشته یا مربوط به تحولات قرن بیستم میلادی‌است، همانند تعریف مفهوم پاکسازی قومی از مسائل مورد اختلاف است.<ref name="britannica"/> به گفتهٔ [[اندرو بل-فیالکاف]]، قدیمی‌ترین نمونه‌های پاکسازی قومی به دوران آشوریان و رومی‌ها بازمی‌گردد. بعدها مذهب به مهمترین عنصر هویت جمعی تبدیل شد چنانچه در قرون وسطی همگون‌سازی بیشتر شکل مذهبی داشت، و اقلیت‌های مذهبی را هدف قرار می‌داد. با ورود به دنیای مدرن و جایگزین شدن [[سکولاریسم]] بجای [[دین]]، [[ملی‌گرایی]] جایگزین [[مذهب]] شده و بجای اینکه «هویت جمعی مشترک» از مذهب مشترک سرچشمه بگیرد، بیشتر از قومیت و ملیت مشترک ناشی شده و فرایند همگون‌کردن شکل سکولار به خود گرفت. از این جهت پاکسازی قومی در ادامهٔ [[پاکسازی مذهبی]] است با یک تفاوت. در پاکسازی مذهبی، افراد امکان اینکه مذهب خود را تغییر بدهند داشتند، اما در پاکسازی قومی تنها راه برای همگون شدن مرگ و یا جابه‌جا شدن است. به گفتهٔ اندرو بل-فیالکاف اولین مورد پاکسازی قومی در قرون وسطی —که هنوز جنبهٔ پاکسازی مذهبی در آن پررنگ بود— اخراج بسیاری از کاتولیک‌های [[ایرلندی]] از [[انگلستان]] است. پاکسازی [[سرخ‌پوستان]] توسط [[ایالات متحده آمریکا]] نمونهٔ بعدی پاکسازی قومی‌است. اما فقط در قرن نوزدهم میلادی بود که ''نابودی کامل'' برخی از گروه‌های قومی به هدف آشکار یک دولت تبدیل شد. در این زمان [[عثمانی]] پاکسازی [[یونانیان]] و [[ارامنه]] را آغازید. در نسل‌کشی سال ۱۹۱۵ میلادی، ارامنه حدود یک و نیم میلیون نفر —بیش از نیمی از جمعیت خود— و همچنین حدود ۹۰ درصد از سرزمین‌های محل سکونت خود را از دست دادند. اما در واقع [[نازی‌ها]] بودند که پاکسازی قومی را با ترکیب عناصر [[تبعید]]، اخراج، انتقال جمعیت، قتل‌عام و نسل‌کشی به کاملترین شکل ممکن ظهور دادند و آنچه را که «یک راه حل نهایی برای مسئلهٔ یهودیان» می‌خواندند، به اجرا گذاشتند. اما بزرگترین پاکسازی قومی در طول تاریخ بشر را [[ایالات متحده]]، [[اتحاد جماهیر شوروی]] و [[انگلستان]] پس از جنگ جهانی دوم انجام دادند. برای وارونه کردن تلاش‌های [[هیتلر]] برای گسترش نژاد آلمانی در اروپا، این سه کشور در [[پوتسدام]] دستور به حذف بیش از ۱۰ تا ۱۲ میلیون [[آلمانی]] از [[شرق اروپا]] دادند. میزان دقیق مشخص نیست اما تخمین زده می‌شود که نزدیک به ۱۲ میلیون آلمانی از [[لهستان]]، [[چکسلواکی]]، [[مجارستان]]، [[رومانی]] و [[یوگسلاوی]] پاکسازی شدند. این تصمیم به پاکسازی موجب مرگ بیش از ۲ میلیون آلمانی در اثر جنگ، گرسنگی، سرما و بیماری شد.<ref name="Andrew">{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= Council on Foreign Relations |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= Bell-Fialkoff, Andrew |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=| صفحه = 110–121 |زبان=en |مقاله= [http://www.jstor.org/stable/20045626 A Brief History of Ethnic Cleansing] |ژورنال= Journal of Foreign Affairs |نشریه=|تاریخ= Summer, 1993 |دوره= 72 |شماره= 3 |شاپا=}}</ref>
 
