کنترل، (به انگلیسی: control) دلالت دارد بر: ▼
{{ویکیسازی}}
▲کنترل، (به انگلیسی: control) دلالت دارد بر:
* به عنوانبهعنوان فعل،[[فعل]]، به عمل نظارت، سلطه و جهتدهی و یا تغییر رفتار یک یا چند پدیده جاندار یا بیجان اطلاق میگفته شودمیشود.
* به عنوانبهعنوان اسم،[[اسم]]، به توانایی نظارت، سلطه و جهتدهی و یا تغییر رفتار یک یا چند پدیده جاندار یا بیجان اطلاقگفته می شودمیشود.
درواقع کنترل توان هدایت،اعمالهدایت، اعمال قدرت یا بازداری اعمال و رفتار خود و دیگران تعریف کرده اندکردهاند.
گروهی مانند انسان گرابان[[انسانگرایان]] معتقدند کنترل کاملی بر رفتار هایرفتارهای خود داریم و گروهی مانند [[اسکینر]] و طرفداران او کنترل را صرفاصرفاً یک تخیل می دانندمیدانند و اعملبرفتارهای ما را ناشی از [[پاداش ها|پاداشها]] و [[تنبیه|تنبیهات]] بیرونی می داندمیداند.
== توهم کنترل: ==
گاهی در حالیکه ما اصلا بر روی یک پدیده کنترل نداریم تصور می کنیم بر آن کنترل داریم، برای مثال هنگام بازی شیر یا خط با یک کودک حس میکنیم بهتر عمل می کنیم، یا اگر قبلا چند بار موفق شده باشیم حس می کنیم باز هم موفق می شویم(مانند قمار بازانی که به خاطر چند بار برد یک شرط بزرگ می بندند و شکست می خورند و سرمایه خود را از دست می دهند)
کنترلگاهی درحالیکه، ما اصلاً بر روی رفتاریک ماپدیده کنترل نداریم تصور میکنیم بر آن کنترل داریم، بهعنواننمونه، هنگام [[بازی شیر یا خط]] با یک کودک حس میکنیم بهتر عمل میکنیم، یا اگر قبلاً چندبار موفق شده باشیم حس میکنیم باز هم تاثیرموفق میمیشویم گذارد(مانند [[قمارباز|قماربازانی]] که به عنوانخاطر مثالچند کردمانیبار برد یک شرط بزرگ میبندند و شکست میخورند و سرمایه خود را از دست میدهند) کنترل بر روی رفتار ما هم تأثیر میگذارد برای نمونه، مردمانی که احساس می کنندمیکنند بر کار خود کنترل دارند شرایط محیط کاری خود را مناسبترمناسبتر و کمتر شلوغ میمیدانند دانند.تا کسانی که چنین احساسی را ندارند.
== یک آزمایش جالب از [[رودن]] و [[لانگر:]] ==
در دو اسایشگاه[[آسایشگاه سالمندان]] این ازمایش[[آزمایش]] صورت گرفت به طوریکهبهطوریکه، در یک اززمایشگاهآسایشگاه سالمندان اجازه داشتند ازادنهآزادانه [[فیلم]] نگاه کنند غذا بخورند و [[دکوراسیون]] اتاق را بچینند و گلدانی[[گلدان]]ی داده شد که از انآن مراقبت کنند ونوعو نوع [[گل]] را خودشان انتخاب کنند. در مقابل به گروه دوم فشار هایفشارهای سختی وارد میمیشد؛ شدبهعنواننمونه، مثلا می توناستندمیتوانستند یک فیلم را ببینند اما هر وقت مسئولین اجازخاجازه می دادندمیدادند و همچنین گلدانی به انهاآنها داده می شدمیشد و می گفتندمیگفتند گلدان از شما مراقبت می کندمیکند. در پایان ازمایشآزمایش روحیه و شرایط روانی گروه اولنخست به شدتبهشدت خوب شده بود،فعالتر،اجتماعیبود، فعالتر، تراجتماعیتر و منظمترمنظمتر شده بودندبودند؛ و پس از 18 ماه میزان مرگ و میرمرگومیر در گروه دوم 30 درصد بود در حالیکهدرحالیکه این میزان در گروهی که کنترل بر اعمال خود کنترل داشتند به 15 درصد رسیده بود.
