پروتوزوآ: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Taranet (بحث | مشارکت‌ها)
Taranet (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
[[پرونده:Leishmania donovani 01.png|بندانگشتی|چپ|250px|''[[لیشمانیا]] دونووانی'' (''Leishmania donovani'') یک گونه از تک‌یاختگان، موجود در [[مغز استخوان]].]]
 
در برخی از روشهای [[آرایه‌شناسی (زیست‌شناسی)|آرایه‌شناسی]] '''پروتوزوآ''' یا '''پروتوزوئرها''' (Protozoa) دسته بزرگی از [[یوکاریوت]]‌های [[جانداران تک‌یاخته‌ای|تک‌یاخته‌ای]] هستند. در گذشته پروتوزوآ به عنوان جانداران تک‌یاخته‌ای تعریف می‌شدند که ویژگی‌های [[جانور]]مانند دارند، مثل توانایی [[جنبنده|جنبندگی]] و [[درندگان|شکار]]. نام لاتین آن هم معنای «جانورمانند» می‌دهد. این جانداران را در مقابل جانداران تک‌یاخته‌ای گیاه‌مانند (protophyta) که توانایی [[فتوسنتز]] دارند تعریف می‌کردند. پروتوزوآ همچنین به طور غیررسمی به [[آغازیان]] تک‌سلولی غیرفتوسنتزی مانند [[آمیب]]، [[مژک‌داران]] و [[تاژک‌داران]] اطلاق می‌کرده‌اند.
'''پروتوزوآ''' یا '''پروتوزوئرها''' (Protozoa) [[جانداران تک‌یاخته‌ای]] از [[یوکاریوت]]‌ها هستند.
 
[[یاخته|یاختهٔ]] پروتوزوآ دارای [[هسته]] است و به خاطر این ویژگی، در [[زیست‌شناسی]] آنها را [[یوکاریوت]] می‌نامند.
 
پروتوزوآ یک [[کلاد]] را تشکیل نمی‌دهند و [[گروه نافراگیر]] هستند زیرا [[جانوران]] و [[قارچ]]‌ها را شامل نمی‌شود. در طبقه‌بندی‌های [[توماس کاوالیر-اسمیت|کاوالیر-اسمیت]] (از سال 1981) پروتوزوآ یک فرمانرو نامیده شد. Ruggiero در طبقه بندی ۷ قلمرویی (سال 2015) ۷ شاخه تحت پروتوزوآ قرار داد: [[Euglenozoa]], [[Amoebozoa]]([[آمیبوزوا]]), Choanozoa([[قیف‌زیان]]), Loukozoa([[شیارزیان]]), [[Percolozoa]], [[Microsporidia]] و [[Sulcozoa]]
برخی ویژگی‌های پروتوزوآ همانند [[جانوران]] است از جمله توانایی جابجاشدن و [[دگرخواری]].
پروتوزوآ معمولاً به صورت گروهی و کنار هم زندگی می‌کنند.
 
پروتوزوئرها از نظر ساختمان تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند. این دسته از جانداران ساکن آب و خاک بوده و از ذرات مواد غذایی و باکتریها تغذیه می‌کنند. عده‌ای از آنها بخشی از فلور طبیعی بدن جانداران را تشکیل می‌دهند. مطالعات این جانداران در محدوده علم [[میکروبیولوژی]] قرار دارد. پروتوزوآها عامل بیماریهای [[لیشمانیوز]]، [[خواب]] و [[شاگاس]] در انسان هستند.
 
== ساختار ==
سطر ۱۸ ⟵ ۱۵:
بسیاری از پروتوزوئرها برای جانوران بسیار کوچک دیگر به منزله غذا می‌باشند. بعضی دیگر در تصفیه آب‌هایی که به وسیله صافی‌ها انجام می‌شود و بسترهای فاضلابها مفیدند ولی گونه‌های بیماریزا از قبیل عوامل اسهال خونی آمیبی، مالاریا و بیماری خواب آفریقایی نیز موجود می‌باشند.
 
== دسته‌بندی تک‌یاختگانپروتوزوآ ==
پروتوزوآ یک [[کلاد]] را تشکیل نمی‌دهند و [[گروه نافراگیر]] هستند زیرا [[جانوران]] و [[قارچ]]‌ها را شامل نمی‌شود. در طبقه‌بندی‌های [[توماس کاوالیر-اسمیت|کاوالیر-اسمیت]] (از سال 1981) پروتوزوآ یک فرمانرو نامیده شد. Ruggiero در طبقه بندی ۷ قلمرویی (سال 2015) ۷ شاخه تحت پروتوزوآ قرار داد: [[Euglenozoa]], [[Amoebozoa]]([[آمیبوزوا]]), Choanozoa([[قیف‌زیان]]), Loukozoa([[شیارزیان]]), [[Percolozoa]], [[Microsporidia]] و [[Sulcozoa]].
در یک دسته‌بندی آغازیان به دو گروه جانورمانند و گیاه‌مانند تقسیم می‌شوند:
* '''تک‌یاختگان جانورمانند''':
** سارکودینا(Sarcodina) (پاگوشتیان)، یا ریشه پایان (Rhizopods) با پاهای کاذب (pseudopodia) مانند [[آمیب|آمیب‌ها]]
** سیلیاتا(Ciliata)، یا [[مژکداران]] (Ciliates) که دارای مژک در سراسر زندگی می‌باشند مانند [[بالانتیدیوم کولای]] و [[پارامسی]]
** سوکتوریا(Suctoria)، یا مکنده‌ها که در آغاز دارای مژک و در مراحل بلوغ دارای شاخکند مانند پودوفیریا. این رده را می‌توان زیر رده مژکداران نیز قرار داد(Class Phyllopharyngea).
** [[هاگ‌داران]]، اسپوروزوآ(Sporozoa) یا Apicomplexa. جانوران لجنی [[میکسوزوآ]] (Myxozoa)، [[ریزهاگیان]] (Microsporidia) اصولاً فاقد اندامهای سلولی مخصوص حرکت می‌باشند (بجز مرحله گامتوسیتی) مانند [[پلاسمودیوم مالاریه]] و [[توکسوپلاسما گوندی]].
* '''تک‌یاختگان گیاه‌مانند''' که دارای [[کلروپلاست]] و [[تاژک]] هستند:
** ماستیگوفورا(Mastigophora)، یا [[تاژکداران]] (Flagellate) دارای یک یا چند تاژک شلاق مانند (مانند [[ژیاردیا لامبلیا]] , [[اوگلنا]])
 
پروتوزوآ برحسب ساختمانها یا اندامهایی که برای حرکت دارند به پنج رده تقسیم می‌شوند:
 
{{سامانه‌های زیست‌شناختی}}
== منابع ==
{{پانویس}}