بر اساس کتابچه مطالعات نسل‌کشی [[دانشگاه آکسفورد]]، پاکسازی قومی در طول تاریخ از دو راه انجام می‌پذیرفته‌است. نخست سیاست‌های کنترل مناطق مرزی امپراتوری‌های بزرگ و دوم شیوه‌های مورد استفاده توسط مستعمره‌نشینان اروپایی درراندن مردم بومی از زمین‌هایشان. ظهور «پاکسازی قومی مدرن» در قرن نوزدهم و بیستم و در مناطق مختلفی مانند سرزمین‌های تحت سلطهٔ امپراتوری‌های قدیمی در مرکز و شرق اروپا و غرب آسیا اتفاق افتاد. امواج متعدد پاکسازی قومی نقشه‌های قومی و مذهبی این مناطق را تغییر داده‌است. نخستین موج مدت کوتاهی پس از پایان جنگ جهانی اول به پایان رسید؛ دومین موج درست بعد از جنگ جهانی دوم به اوج خود رسید و پایان پذیرفت؛ و سومین موج پاکسازی قومی در پایان جنگ سرد اتفاق افتاد.<ref name="OxfordEthClen"/>
خط ۷۱:
{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=qRtUqxkB7wkC&pg=PA275&dq=Eerdmans+Dictionary+of+the+Bible+ethnic+cleansing&hl=en&ei=6Gr7TJOQKtDQcf68-fMO&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCMQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false Eerdmans Dictionary of the Bible]
|نویسنده = Freedman, David Noel; Myers, Allen C. ;Beck, Astrid B.
|ناشر =Wm. B. Eerdmans Publishing Company
|صفحه=pp. 274-276
خط ۸۱:
 
{{-}}
 
=== اسکان‌های اجباری توسط آشوریان ===
[[پرونده:Sargon II and dignitary.jpg|بندانگشتی|چپ|160px|<small>راست: [[سارگون دوم]]، پادشاه آشور (۷۲۲–۷۰۵ [[پ. ز.]])، چپ: فردی عالی‌رتبه.</small>]]
سطر ۹۷ ⟵ ۹۸:
[[پرونده:Ethelred2 hlava.gif|بندانگشتی|چپ|150px|<small>[[اتلرد دوم]]، برای پاسخ به حمله دانمارک به انگلستان، دست به کشتار دانمارکی‌های مهاجر در انگلستان زد.</small>]]
[[اتلرد دوم]] ملقب به اتلرد بدفهم، پادشاه [[انگلستان]] در سال‌های میان ۹۶۸ تا ۱۰۱۶ میلادی، در سال ۱۰۰۲ در پاسخ به حمله [[اسوین اول دانمارک|اسوین اول]] پادشاه [[دانمارک]] به انگلستان، اقدام به اعدام و کشتار جمعی دانمارکی‌های مهاجر در کشور خود کرد.<ref name="britannica"/><ref>{{یادکرد
|کتاب= [http://books.google.com/books?id=9zbooG3n5qMC&pg=PA208&dq=%C3%86thelredÆthelred+massacre+Danes+1002+inpublisher:university&hl=en&ei=M3TqTK_ENMK88gb1vMy3CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CDIQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=falsehttp://books.google.com/books?id=9zbooG3n5qMC&pg=PA208&dq=%C3%86thelredÆthelred+massacre+Danes+1002+inpublisher:university&hl=en&ei=M3TqTK_ENMK88gb1vMy3CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CDIQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false A dictionary of world history]
|نویسنده = Thomas Edmund Farnsworth Wright
|ناشر =[[انتشارات دانشگاه آکسفورد|Oxford University Press]]
سطر ۱۵۵ ⟵ ۱۵۶:
}}</ref> اگرچه عدهٔ بسیار کمی از یهودیان اخراجی، در [[سده ۱۸ (میلادی)|قرن ۱۸ میلادی]] دوباره به اسپانیا بازگشتند، با این حال این فرمان تا سال ۱۹۶۸ میلادی که رسماً توسط [[ژنرال فرانسیسکو فرانکو]] لغو گردید، اعتبار قانونی داشت.<ref name="CambSpainHis">{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=kWj4tnHCj04C&pg=PA115&dq=expulsion+jews+spain+Francisco+Franco+inpublisher:university&hl=en&ei=kSQwTeuuEIP7lweN8LDFCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=expulsion%20jews%20spain%20Francisco%20Franco%20inpublisher%3Auniversity&f=false A Concise History of Spain]
|نویسنده =Phillips Jr, William D. ; Phillips, Carla Rahn
|ناشر =[[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]]
|شهر=New York
سطر ۲۰۸ ⟵ ۲۰۹:
|چاپ=دوم
|شهر=[[تهران]]
|صفحه=۱۸۵-۲۰۶۱۸۵–۲۰۶
|سال=۱۳۸۴
|شابک=ISBN 964-312-585-8
سطر ۲۶۳ ⟵ ۲۶۴:
 
