آسیای مرکزی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش Malik.223 (بحث) به آخرین تغییری که 5.239.213.127 انجام داده بود واگردانده شد
ابرابزار+ وپ انگلیسی
خط ۳:
| image = [[پرونده:Central Asia (orthographic projection).svg|200px|نقشه آسیای مرکزی]]
| label1 = مساحت
| data1 = ۴٬۰۰۳٬۴۰۰ ک. م.
| label2 = جمعیت
| data2 = ۶۱٬۵۵۱٬۹۴۵۶۶٬۴۵۳٬۵۳۳ نفر
| label3 = تراکم جمعیت
| data3 = ۱۵ نفر در کیلومتر مربع
خط ۱۸:
 
به بخشی از آسیای مرکزی که در میان دو رود [[آمودریا]] و [[سیردریا]] جای دارد در منابع کهنتر عربی و فارسی «[[ماورzاءالنهر]]» (و در فارسی فَرارود) گفته می‌شد. به بخشی
از شمال و شرق آسیای مرکزی در دوره‌هایی «[[ترکستان]]» هم می‌گفته‌اند.
 
ایده نامیدن این منطقه‌ها به عنوان یک منطقهٔ یگانهٔ جغرافیایی با نام آسیای مرکزی در سال ۱۸۴۳ توسط [[الکساندر فون هومبولت]]، جغرافیدان پروسی مطرح شد. برای مرز و بوم جغرافیایی این منطقه هنوز تعریف کامل و مشخصی وجود ندارد.
 
در سال ۱۹۲۴ پس از برپایی حکومت بلشویک‌ها آسیا از نظر سیاسی در ارتباط با مسکو به سه بخش ۱- آسیای نزدیک منطقه قفقاز ۲- آسیای دور متصرفات سیبری و سرزمین‌های خاور ۳- آسیای مرکزی حد فاصل آسیای دور و آسیای نزدیک تقسیم گردید.<ref>سیاست و حکومت در آسیای مرکزی- حبیب اللهحبیب‌الله ابوالحسن شیرازی -محمد رضا مجیدی- نشر قومس -۱۳۸۲ -ISBN 964-5516-79-X</ref>
 
== تاریخ ==
 
آسیای مرکزی در درازای تاریخ با کوچ‌نشینان و [[جاده ابریشم|جادهٔ ابریشم]] یادآوری شده‌است و مانند جاده‌ای برای پیوند مردم، جابجایی کالاها و اندیشه‌ها بین [[اروپا]]، [[خاورمیانه]]، [[آسیای جنوبی]] و [[آسیای شرقی]] بوده‌است. آسیای مرکزی در باستان و از آغاز تاریخ از پنج سرزمین [[مرگیانا]] (مرو)، [[باختر]] (باکتریا)، [[سغد]]، [[خوارزم]] و [[سکاستان]] تشکیل شده‌بود که مردمانشان [[مردمان ایرانی|ایرانی‌تبار]] بودند و به [[زبان‌های ایرانی میانه]] سخن می‌گفتند<ref>Encyclopædia Iranica, "CENTRAL ASIA: The Islamic period up to the Mongols", C. Edmund Bosworth.</ref><ref>C.E. Bosworth, "The Appearance of the Arabs in Central Asia under the Umayyads and the establishment of Islam", in ''History of Civilizations of Central Asia'', Vol. IV: The Age of Achievement: AD 750 to the End of the Fifteenth Century, Part One: The Historical, Social and Economic Setting, edited by M. S. Asimov and C. E. Bosworth. Multiple History Series. Paris: Motilal Banarsidass Publ. /UNESCO Publishing, 1999. excerpt from page 23: [http://books.google.com/books?id=lodSckjlNuMC&pg=PA23&lpg=PA23&dq=The+Appearance+of+the+Arabs+in+Central+Asia+under+the+Umayyads+and+the+establishment+of+Islam&source=bl&ots=OMseLQZtu0&sig=_K6knxMsp4dHH5_-rPayBlDXgDo&hl=en&ei=gZS7StbnJ8SQlAfI-dT-Dg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=The%20Appearance%20of%20the%20Arabs%20in%20Central%20Asia%20under%20the%20Umayyads%20and%20the%20establishment%20of%20Islam&f=false]</ref> و این سرزمین‌ها در دوران باستان به مرور بخشی از [[شاهنشاهی ایران]] شدند.<ref>Abazov, Rafis. 2008. The Palgrave concise historical atlas of central Asia. New York: Palgrave Macmillan. Map.6.</ref>
 
سطر ۳۱ ⟵ ۳۰:
 
== مردم ==
باشندگان در آسیای مرکزی بیشتر از ۷۰ قوم و ملیت هستند و این منطقه پتانسیل لازم برای درگیری‌های قومی و نژادی دارد.<ref> مدارا و تساهل در آسیای میانه[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/27310/269/text] -1375 -ISBN 964-5516-79-X</ref>[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/27310/269/text]
 
باشندگان در آسیای مرکزی بیشتر از ۷۰ قوم و ملیت هستند و این منطقه پتانسیل لازم برای درگیری‌های قومی و نژادی دارد.
<ref> مدارا و تساهل در آسیای میانه[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/27310/269/text] -1375 -ISBN 964-5516-79-X</ref>[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/27310/269/text]
 
== زبان‌ها ==
سطر ۳۹ ⟵ ۳۶:
[[پرونده:Map of Central Asia.png|بندانگشتی|چپ|270px|گسترهٔ آسیای میانه.]]
 
زبان‌های رایج و رسمی در آسیای مرکزی [[زبان فارسی|فارسی]]، [[زبان ترکمنی|ترکمنی]]، [[زبان ازبکی|ازبکی]]، [[زبان روسی|روسی]]، [[زبان قزاقی|قزاقی]]، [[زبان قرقیزی|قرقیزی]] و [[زبان‌های پامیری]] هستند.<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Central_Asia#Languages Languages in Centeral Asia] English Wikipedia, the free enyclopedia.</ref> می‌توان [[زبان روسی]] را زبان اصلی آسیای مرکزی دانست، زیرا تقریباتقریباً تمام مردم این ناحیه قادر به تکلم آن هستند، به غیر از مردم [[افغانستان]]. اما تنها ۶ میلیون نفر در آسیای مرکزی [[زبان روسی]] را به عنوان زبان مادری صحبت می‌کنند.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4420922.stm Russians left behind in Centeral Asia] BBC news.</ref>. [[فارسی]] زبان اول آسیای مرکزی به عنوان زبان مادری‌ست. [[فارسی‌زبانان]] در کشورهای [[افغانستان]]، [[ازبکستان]] و [[تاجیکستان]] به سر می‌برند.
 
 
{|style="margin: ۰0 ۰0 ۰٫۵em0.5em ۰٫۵em0.5em; float: right; clear: right; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;"
!style="padding: 5px; background-color: yellow;"|زبان‌های مهم{{سخ}}آسیای مرکزی
|-
سطر ۱۱۶ ⟵ ۱۱۲:
* [[ترکستان]]
 
== پی نوشت هاپی‌نوشت‌ها ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==