تفاوت== هایتفاوتهای فردی در کنترل: ==
[[راتر]] اعلام کرد که کنترل رویداد هارویدادها در زندگی مردم دو دسته است: [[کنترل درونی]] و [[کنترل بیرونی]]
افراد با کنترل درونی به توانایی هایتواناییهای خود در کنرلکنترل رویداد هارویدادها اعتقاد دارند .
افراد بیرونی معتقدند که افراد یا رویداد های دیگر بر اوضاع زندگی انها تاثیر می گذارد. ▼
بیماری هم ممکن است منجر به احساس عدم کنترل شود. افسردگی های بعد از حمله قلبی و بیماریهای جسمی دیگر ناشی از همین مسئله است. ▼
▲افراد با کنترل بیرونی معتقدند که افراد یا رویداد هایرویدادهای دیگر بر اوضاع زندگی انها تاثیرآنها میتأثیر گذاردمیگذارند.
نظریه عکس العمل (reactance theory)بیان می کند هرگاه آزادی شخص مورد تهدید قرار گرفته باشد واکنشی نشان میدهد. ▼
واکنش ها مختلف هستند /گاهی فرد مخالف ان کار را انجام می دهد ، گاهی شرایط را طوری در نظر می گیرد که گویی بر اوضاع جدید تسلط دارد و گاهی تسلیم کنترل شخص مقابل می شوند و به درماندگی مبتلا می شوند. ▼
▲[[بیماری ]] هم ممکن است منجر به احساس عدم کنترل شود. [[افسردگی های]]های بعد از [[حمله قلبی |حملهی قلبی]] و بیماریهایبیماریهای جسمی دیگر ناشی از همین مسئله است.
تهدید شدن به دو صورت رخ می دهد گاهی انتخاب های فرد کاهش می یابد گاهی به طور کل حق انتخاب از وی گرفته می شود . سانسور کردن سایت ها یا کتاب های ممنوعه از این دست هستند که باعث می شوند مردم حس رغبت بیشتری برای بازدید از انها نشان دهند (الناس حریص علی ما منع). ▼
البته واکنش همیشه رخ نمی دهد به عنوان مثال اگر با اسلحه تهدید به انجام کاری شوید احتمال کمتری برای مقاومت وجود دارد.یا اگر جان دیگران در خطر باشد. ▼
▲نظریه[[تئوری عکس العملعکسالعمل]] (reactance theory) ؛ بیان می کندمیکند هرگاه آزادی شخص مورد [[تهدید ]] قرار گرفته باشد واکنشی نشان میدهدمیدهد.
اصل ناوابستگی بیان می کند اعمال مشابه ما منجر به نتایج یکسانی نمی گردد.به عنوان مثال در داستان الیس در سرزمین عجایب که بطری ابی می خورد و کوچک می شود و در جای دیگر نوشیدن از بطری اب منجر به غول پیکر شدن الیس می گردد. ▼
درماندگی آموخته شده بیان می کند که فرد معتقد می شود نتایج به دست آمده مستقل از اخییار او هستند. ▼
تهدید شدن به دو صورت رخ میدهد گاهی انتخابهای فرد کاهش مییابد گاهی بهطور کل حق انتخاب از وی گرفته میشود.
از نظر سلیگمن سه کمبود از تجربه بازده های غیر قابل کنترل بر روی حیوانات رخ می دهدک ▼
▲واکنش هاواکنشها مختلف هستند /گاهی فرد مخالف انآن کار را انجام می دهد ،میدهد، گاهی شرایط را طوری در نظر می گیردمیگیرد که گویی بر اوضاع جدید تسلط دارد و گاهی تسلیم کنترل شخص مقابل می شوندمیشوند و به [[درماندگی ]] مبتلا می شوندمیشوند.