=== موج نخست ===
 
==== پیش از جنگ جهانی اول ====
فروپاشی امپراتوری عثمانی و همچنین رشد [[ناسیونالیسم]] خصوصاً در [[بالکان]]، باعث ایجاد درگیری‌ها، جابه‌جایی‌ها و پاکسازی‌هایی در آن منطقه شد. در نتیجه شمار زیادی از مردم [[بوسنیایی]]، [[بلغار]]، [[مردم کرد|کُرد]]، [[ارمنی]]، [[پوماک]]، [[چرکس]]، [[یونانی]]، [[تاتار]] و [[مردم ترک|ترک]] مجبور به جابه‌جایی شدند. پس از شکست‌های امپراتوری عثمانی و از دست دادن بخش‌های زیادی از اروپا در [[جنگ اول بالکان]] در سال ۱۹۱۲-۱۹۱۳،۱۹۱۲–۱۹۱۳، پاکسازی قومی علیه مسلمانان ساکن [[بلغارستان]] و [[مقدونیه]] که شامل تهدید و حملات خشن به آنان بود، شروع شد. نتیجهٔ این حملات کاهش جمعیت مسلمانان در این نواحی بود. این پاکسازی قومی در زمان [[جنگ جهانی اول]] (۱۹۱۴ - ۱۹۱۸۱۹۱۴–۱۹۱۸) و کمی پس از آن بیشترین شدت را داشت.<ref name="OxfordEthClen4955"/><ref name="CambHisTurk">{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=iOoGH4GckQgC&pg=PA176&dq=Greek+genocide+in+ottoman+inpublisher:university&hl=en&ei=ZB4VTYDXLIP78Abbq5X2DQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCsQ6AEwAQ#v=onepage&q=Greek%20genocide%20in%20ottoman%20inpublisher%3Auniversity&f=false The Cambridge history of Turkey: Turkey in the modern world]
|نویسنده =Kasaba, Reşat
خط ۲۹۵:
|نویسنده = Winter J.M.
|ناشر =[[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]]
|صفحه=pp. ۱۵۰, ۱۸۹-۱۹۱۱۸۹–۱۹۱
|سال=۲۰۰۳
|شابک=ISBN 0-521-82958-5
خط ۳۰۲:
در همین میان و با استفاده از شیوه‌های مذکور، ترکانِ عثمانی جامعه صد الی صدوپنجاه هزار نفریِ آشوریان را نیز نابود کردند. ترکانِ عثمانی حتی، در اوایل سال ۱۹۱۵، با اشغال مناطق شمال غربی [[ایران]]، وارد خاک این کشور شده و دست به کشتار و غارت آشوریان حائل در مرز ایران-عثمانی و حتی آشوریان ساکن در [[ایران]] زدند.<ref name="EmpireSandHarv">{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=1E_SATQRKjoC&pg=PA160&dq=assyrian+armenian+genocide+inpublisher:university&hl=en&ei=fJJiTd3fOcP78Aax9oCiDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCoQ6AEwAQ#v=onepage&q=assyrian%20armenian%20genocide%20inpublisher%3Auniversity&f=false Empires of the sand: the struggle for mastery in the Middle East, 1789-1923]
|نویسنده = Karsh, Efraim; Karsh, Inari
|ناشر =[[انتشارات دانشگاه هاروارد|Harvard University Press]]
|صفحه=p. 160
خط ۳۰۹:
}}</ref> در ژانویهٔ سال ۱۹۱۵ و پس از عقب‌نشینی نیروهای ارتش روسیه تزاری از ارومیه، سربازان ترک عثمانی به همراه دستجات مسلح کُرد، دست به کشتار آشوریان ایران زدند. به عنوان نمونه، در یک مورد نیروهای متجاوز، اقدام به محاصره، غارت و نابودی «روستای گلپشن» —بزرگترین و ثروتمندترین روستای آشوری‌نشین ارومیه— نمودند. این روستای آشوری‌نشین، دو هزار و پانصد نفر جمعیت داشت که در این حمله، همهٔ آشوریان روستا بجز دویست نفر کشته شدند. در «روستای هفتوان» —دیگر روستای آشوری‌نشین ایران نزدیک ارومیه— ۷۵۰ نفر گردن زده شدند و پس از آن ۵ هزار زن و کودک آشوری به اسارت کُردهای متجاوز درآمدند. در پی کشتارهای آشوریان، تنها ۲۵ هزار نفر از آشوریان ایران موفق به فرار از مرگ شده و در [[قفقاز جنوبی]] پناه گرفتند.<ref name="ArmenGenocide">{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=CB4Bh0-zrgoC&pg=PA271&dq=urmia+assyrian&hl=en&ei=TKmDTdfkOtLpgAe-_bXbCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CEAQ6AEwBA#v=onepage&q=urmia%20assyrian&f=false The Armenian genocide: cultural and ethical legacies]
|نویسنده = Hovannisian, Richard G.
|ناشر =[[:en:Transaction Publishers|Transaction Publishers]]
|صفحه=pp. 271-272
خط ۳۴۲:
 
