پایگاه داده رابطه‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

 

برای درک بهتر موضوع مثالی را از جدول اعضای کتابخانه در یک دانشگاه با جزییات بیشتر بیان می‌کنیم. فرض کنید مجموعه‌های زیر را داشته باشیم:

* مجموعه مقادیر شماره دانشجویان:S1

* مجموعه اسامی دانشجویان:S2

 

=== تناظر بین مفاهیم رابطه‌ای و مفاهیم جدولی ===

 

برای پیاده‌سازی مدل رابطه‌ای در محیط انتزاعی از رابطه استفاده می‌شود. برای پیاده‌سازی مدل رابطه‌ای در ساختار پایگاه داده از مفهوم جدول استفاده می‌شود. در جدول ۱ تناظر بین اجزاء، دو مفهوم رابطه و جدول آورده شده‌اند.

==== ویژگیهای رابطه ====

رابطه به عنوان تنها عنصر ساختاری اصلی در مدل رابطه‌ای برای نمایش انواع موجودیتها و انواع ارتباطات بکار می‌رود. در واقع در مدل رابطه‌ای هم نوع موجودیت و هم نوع ارتباط با مفهوم رابطه نمایش داده می‌شوند و در نتیجه هم نمونه موجودیت و هم نمونه ارتباط با مفهوم تاپل نشان داده می‌شوند. رابطه دارای چهار ویژگی زیر می‌باشد:

 

==== انواع کلید در مدل رابطه‌ای ====

===== کلید اصلی =====

یکی از کلیدهای کاندید رابطه که شرایط زیر را داشته باشد:

 

===== کلید جانشین =====

 

=== قواعد جامعیت در مدل رابطه‌ای ===

بامحدودیتهای جامعیتی،<ref>Integrity Constraints</ref> وجود دارند. اگر داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده همواره این محدودیت‌ها را رعایت کنند، جامعیت پایگاه داده تأمین می‌گردد. جامعیت پایگاه داده‌ها به معنی صحت، دقت و سازگاری داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده‌ها در تمام لحظات است. هر سیستم پایگاه داده باید بتواند جامعیت پایگاه داده را کنترل و تضمین کند. عواملی مانند آنچه در زیر آمده‌است می‌تواند باعث نقض جامعیت شود:

* مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مرتبط با داده‌ها

* عدم انجام کامل فرایند بر روی داده‌ها

 

قواعد کاربری که گاه به آنها قواعد محیطی یا قواعد وابسته به داده نیز می‌گویند، قواعدی هستند که توسط کاربر مجاز و برای یک پایگاه داده خاص تعریف می‌شوند. این قواعد وابسته به واقعیات محیط هستند و در بعضی منابع به آنها محدودیت‌های جامعیتی معنایی نیز می‌گویند. مانند قواعدی که برای طراحی یک پایگاه داده‌های کتابشناختی از سوی کتابدار سیستم برای پایگاه داده‌های کتابخانه استفاده می‌شود. قواعد کاربری در مدل رابطه‌ای به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

* محدودیت میدانی: محدودیتی است ناظر بر میدان هر صفت خاصه و مقادیر مجاز آنرا مشخص می‌کند. مانند اینکه صفت خاص یک رکورداطلاعاتی و بازه آن چه چیزی باشد و چه مقادیری را بگیرد.

* محدودیت صفتی: محدودیتی است ناظر بر یک صفت و نوع آن را مشخص می‌کند.

 

قواعدی هستند که باید توسط هر سیستم رابطه در هر پایگاه داده رابطه‌ای اعمال گردند. این قواعد به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند:

* قاعده جامعیت موجودیتی:<ref>Entity Integrity Rule</ref>این قاعده ناظر بر کلید اصلی است و به این شرح است که هیچ جزء تشکیل دهنده کلید اصلی رابطه نمی‌تواند مقدار هیچ داشته باشد. دلیل توجیه کننده این قاعده این است که هر مقدار یک کلید اصلی، در واقع شناسه آن تاپل در رابطه‌است و عامل تمییز نمونه‌های موجودیت (تاپل‌ها) در رابطه‌است و بدیهی است که عامل تمییز خود نمی‌تواند مقدار هیچ یا ناشناخته داشته باشد.* قاعده جامعیت ارجاعی:<ref>Referential Integrity Rule</ref>این قاعده ناظر بر کلید خارجی بوده و به این شرح است که اگر صفت خاصه Ai در رابطه R2 کلید خارجی باشد در این صورت Ai در R2 می‌تواند مقدار هیچ داشته باشد، در غیر اینصورت باید حتماً مقداری باشد که در رابطه مرجع R1 وجود دارد عبارت دیگر مقدار کلید خارجی نمی‌تواند در رابطه مرجع وجود نداشته باشد.

 

== منابع ==

* رانکوهی، روحانی (۱۳۸۸). پایگاه داده. قابل دستیابی از http://hercul35.persiangig.com/document/DataBase-part1.pdf

Gorter, o. , (2004). Database File System. Available in: ech.inhelsinki.nl/dbfs/dbfs-screen

 

[[رده:گونه‌های پایگاه داده‌ها]]

[[رده:مدل رابطه‌ای]]

[[رده:نظریه پایگاه داده]]