نقص انگیزشی که بر اثر ان حیوان سعی نمی کند رفتار تازه ای بیاموزد.دوم:نقص شناختی چون یادگیری رخ نمی دهد سوم:نقص عاطفی زیرا که حیوان به دلیل غیر قابل کنترل بودن نتایج دچار افسردگی گردد.
اسناد علی تفاوت انسان با حیوانات در ازمایش فوق است. یعنی شما علت شکست را خودتان بدانید یا عومل بیرونی که در صورت اول سعی می کنید تلاشتان را بیشتر کنید اما اگر خودتان را علت شکست بدانید به افسردگی دچار خواهید شد. ▼
▲البته واکنش همیشه رخ نمینمیدهد دهد به عنوان مثالبهعنواننمونه، اگر با اسلحه تهدید به انجام کاری شوید احتمال کمتری برای مقاومت وجود دارد. یا اگر جان دیگران در خطر باشد.
▲تهدید شدن به دو صورت رخ می دهد گاهی انتخاب های فرد کاهش می یابد گاهی به طور کل حق انتخاب از وی گرفته می شود . [[سانسور ]] کردن [[سایت ها]]ها یا کتاب های[[کتابهای ممنوعه ]] از این دستازایندست هستند که باعث می شوندمیشوند مردم حس رغبت بیشتری برای بازدید از انهاآنها نشان دهند (الناس حریص علی ما منع).
▲[[اصل ناوابستگی ]]؛ بیان می کندمیکند اعمال مشابه ما منجر به نتایج یکسانی نمی گرددنمیگردد. به عنوان مثالبهعنواننمونه، در داستان الیس[[آلیس در سرزمین عجایب ]] که بطری ابیآبی می خوردمیخورد و کوچک می شودمیشود و در جای دیگر نوشیدن از بطری ابآب منجر به غول پیکرغولپیکر شدن الیس میآلیس گرددمیگردد.
▲[[درماندگی آموخته شدهآموختهشده]]؛ بیان می کندمیکند که فرد معتقد می شودمیشود نتایج به دست آمدهبهدستآمده مستقل از اخییاراختیار او هستند.
▲از نظر [[سلیگمن ]]، سه کمبود از تجربه بازدهبازدههای های غیر قابل کنترلغیرقابلکنترل بر روی حیوانات رخ می دهدکمیدهد؛
* نخست: [[انگیزش|نقص انگیزشی]] که بر اثر آن حیوان سعی نمیکند رفتار تازهای بیاموزد.
* دوم: [[شناخت|نقص شناختی]] چون [[یادگیری]] رخ نمیدهد.
* سوم: [[عاطفه|نقص عاطفی]] زیرا که حیوان به دلیل غیرقابلکنترل بودن نتایج دچار [[افسردگی]] گردد.
▲اسناد علی تفاوت انسان با حیوانات در ازمایشآزمایش فوق است.است؛ یعنی شما علتعلل [[شکست ]] را خودتان بدانیدبدانید، یا عوملفاکتورهای بیرونی که در صورت اولنخست سعی می کنیدمیکنید تلاشتان را بیشتر کنید اما اگر خودتانفاکتورهای بیرونی را علت شکست بدانید به [[افسردگی ]] دچار خواهید شد.
==انواع==
در علوم رفتاری، کنترل بر دو نوع است:
# کنترل بیرونی: هدایتی ست که از جانب شخصی دیگر بر فرد اعمال می شودمیشود.
# کنترل درونی: هدایتی ست که از جانب خود شخص بر خویشتن اعمال می شودمیشود.
{{ابهامزدایی}}
[[رده: صفحههای ابهامزدایی]]
{{ابهامزدایی}}
[[رده: صفحههای ابهامزدایی]]
|