==== در جنگ جهانی دوم ====
 
===== نسل‌کشی و پاکسازی قومی توسط آلمان =====
[[پرونده:Slave laborers at Buchenwald.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|<small>[[برده|برده‌های]] روسی، لهستانی، هلندی در اردوگاه کار اجباری [[اردوگاه بوخن‌والد]].</small>]]
سطر ۳۷۰ ⟵ ۳۶۹:
پس از تشکیل حزب نازی در ۱۹۱۹ میلادی و با به‌قدرت رسیدن آن حزب در سال ۱۹۳۳ با صدراعظم شدن [[آدولف هیتلر]] در آلمان،<ref name=MemoDenial>{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=e5f7nOSfjz8C&pg=PA61&dq=1933+von+Hindenburg+Adolf+Hitler+began+propaganda+inpublisher:university&hl=en&ei=YXfjTdG2Hors-gaPqs3fBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=1933%20von%20Hindenburg%20Adolf%20Hitler%20began%20propaganda%20inpublisher%3Auniversity&f=false Lessons and Legacies III: Memory, Memorialization, and Denial]
|نویسنده = Hayes, Peter
|ناشر =[[:en:Northwestern University Press|Northwestern University Press]]
|صفحه=p. 63
سطر ۳۷۷ ⟵ ۳۷۶:
}}</ref> [[پروپاگاندا|تبلیغات]] [[نژادپرستی|نژادپرستانه]] رو به گسترش نهاد. آن‌ها دست به تبلیغات وسیعی برای توجیه کشتار یهودیان اروپا زدند. ترکیبی از تنفر نژادی، خودنکوپنداری و [[پارانویا]]، سبب‌ساز نسل‌کشی یهودیان اروپا در جنگ جهانی شد. هولوکاست یهودیان با پاکسازی‌های قومی دیگر تفاوت داشت، از این نظر که هدف کلی هولوکاست نسل‌کشی بود و نه پاکسازی قومی، زیرا جابه‌جایی یهودیان معادل تمام کردن کار یهودیان نبود. اما از طرف دیگر تصمیم اولیهٔ آلمان‌ها پاکسازی قومی یهودیان بود و زمانی که به این نتیجه رسیدند که امکان عملی پاکسازی قومی وجود ندارد به سمت نسل‌کشی روی آوردند. تصمیم اولیه آلمان‌ها این بود که یهودیان اروپا را به [[ماداگاسکار]] و یا به نقاط دوری در روسیه منتقل کنند. برخی از این نقشه‌ها - اگر انجام می‌شد - به دلیل سختی‌های احتمالی‌ای که در راه انتقال به یهودیان متحمل می‌شدند، منجر به نسل‌کشی می‌شد. اما عملی نبودن آن‌ها نیز باعث شد که نازی‌ها به نسل‌کشی و کشتار دسته‌جمعی یهودیان در مناطق تحت کنترل آلمان دست بزنند. در طول جنگ جهانی دوم، نزدیک به ۶ میلیون یهودی به طرق مختلف جان خود را از دست دادند.<ref name="OxfordEthClen4955"/><ref name="HarvNaziPro">{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=T3EZ50uDlSoC&printsec=frontcover&dq=jews+holocaust+nazi+inpublisher:university&hl=en&ei=uicWTarQDYP68Ab1qqW6DA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCwQ6AEwAQ#v=onepage&q=jews%20holocaust%20nazi%20inpublisher%3Auniversity&f=false The Jewish enemy: Nazi propaganda during World War II and the Holocaust]
|نویسنده = Herf, Jeffrey
|ناشر =[[انتشارات دانشگاه هاروارد|Harvard University Press]]
|صفحه=1
سطر ۳۹۸ ⟵ ۳۹۷:
|فصل=Chapter four
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=kewLQwngUSkC&pg=PA146&dq=volga+germans+deport+inpublisher:university&hl=en&ei=j4JmTYCyH4Gs8AbUzayjCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDIQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false Death and Redemption: The Gulag and the Shaping of Soviet Society]
|نویسنده = Barnes, Steven A
|شهر=[[نیوجرسی|New Jersey]]
|ناشر =[[:en:Princeton University Press|Princeton University Press]]
سطر ۴۱۲ ⟵ ۴۱۱:
 
