ویکی‌پدیا:تحقیق دست‌اول ممنوع: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
آتاراکسیا (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
بحث ویکی‌پدیا:تحقیق دست‌اول ممنوع#تغییرات اخیر؛ توضیحات داده شد. گویا وقت ندارند، خنثی شد.
خط ۵۸:
تصاویری که مصداق تحقیق دست اول هستند نباید در ویکیپدیا استفاده شوند. دستکاری ویراستاران در عکس‌ها به منظور مخدوش کردن واقعیات یا مواضعی‌است که عکس نشان می‌دهد قابل قبول نیست. اگر چنین شود و دست‌کاری در عکس ارزش دانشنامه‌ای آن را زیر سؤل ببرد باید نامزد حذف شود. عکس‌هایی که تحقیق دست‌اول محسوب می‌شوند به هیچ وجه نباید بارگذاشته شوند: مثالی از این عکس‌ها اتم هیدروژن است که چند ذرهٔ اضافه در اطراف هستهٔ آن نمایش داده شده‌است و در راستای نظریه‌های بارگذارنده‌است.
 
== منابع دستاولیه، اول، دست دومثانویه و دست سومثالثه ==
{{میان‌بر|وپ:اولیه|وپ:ثانویه}}
{{بیشتر|ویکی‌پدیا:شناخت و استفاده از منابع اولیه و ثانویه}}
مقالات ویکیپدیا باید به صورت عمده‌ای بر منابع چاپی ثانویه وو، تا حد کمتری، ثالثه تکیه کنند. تمامی ادعاهای تفسیری یا تحلیلی از منابع دست اول باید به یک [[منبع دست دوم]]ثانویه ارجاع داده شود. تحلیل دست اول از منبع اولیه توسط کاربران ویکی‌پدیا مورد پذیرش نیست. منابع اولیه، ثانویه و ثالثه در حوزه سیاست‌های ویکی‌پدیا اینگونه تعریف می‌شوند:
* '''[[منبع دست اول|منابع دست اول]]اولیه''' منابع نزدیک به یک واقعه یا منابعی که متعلق به افراد درگیر که دیدگاهی از درون در مورد ماجرا، برهه‌ای تاریخی، اثری هنری، تصمیمی تاریخی و غیره ارائه می‌دهند، مثلاً گزارش شاهد عینی یک تصادف و همچنین خلاصهٔ سخنرانی یک رئیس جمهور که توسط دفتر وی منتشر می‌شود منبع‌های اولیه‌اند. منابع اولیه اطلاعات یا داده‌ها را عرضه می‌کنند: مثل مصنوعات و اشیاء باستان‌شناختی فیلم ویدئو، عکس؛ اسناد تاریخی مثل خاطرات، آمار، گزارش استماع‌های دادرسی، محاکمه‌های قضایی یا مصاحبه‌ها؛ نتایج جدول‌بندی‌شدهٔ آمارگیریها و پرسشنامه‌ها؛ آثار فلسفی اولیه؛ متون مقدس مذهبی؛ اسناد و مضبوطات آزمایشگاهی (مثل پزشکی قانونی) یا مشاهدات بازرسان؛ اسناد مشاهدات میدانی؛ آثار هنری یا تخیلی مانند اشعار، نمایشنامه‌ها، رمان‌ها، تصاویر متحرک، ویدوها، و برنامه‌های تلویزیونی. نکته مهم این است که منابع اولیه شامل نوشته‌های اشخاص نزدیک به ماجرایی که پیرامون آن می‌نویسید، می‌شود و بیانگر یک نگاه از درون به یک دوران تاریخی خاص، یک اثر هنری، یک تصمیم سیاسی و غیره هستند.
