نبرد نهروان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
DaneshDan (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۴:
|جنگ= جنگ نهروان
|قسمتی‌از=
|تصویر=
|زیرنویس=
|زمان= [[صفر|۹ صفر]] [[۳۸ قمری]]
|مکان= [[نهروان]],، [[عراق]]
|علت=
|قلمرو=
خط ۳۳:
[[جندب بن کعب ازدی]]
 
|فرمانده۲=
 
[[عبدالله بن وهب راسبی]]
خط ۵۱:
'''جنگ نهروان''' (Battle of Nahrawan) در ۹ [[صفر]] [[۳۸ قمری]] بین سپاهیان [[علی بن ابی‌طالب]] و [[خوارج]] روی داد.
 
شکل گیری خوارج به جریان [[حکمیت]] در [[جنگ صفین]] بر می‌گردد. در این جنگ چنان کهچنان‌که علی بن ابی طالب پیش بینی کرده بود (به تعبیر شیعه: از غیب خبر داده بود) کمتر از ده تن از سپاه علی کشته شد و کمتر از ده نفر از سپاه نهروانیان باقی‌ماند. کتاب‌های مستقلی پیرامون جنگ‌های علی از جمله جنگ [[نهروان]] نوشته شده اس،. مثل واقعه نهراوان، یا نبرد نهروان.
 
== لشکر کشی به شام ==
پس از حکمیت اول، هنگامی که علی دریافت معاویه بیعت با خود به عنوان خلیفه را پذیرفته است، تمامی روابط با وی را قطع کرد و در [[قنوت]] [[نماز صبح]] وی و برخی اصحابش را مطابق با سنتی مشابه از محمد لعن نمود و معاویه نیز متقابلامتقابلاً با علی و فرزندانش و یاران نزدیکش چنین کرد.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=257-258}}</ref> علی سعی کرد سپاه تازه‌ای را سامان دهد و از مسلمانان خواست با کسانی بجنگند که بر شیوه [[کسری]] و [[قیصر]] حکومت می کنندمی‌کنند و بندگان خدا را به خدمت می گیرندمی‌گیرند. وی از خوارج نیز برای پیوستن به جنگ علیه معاویه دعوت کرد، اما آنان پافشاری کردند که علی اول اقرار به توبه از [[کفر|کفری]] کند که از نظرشان با پذیرش حکمیت مرتکب شده بود.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=258-259}}</ref><ref name="Poonawala" /> پوناوالا می گویدمی‌گوید در این هنگام، فقط انصار، باقی‌ماندگان قاریان به رهبری مالک اشتر و تعداد کمی از مردان قبایلشان، به علی وفادار ماندند. علی با سپاه جدیدش کوفه را به منظور براندازی معاویه ترک کرد.<ref name="Poonawala">{{پک|Poonawala|2011|ف=ʿAlī b. Abī Ṭāleb|ک=Iranica|زبان=en}}</ref> البته در روایت تاریخی سپاه علی تا 65000۶۵۰۰۰ هزار نفر تخمین زده شده، که مادلونگ معتقد است در این عدد مبالغه شده است. <ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=258}}</ref>
 
== شورش خوارج ==
در همین ایام که علی در راه شام بود، خوارج دست به کشتن افرادی نظیر [[عبدالله بن خباب بن ارت]] و همسر باردارش زدند، که با آنها اختلاف دیدگاه داشتند.داشتند؛ لذا سپاه علی و بخصوص اشعث بن غیث از وی خواستند که نخست با خوارج برخورد کند، چون از جانب آنها برای خویشان و اموال خود احساس ناامنی می کردند.می‌کردند؛ لذا علی در ابتدا به نهروان رفت تا با مخالفان تعامل کند. هرچند نظر اکثریت سپاه بر این بود، اما برخی سپاه را ترک کردند. علی از خوارج خواست که قاتلان را تسلیم کنند، اما آنها در پاسخ گفتند جملگی این قتل هاقتل‌ها را مرتکب شده و ریختن خون شیعیان علی را حلال می دانندمی‌دانند.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=259}}</ref>
 