==== پس از جنگ جهانی دوم ====
 
===== اخراج آلمانی‌ها =====
[[پرونده:Bundesarchiv Bild 146-1988-013-34A, Flüchtlingskinder.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|<small>کودکان آلمانی در کمپ آوارگان، [[آلمان غربی]]، ۱۹۴۵</small>]]
در خلال و پس از[[جنگ جهانی دوم]]، فرایندی برای اخراج آلمانی‌های ساکن در کشورهای دیگر شکل گرفت. در طول جنگ، [[اتحاد جماهیر شوروی]]، حکومت خودمختار [[آلمانی‌های ولگا]] را برانداخت و صدها هزار نفر از آلمانی‌های آن منطقه را به سیبری تبعید کرد.<ref name="HarvEropConf">{{یادکرد
|کتاب=[http://books.google.com/books?id=hfXBsuNzZOUC&pg=PA409&dq=Expulsion+of+Germans+east+prussia+inpublisher:university&hl=en&ei=hDwmTbbHMIT78AbA-JiXAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=Expulsion%20of%20Germans%20east%20prussia%20inpublisher%3Auniversity&f=false Politics and war: European conflict from Philip II to Hitler]
|نویسنده = E. Kaiser, David
|ناشر =[[انتشارات دانشگاه هاروارد|Harvard University Press]]
|صفحه=409
سطر ۴۸۸ ⟵ ۴۸۶:
 
==== در جنگ سرد ====
 
===== یونانیان و ترکان قبرس =====
[[پرونده:Cy-map.png|بندانگشتی|چپ|230px|<small>نقشهٔ نشان دهندهٔ مرز دو بخش قبرس که به خط تفکیک قومی جزیره تبدیل شد.</small>]]
سطر ۵۰۳ ⟵ ۵۰۰:
 