:::سیاست ما: منابع اولیه که توسط انتشارات معتبری (مانند انتشارات دانشگاهی یا یک روزنامه وزین) چاپ شده‌اند ممکن است در ویکی‌پدیا استفاده شوند، ولی ضروری است که این کار باید با احتیاط انجام شود، زیرا سو استفاده از منابع اولیه بسیار آسان است. هر گونه تفسیری از یک منبع اولیه نیازمند یک منبع دست دوم است که آن تفسیر را بیان کند. بدون یک منبع دست دوم، یک منبع اولیه فقط و فقط می‌تواند جهت بیان دعاوی توصیفی‌ای به کار رود، دعاوی‌ای که هر فرد معقول و تحصیل کرده، ولی غیر متخصصی بتواند بگونه‌ای که دقت آن را تأیید کند. به عنوان مثال، مقاله‌ای که درباره یک رمان است می‌تواند بخش‌هایی از رمان را نقل کند که طرح کلی آن را نشان دهد، ولی هرگونه تفسیر این قطعه‌ها نیازمند منبع دست دوم است.
* '''[[منبع دست دوم|منابع دست دوم]]ثانویه''' به تحلیل، تعمیم، واکاوی، ترکیب، تفسیر یا ارزیابی منابع اولیه می‌پردازند. این منابع حداقل یک مرحله از اتفاقات دور هستند. این منابع توسط دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و محققان دیگر، و مقاله‌ها و کتاب‌هایی‌اند که تولید می‌شوند. توصیف یک روزنامه‌نگار از تصادف اتومبیلی که خود ندیده‌است یا تحلیل و تفسیر وی از سخنرانی رهبری منابع ثانویه‌اند.
:::سیاست ما: مقالات ویکی‌پدیا باید معمولاً بر منابع ثانویه تکیه داشته باشند. این مقالات می‌تواند حاوی ادعاهای تحلیلی، ترکیبی، تفسیری، توضیحی یا ارزشی باشند تا زمانی که در یک منبع معتبر ذکر شده باشند.
* '''[[منبع دست سوم|منابع دست سوم]]ثالثه''' آثار چاپ شده‌ای هستند که به صورت عمده‌ای به خلاصه سازی و جمع‌آوری منابع دست ثانویه می‌پردازند. این دسته از منابع شامل دانشنامه‌ها، و از جمله خود ویکی‌پدیا می‌شود. خیلی از کتب درسی مقدماتی در سطح لیسانس نیز ممکن است تا حدی که به جمع‌بندی منابع ثانویه می‌پردازند، منبع ثالثه در نظر گرفته شوند.
:::سیاست ما: منابع دست سومثالثه می‌توانند در فراهم کردن خلاصه‌هایی از موضوعاتی که در کثیری از منابع اولیه و ثانویه پوشش داده شده‌اند، مفید باشند. برخی از منابع ثالثه ممکن است از بقیه قابل اطمینان تر باشند، و درون هر منبع ثالثه برخی مقالات ممکن است از بقیه قابل اطمینان تر باشند. جهت ارزیابی میزان قابل اطمینان بودن منابع [[ویکی‌پدیا:اثبات‌پذیری#منابع|اثبات‌پذیری#منابع]] را ببینید.
 
اساس گنجاندن مطالب در ویکی‌پدیا اثبات‌پذیری است نه حقانیت. یعنی ما چیزی را گزارش کنیم که منابع موثق به چاپ رسانیده‌اند، چه ما آن منابع را دقیق بدانیم، چه نه. برای اجنتاب از هرگونه پژوهش دست‌اول و نیز برای کمک به ارتقای سطح مقاله‌های ویکی‌پدیا، هر مطلب برگرفته از منبعی دست‌اول و نیز هرگونه تعمیم، تحلیل، ترکیب، تفسیر یا ارزیابی اطلاعات یا داده‌ها باید توسط انتشارات مستقل، مورد اعتماد و معروفی به چاپ رسیده باشد (یعنی خود-چاپ‌کرده نباشد) و از طریق وب یا کتابخانه‌ای عمومی در دسترس باشد. بسیار اهمیت دارد که منابعتان را به دقت و درستی یاد کنید تا خوانندگان بتواننند منابع شما را یافته و خود را قانع کنند که ویکی‌پدیا از منابع به‌درستی استفاده کرده‌است.