واک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱:
واک {{انگلیسی| voice یا voicing}} اصطلاحی در طبقه‌بندی آواهای گفتار است که به لرزش [[تارآوا|تارآواها]] در تولید یک [[واج]] اشاره دارد. به آواهایی که تولیدشان با لرزش تارآواها همراه است، آواهای واکدار، مانند: [b, z, a, i]؛ و آواهایی که در تولیدشان چنین حالتی وجود ندارد، بیواک نامیده می‌شوند، مانند: [p, s, h]. واج‌هایی که بطور معمول واکدار هستند اما در محیط‌های واجی خاصی مقدار واکداری‌شان کمتر از محیط‌های دیگر است یا بدون واک تولید می‌شوند، واکرفته نامیده می‌شوند. [[واکرفتگی]] در [[الفبای آوانگاری بین‌المللی|آوانگاری]] با یک دایره کوچک در زیر نشانه نشان دارده می‌شود. <ref>Crystal (2008), 514-5</ref> در مقابل گاهی برخی واج‌های بیواک در محیط‌های خاصی واقع می‌شوند که موجب می‌شود در تولیدشان تارآواها دارای لرزش باشند، به این نوع فرآیند،فرایند، [[واک‌گرفتگی]] گفته می‌شود. برای مثال در زبان فارسی واج‌هایی که در [[خوشه همخوانی]]، عضو دوم هستند، تمایل به واکرفتگی دارند؛ مثلاً واج [l] که واجی واکدار است، در واژه سطل، گرایش به واکرفتگی دارد. در مقابل واج [c] در واژه اشک، وقتی در محیط واکی قرار گیرد، مانند جمله «اشکم در اومد»، به صورت واکدار تولید می‌شود. واکداری، ویژگی اساسی در طبقه‌بندی واج‌ها و در [[نظریه مختصه‌های ممیز]] در [[واجشناسی]] است.
 
== واک در واج‌های زبان فارسی ==
در [[زبان فارسی]] 23۲۳ [[همخوان]] وجود دارد که از میان این 23۲۳ همخوان، 13۱۳ همخوان واکدار، 9۹ همخوان بیواک، و یک همخوان، به دلیل تولید در [[چاکنا]]، نسبت به این ویژگی خنثی است (همخوان [ʕ] که در زبان فارسی با نویسه «همزه» و «ع» نشان داده می‌شود). همخوان‌های واکدار زبان فارسی عبارتند از:
* [b] [[دولبی انسدادی واکدار]] (در زبان فارسی با نویسه «ب» نشان داده می‌شود)
* [d] [[دندانی انسدادی واکدار]] (در زبان فارسی با نویسه «د» نشان داده می‌شود)
خط ۲۸:
* [tʃ] [[لثوی-کامی انسایشی بیواک]] (در زبان فارسی با نویسه «چ» نشان داده می‌شود)
 
تمامی [[واکه|واکه‌ها]] در زبان فارسی واکدار هستند. <ref>ثمره (1378)، 80</ref>
 
== پانویس ==
{{پانویس|چپ‌چین=بله}}
 
== منابع ==
* ثمره، یدالله (۱۳۷۸). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت هجایی آوا. مرکز نشر دانشگاهی.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/واک»