==== پس از جنگ سرد ====
 
===== پاکسازی قومی در یوگسلاوی =====
[[پرونده:Exhumations in Srebrenica 1996.jpg|چپ|بندانگشتی|240px|<small>نبش [[گورستان دسته‌جمعی|گوری دسته‌جمعی]] در [[سربرنیتسا]]، سال ۱۹۹۶ میلادی.</small>]]
عبارتِ پاکسازی قومی، برگردان عبارتی با همین مفهوم در [[زبان صربی کرواتی|زبان صربی—کرواتی]] است. این عبارت برای کشتارهایی که در طول دههٔ ۹۰ سدهٔ بیستم میلادی علیه گروه‌های غیر نظامیغیرنظامی در جریان [[فروپاشی یوگسلاوی]] صورت گرفت، مورد استفاده واقع شد. از گروه‌هایی که تحت پاکسازی قومی در [[یوگسلاوی]] قرار گرفتند می‌توان به مسلمانان بوسنیایی در منطقه [[بوسنی و هرزگوین]]، صرب‌های منطقه [[کرایینا]] در [[کرواسی]]، [[آلبانیایی‌ها]] و پس از آن صرب‌های [[کوزوو]] اشاره کرد.<ref name="britannica"/> البته ریشهٔ استعمال این عبارت در یوگسلاوی، به سال ۱۸۷۸ بازمی‌گردد. در آن سال مسئولان صرب تصمیم گرفتند ساکنان آلبانیایی‌تبار بیش از ۱۰۰ روستا در حوضهٔ فوقانی منطقهٔ [[موراوای بزرگ|موراوای]] علیا و جنوب [[نیش (شهر)|نیش]] —مناطقی که به‌تازگی به دست آورده بودند— را اخراج کنند.<ref name="QowmShenasiSiasiFakuhi"/> تا پیش از سال ۱۹۹۲، بوسنی و هرزگوین پذیرای صرب‌های ارتودوکس، کروات‌های کاتولیک و بوسنیایی‌های مسلمان بود. در فوریه و مارس سال ۱۹۹۲، بوسنی و هرزگوین با یک [[همه‌پرسی]]، استقلال خود را از یوگسلاوی اعلام داشت. در همه‌پرسی مذکور استقلال بوسنی توسط اکثریت مسلمان بوسنیایی —که ۴۴ درصد از جمعیت بوسنی را تشکیل می‌دادند— و [[کروات‌ها]] —که ۱۷ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دادند— حمایت شد، اما [[صرب‌ها|صرب‌های]] بوسنی —که ۳۱ درصد از جمعیت بوسنی را شامل می‌شدند— آن را تحریم کردند.
[[پرونده:Evstafiev-bosnia-travnik-refugees.jpg|بندانگشتی|راست|250px|<small>آوارگان بوسنیایی در [[تراونیک]]، ۱۹۹۳ میلادی.</small>]]
استقلال بوسنی و هرزگوین در همان سال مورد پذیریش بین‌المللی واقع شد. آتش جنگ و کشتار با حمله مسلمانان بوسنیایی به یک عروسی صرب‌ها در [[سارایوو]] و سپس حمله و کشتار زنان و کودکان صرب در روستای [[سیه‌کوواس]] شعله‌ور گردید. صرب‌ها نیز در پاسخ، اقدام به بستن راه‌های خروجی سارایوو نمودند. تا پیش از آوریل ۱۹۹۲ زد و خوردها و کشتارها کوچک بود اما در آوریل ۱۹۹۲، با کشتار مسلمانان بوسنیایی توسط صرب‌ها در «[[بیه‌لینا]]»، جنگ ابعاد تازه‌ای یافت. محاصرهٔ سارایوو از سوی صرب‌ها یکی از نقاط عطف جنگ بود. اگرچه کروات‌های بوسنی و بوسنیایی‌های مسلمان در همه‌پرسی استقلال بوسنی از یوگسلاوی، متحد محسوب می‌شدند، اما دیری نپایید که گروه‌های شبه‌نظامی دو طرف نیز به پاکسازی یکدیگر از مناطق تحت نفوذ خود مبادرت ورزیدند. بر همین اساس در غرب بوسنی، جنگ میان کروات‌های بوسنی و بوسنیایی‌های مسلمان پیرامون شهر