== نبرد ==
نبرد نهروان به روایت [[بلاذری]] در 9۹ صفر سال 38۳۸ هجری (حدودا 17۱۷ جولای سال 658۶۵۸ میلادی) رخ داد، اما مادلونگ بیشتر احتمال می دهدمی‌دهد که نبرد طبق روایت ابومخنف در ذی الحجه سال 37۳۷ هجری مقارن با نیمه ماه مه سال 658۶۵۸ میلادی رخ داده باشد. علی و برخی از اصحابش از خوارج خواستند که دست از دشمنی و جنگ بردارند، اما آنها نپذیرفتند. سپس علی پرچم عفو را دست [[ابوایوب انصاری]] داد و اعلام کرد هر کس نزد آن پرچم برود و همچنین اگر کسی از خوارج نهروان را ترک کند و مرتکب قتلی نشده باشد، در امان است. بدین ترتیب صدها تن از خوارج از سپاهشان جدا شدند و از حدود 4000۴۰۰۰ نفر تنها 1500۱۵۰۰ یا 1800۱۸۰۰ تن باقی ماندند. نهایتانهایتاً علی منتظر ماند تا خوارج نبرد را آغاز کنند و سپس با سپاهی حدوداحدوداً چهارده هزار نفری به باقی ماندهباقی‌مانده لشکر خوارج یورش برد. از سپاه علی بین 7۷ تا 13۱۳ نفر کشته شدند، حال آنکه تقریباتقریباً همه خوارجی که دست به شمشیر بردند کشته و زخمی شدند. علی دستور داد زخمیان خوارج به قبایلشان تحویل گردند تا مداوا شوند.<ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=259-261}}</ref> در سال هایسال‌های بعد نیز نیز پنج شورش هر بار توسط چند صد نفر از خوارج علیه علی انجام شد و هر بار شکست خورد. <ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=}}</ref>
 
== نتایج ==
مادلونگ می نویسدمی‌نویسد نبرد با خوارج چالش برانگیزترین رخداد دوران خلافت علی بود. هرچند از دید یک دولتمرد عادی جنگ با شورشیان بیعت شکن خونریزی که آشکارا تهدید به قتل دیگران می کردندمی‌کردند معقول و بلکه ضروری بود، اما اینان پیش از این از همراهان علی و همچون خود وی از مخلص ترینمخلص‌ترین باورمندان به قرآن بودند. آنها می توانستندمی‌توانستند از پرشورترین متحدان علی در مقابله با انحراف از قرآن باشند. اما علی نمی توانستنمی‌توانست به درخواست آنان اقرار به کفر خود کند یا دیگر مسلمانان را کافر بداند. یا آنکه از قتل هاییقتل‌هایی که مرتکب شده بودند چشم پوشی کند. به هر حال بعد از این رخداد، اولویت نخست علی آن که مجددامجدداً در میان قاریان قرآن وفاق ایجاد کند. هرچند علی درصدد بود که مستقیمامستقیماً از نهروان به سوی شام لشکرکشی کند، اما سپاهش به رهبری اشعث بن قیس با شکوه از فقدان توشه جنگی او را مجبور به حرکت به سمت کوفه کردند و در آنجا لشکرگاه را ترک کردند. <ref>{{پک|Madelung|1997|ک=Succession to Muhammad|زبان=en|ص=261-262}}</ref> پوناوالا می نویسدمی‌نویسد کشتار منتجه از سوی بسیاری از افراد، تقبیح شد و فرار کردن سربازان از سپاه علی، وی را مجبور کرد تا به کوفه باز گردد و نتواند به سمت معاویه لشکر کشی کند. <ref name="Poonawala" />
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
[[رده:جنگ‌های داخلی مسلمانان]]