روز: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←نام‌های نسبی روزها: حذف پیوندها |
F.derakhshan (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۶:
== پیرامون واژه ==
آنچه در زبان فرانسه امروزه به معنای «روز» به کار می‌رود در واقع ریختی از زبان فارسی است و برگرفته از واژه «روز» فارسی است. این واژه ژور(jour) همان واژه فارسی «روز» است که به مرور زمان حالت اصلی خود را از دست داده‌است. در خود زبان فرانسه علاوه بر کاربرد این واژه پسوند «دی» (di) نیز به معنای «روز» است که در کلمات lundi, mardi, mercredi, jeudi, vendredi, samedi دیده می‌شود که البیته همان معادل day در [[زبان انگلیسی]] است.
گفتنی است بخش دوم واژه فْرَدا (دا) همانست که امروز در زبان انگلیسی day خوانده
یکائی از [[زمان]] است که برابر با ۲۴ [[ساعت]] است. بیشتر در گفتگوی رایج به شبانه‌روز، روز گفته می‌شود. مثلاً می‌گویند از فلان تاریخ ده روز گذشت، که منظور ده شبانه‌روز است. شبانه‌روز از یکاهای [[سیستم SI]] نیست، اما کاربرد آن همراه با یکاهای SI مجاز است.
== تعاریف کاربردی ==
=== شبانه‌روز خورشیدی حقیقی یا متغیر ===
شبانه‌روز یکدوره تناوب حرکت وضعی زمین می‌باشد که با توجه به مبدأ این دوره کاربردها و تعاریف گوناگون دارد و عام‌ترین کاربرد آن روز خورشیدی بمعنی دوره تناوب نسبت به خورشید است که این دوره تناوب بعلت نوسان سرعت سالانه و دورانی خورشید در روزهای متفاوت و میل سالانه خورشید نسبت به زمین، هربار متغیر بوده ''شبانه‌روز خورشیدی حقیقی یا متغیر'' نامیده می‌شود.
شبانه‌روز متغیر یا حقیقی که نشانگر موقعیت واقعی خورشید در دائرةالبروج نسبت به مکان خاص است کاربرد دینی جهت تعیین [[اوقات شرعی]] دارد. مثلاً لحظه اذان ظهر با توجه به زمان واقعی خورشید هنگام زوال است که درست در نیمروز واقعی می‌باشد. درحالیکه با تعدیل آن دیگر ساعت رسمی اذان ظهر همیشه ثابت نیست و یا ۱۲ نیمروز را نشان نمی‌دهد. قدیم در [[کشورهای اسلامی]] در مواردی ساعت‌ها (بخصوص ساعات جیبی) براساس شبانه‌روز حقیقی یا زمان واقعی بوده و با آن اوقات شرعی را محاسبه
=== شبانه‌روز خورشیدی متوسط ===
''شبانه‌روز خورشیدی متوسط''، شبانه‌روز استاندارد و رسمی است که با میانگین‌گیری و تعدیل شبانه روز متغیر برپایه یکای ثانیه، بعنوان یکدوره ۲۴ ساعته واحدی از زمان و گاه‌شماری است. طی یک سال حداکثر تفاضل شبانه روز متغیر با متوسط آن، ۱۶ دقیقه و ۲۴ ثانیه است. شبانه‌روز متوسط خورشیدی را که از نیم‌شب (متوسط) آغاز می‌شود را شبانه‌روز عرفی نیز می‌نامند.<ref>گاه‌شماری ایرانی، موسی اکرمی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول (۱۳۸۰)، ص ۲۸.</ref>
روز یا شبانه‌روز متوسط، یکایی از زمان است که برابر ۲۴ [[ساعت]] می‌باشد که هر ساعت به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه به ۶۰ ثانیه تقسیم می‌شود. هرچند که روز یک [[سامانه استاندارد بین‌المللی یکاها|یکای متریک]] نیست، اما برای استفاده با [[سامانه متریک]] پذیرفته شده‌است. یکای متریک زمان، [[ثانیه]] است. دورهٔ چرخش زمین نسبت به خورشید (میانگین روز خورشیدی)
=== شبانه‌روز نجومی ===
خط ۲۵:
برای دیگر سیارات نیز با توجه به دوره تناوب وضعی‌اشان، شبانه‌روز به همه معانی فوق بخصوص بمعنی نجومی آن کاربرد دارد.
<!--== اجزای شبانه‌روز ==
== ترتیب شبانه‌روز ==-->
== نام‌های نسبی روزها ==
خط ۳۷:
== منابع ==
{{پانویس}}
* [//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Day&oldid=381867325 Day]، مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، برداشت شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۰.
{{چپ‌چین}}
Dictionnaire étymologique des mots français venant de l'arabe du turc et du persan, Georges A. Bertrand, L'Harmattan, Paris ۲۰۰۷.
| |||