تاریخی «[[موستار]]» —مرکز [[جمهوری کروات‌های بوسنی و هرزگوین]]— با شدت آغاز شد. در میانهٔ مارس ۱۹۹۲، [[اتحادیه اروپا]] پیشنهاد کرد که بوسنی و هرزگوین بر اساس نقشهٔ قومی، به سه بخش صرب‌نشین، کروات‌نشین و مسلمان‌نشین تقسیم شود. اما این پیشنهاد از سوی بوسنیایی‌های مسلمان رد شد. در پایان تابستان ۱۹۹۲، صرب‌های بوسنی —که از سوی ارتش یوگسلاوی حمایت می‌شدند— موفق به اشغال دو سوم از بوسنی و هرزگوین شدند. آن‌ها در سرزمین‌های زیر کنترل خود، «سیاست پاکسازی قومی» علیه بوسنیایی‌های مسلمان و کروات‌ها را در ابعادی وسیع به اجرا درآوردند. در این راه صرب‌ها با تبعید و کشتار بسیاری از مناطق تحت کنترل خود را از جمعیت کروات و بوسنیایی خالی کردند. تلاش‌های بین‌المللی برای صلح نیز به دلیل عدم پذیرش کنترل مناطق پاکسازی شده توسط صرب‌ها به دست آنان بی‌نتیجه ماند. برای همین در اوایل ۱۹۹۴ میلادی، بر اثر فشارهای آمریکا، کروات‌های بوسنی و بوسنیایی‌های مسلمان علیه صرب‌ها متحد شدند. در این میان جابه‌جایی جمعیت به صورت صلح‌آمیز میان کروات‌ها و مسلمانان بوسنیانی هنوز جریان داشت. در تابستان ۱۹۹۵ میلادی، نیروی‌های مشترک کروات‌ها و بوسنیایی‌های مسلمان توانستند مناطق اشغال شده توسط صرب‌ها از سال ۱۹۹۲ به بعد را بازپس بگیرند. پس از این بازپس‌گیری، صرب‌ها به طور جدی حاضر به آغاز مذاکرات صلح شدند. سرانجام با امضای قراداد صلح در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ میلادی در پاریس، جنگ بوسنی به پایان رسید.<ref name="EastCentralEurop">{{یادکرد
سطر ۵۷۶ ⟵ ۵۷۲:
{{اصلی|نسل‌کشی رواندا}}
[[پرونده:Rwandan Genocide Murambi bodies.jpg|چپ|بندانگشتی|180px|<small>اجساد قربانیان نسل‌کشی در مدرسهٔ فنی مورامبی، جایی که تعدادی از قربانیان کشتارهای رواندا کشته شدند، این مدرسه اکنون به موزه نسل‌کشی تبدیل شده‌است.</small>]]
پاکسازی قومی در [[رواندا]]، قتل‌عامی‌ست سامانمند و سازمان یافته که در سال ۱۹۹۴ میلادی توسط عناصر افراطی قوم «[[هوتوها|هوتو]]» علیه قوم «[[توتسی]]» و هر آن کَس که مخالف انجام کشتارها بود صورت گرفت. کشتارِ توتسی‌های و عناصر ملایم هوتو، در بازه‌ای ۱۰۰ روزه میان ماه‌های آوریل تا ژوئیهٔ سال ۱۹۹۴ میلادی به وقوع پیوست. قوم هوتو از نظر جمعیتی در رواندا اکثریت و توتسی‌ها اقلیت محسوب می‌شدند. برآورد می‌شود که حدود ۲۰۰ هزار هوتو با تحریک و [[پروپاگاندا|تبلیغاتِ]] رسانه‌های رواندا، در این کشتارها شرکت جستند. بیش از ۸۰۰ هزار شهروند رواندا —در وهلهٔ نخست توتسی‌ها و پس از آن هوتوهای میانه‌روتر— کشته شدند.<ref name="britannicaRowanda">
«Rwanda genocide of 1994.» Encyclopædia Britannica. 2011. Encyclopædia Britannica Online. 23 April. 2011 <[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1762747/Rwanda-genocide-of-1994]>.</ref>
 
سطر ۵۸۲ ⟵ ۵۷۸:
کمیسیونی از کارشناسان [[سازمان ملل]] که جهت رسیدگی به وقایع [[بوسنی و هرزگوین]] تشکیل شده بود، در ماه فوریه ۱۹۹۳ اعلام کردند که پاکسازی قومی جرمی علیه قوانین بین‌المللی می‌باشد. اگرچه امروزه مفهوم پاکسازی قومی به‌خوبی فهمیده شده، اما پاکسازی قومی بر خلاف [[نسل‌کشی]] وارد متون حقوقِ بین‌الملل نشده است و به عنوان شکلی از جرایمی که پیشتر تعریف شده مانند [[جنایت علیه بشریت]] و [[جنایات جنگی]] طبقه‌بندی می‌شود که این تلقی در مواردی می‌تواند با مصوبهٔ کنوانسیون نسل‌کشی در تناقض باشد.<ref name="OxfordEthClen"/>
 
از لحاظ حقوقی تمایز میان نسل‌کشی و پاکسازی قومی این است که در پاکسازی قومی هدف تنها حذف گروه یا گروه‌هایی، از مکان‌هایی‌است که می‌تواند از طریق جابه‌جایی اجباری آن‌ها انجام شود. اما در نسل‌کشی هدف تخریب قوم و قتل‌عام است.است؛ بنابراین پاکسازی قومی در حالت افراطی که حذف یک گروه به وسیلهٔ قتل‌عام آن‌ها انجام شود، و یا اینکه روش استفاده شده برای اخراج به گونه‌ای باشد که افراد زیادی در این فرایند کشته شوند، بیشترین شباهت را با نسل‌کشی پیدا می‌کند. تمایز میان پاکسازی قومی و نسل کشینسل‌کشی زمانی مشکل می‌شود که نبردی برای پاکسازی قومی وجود داشته باشد اما مواردی از نسل‌کشی هم در این فرایند انجام پذیرد.<ref name="OxfordEthClen"/>
 
== مبانی نظری ==
 
=== انگیزه عاملان ===
وقوع پاکسازی قومی در مقیاس بزرگ، بدون همکاری هزاران نفر از مردم یک جامعه امکان‌پذیر نیست، و سؤالی که پیش می‌آید این است که چه می‌شود که افراد عادی جامعه چنین جنایاتی را انجام دهند؟ معروف‌ترین پاسخ مبتنی بر [[آزمایش میلگرم]] است که میزان اطاعت شرکت‌کنندگان در آزمایش از قدرت، و دشواری‌ای که در رد کردن قدرت و مقام علمی را دارند را نشان می‌دهد. آزمایش معروف دیگری، به نام [[آزمایش زندان استنفورد]]، نشان می‌دهد که مردم عادی قادر به انجام ظالمانه‌ترین کارها هستند اگر اجازه انجام آن توسط نهادهای مشروع داده شود. به طور کلی می‌توان عاملان پاکسازی قومی را به نُه دسته تقسیم کرد:<ref name="Mann2629">{{یادکرد
سطر ۶۲۲ ⟵ ۶۱۷:
| تاریخ بازدید = ۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۱
| ناشر = Stanford Encyclopedia of Philosophy
}}</ref> از پاکسازی قومی و نسل کشینسل‌کشی در استدلال‌های مربوط به مسئولیت جمعی (که در آن کل افراد یک گروه مسئول اشتباهاتی شناخته می‌شوند) استفاده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب
| نشانی = http://plato.stanford.edu/entries/collective-responsibility/
| عنوان = Collective Responsibility
سطر ۶۶۵ ⟵ ۶۶۰:
|صفحه=3
|شابک=ISBN 0-521-53854-8
}}</ref> [[آیدین صالحیان]] در نقد نظریه مایکل مان می‌نویسد که بسیاری رژیم‌هایی که پاکسازی قومی را انجام داده‌اند را دموکراتیک محسوب نمی‌کنند.نمی‌کنند؛ بنابراین موضوع اصلی تعریف صحیح از دموکراسی‌است.<ref name="Salehiyan">{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= Journal of Peace Research |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= Salehyan, Idean |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=121|زبان=en |مقاله= [http://www.jstor.org/stable/27640265 Review: The dark side of democracy: explaining ethnic cleansing] |ژورنال= |نشریه=|تاریخ= 2006 |دوره= 43|شماره= 1|شاپا=}}</ref> میلتون آسمان معتقد است که تفسیر مایکل مان از داده‌های تاریخی همانند دیگر مطالعات مورد اختلاف نظر خواهد بود.<ref name="MiltonEsman">{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= The International History Review|چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= Esman, Milton J |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=234|زبان=en |مقاله= [http://www.jstor.org/stable/40110781 Review: The dark side of democracy: explaining ethnic cleansing] |ژورنال= |نشریه=|تاریخ= 2006 |دوره= 28|شماره= 1|شاپا=}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
{{ویکی‌پدیا صوتی-۲|۲۰۱۲-۰۳۲۰۱۲–۰۳-۰۲|Paksazi ghomi part 1.ogg|Paksazi ghomi part 2.ogg}}
* [[نسل‌کشی]]
* [[مهاجرت اجباری]]
سطر ۶۷۸ ⟵ ۶۷۳:
 
== پانویس ==
{{پانویس|2۲|اندازه=ریز|چپ‌چین=بله}}
 
[[رده:پاکسازی قومی|پاکسازی قومی]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/پاک‌سازی_قومی»