فاخته: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Fatranslator (بحث | مشارکت‌ها)
Taranet (بحث | مشارکت‌ها)
برچسب منبع حذف محتوای بدون منبع
خط ۱:
{{بهبود منبع}}
{{جعبه اطلاعات آرایه زیستی
| نام= فاخته
سطر ۲۸ ⟵ ۲۹:
}}
{{listen|filename=Cuculus canorus.ogg|title=آوای فاخته|description=صدای فاخته، روسیه}}
[[پرونده:Reed warbler cuckoo.jpg|بندانگشتی|250px|در آشیانهٔ یک [[سسک نی‌زار]]|راست]]
[[پرونده:Cuculus canorus vogelartinfo.jpg|بندانگشتی|300px|در حال پرواز]]
 
'''فاخته''' {{علمی|Cuculus canorus}}،؛{{مدرک}} که '''کوکوی معمولی''' یا '''کوکوی اروپایی''' نیز نامیده می‌شد،می‌شود{{مدرک}}، [[پرنده|پرنده‌ای]] از خانواده [[کوکو (پرنده)|کوکو]] راسته [[کوکوسانان]] است که در [[اروپا]]، [[آسیا]]، و [[آفریقا]] زندگی و مهاجرت می‌کند.<ref>{{یادکرد|نویسنده = |نشانی=http://blx1.bto.org/birdfacts/results/bob7240.htm|عنوان=Cuckoo ''Cuculus canorus''| ناشر =BTO BirdFacts|تاریخ = |تاریخ بازبینی=16 February 2013|زبان=en}}</ref> فاخته رنگ شبیه کبوتر و کمی کوچک تر از آن که دور گردنش طوقی سیاه دارد.<ref>لغت نامه دهخدا</ref>
 
آواز فاخته نرم و حزن انگیز و شبیه کلمه «کو کو» است. این آواز اغلب در آغاز فصل بهار شنیده می‌شود. بیشتر مردم تصور می‌کنند پرندهٔ ماده آواز می‌خواند، ولی اینطور نیست، و پرندهٔ نر آواز می‌خواند. فاخته نر و ماده شیبه هم نیستند. رنگ فاخته نر مایل به خاکستری سیاه است، درحالی که پرندهٔ ماده پرهای خاکستری فاتح رنگ با لکه‌های سفید دارد. فاخته ماده نمی‌تواند آواز بخواند.
سطر ۳۷ ⟵ ۴۰:
فاخته [[تخم (زیست‌شناسی)|تخم]] خود را در آشیانهٔ پرندگان دیگر می‌گذارند تا پرندهٔ صاحب لانه، جوجه را بزرگ کند. کاری که [[جوجه‌گذاری انگلی]] نامیده می‌شود. غذای این پرنده را حشرات و از جمله [[کرم ابریشم پشمالو]]، که برای پرندگان دیگر طعمه دل‌انگیزی نیست، تشکیل می‌دهد. او همچنین گاه اقدام به خوردن تخم پرندگان و جوجه‌هایشان می‌کند.
 
[[پرونده:Reed warbler cuckoo.jpg|بندانگشتی|250px|در آشیانهٔ یک [[سسک نی‌زار]]|راست]]
[[پرونده:Cuculus canorus vogelartinfo.jpg|بندانگشتی|300px|در حال پرواز]]
== فاخته و فرهنگ عامه ==
;ادبیات فارسی
سطر ۴۶ ⟵ ۴۷:
{{ب|دیدیم که بر کُنگُره اش فاخته‌ای|بنشسته و می‌گفت که: کوکو کوکو؟}}
{{پایان شعر}}
 
;فرهنگ اروپایی
در غرب فاخته کنایه‌ای است از افراد مجنون. [[پرواز بر فراز آشیانه فاخته]]، نمونه‌ای از آثار ادبی در این مورد است. همچنین، از آنجا که فاخته در لانه دیگر پرندگان تخم می‌گذارد، به مردانی که همسر خود را به رابطه جنسی با مردان دیگر وادار یا تشویق کنند نیز گفته می‌شود که معادل [[دیوث]] در فارسی است.<ref>[Cuckold در ویکی انگلیسی]</ref>
 
;فرهنگ عرب
نام فاخته از کلمه عربی '''فَختِ''' گرفته شده است. [[کنار]] میوه درخت [[سدر]] است. این درخت در ایام بهار در خوزستان میوه می‌دهد. مردم [[عرب خوزستان]] در فرهنگ عامه خود بر این باورند که فاختهٔ مادر هنگام رسیدن میوه درخت ُکنار، می‌خواهد در دهان جوجه اش میوه کنار بگذارد.
فاختهٔ کوچک به دلیل وجود یک دانهٔ درشت در گلویش نمی‌تواند کنار را ببلعد. مادر این پرنده هر چه سعی می‌کند به جوجه اش غذا بدهد به نتیجه نمی‌رسد، به همین دلیل در رثای جوجه اش شروع به نالیدن می‌کند که این ناله در بین مردم به صورت شعری کوتاه حفظ شده است. ('''یا فاختی، یا فاختی، یا بنتی، طاح النبگ ما ذگتی''').{{سخ}}
 
این قطعه کوتاه را کوچک و بزرگ از پیرزن کهنسال کنار درب تکیدهٔ خانه نشسته تا کودک آوازه خوان هنگام بازگشت از مدرسه و مادری برای نوزاد شیرخواره اش به عنوان لالایی می‌خوانند.
 
پرنده مادر شعری را به صورت آواز برای فاخته کوچکش می‌خواند. پرنده مادر این شعر را به عربی این گونه تکرار می‌کند ('''یا فاختی، یا فاختی، یا بنتی، طاح النبگ ما ذگتی''') به معنای ای فاخته، ای فاخته، ای دخترم، میوه کنار رسید و تو آن را نچشیدی.
 
این است که همه ساله این پرنده در فصل بهار برای جوجه اش می‌خواند که نشان از توجه مردم آن زمان به طبیعت را دارد. اما این شعر در بخش‌های دیگر [[عرب]] نشین به شکلی دیگر خوانده می‌شود و در آن مناطق به جای اینکه فاخته مادر به میوه کنار اشاره بکند، به درخت نخل و میوه رطب اشاره دارد و می‌گوید: «یا فاختی، یا بنتی، '''طاح الرطب''' ما ذگتی» یعنی ای فاخته، دخترم، رطب {میوه نخل} رسید و تو آن را نچشیدی.<ref>[http://anthropology.ir/node/14241 انسان شناسی و فرهنگ، قاسم منصور آل کثیر]</ref><ref>دکتر:، العلوی، هادی ، «''(عالم الطیور والحیوانات) ''»، دارالعودة، بیروت، لبنان، چاپ سال ۱۹۸۸ مبلادی به (عربی).</ref><ref>طاءالله، سمیر،. ''(موسوعة المعلومات العامة) ''. دار عطاءالله للنشر والتوزیع، بیروت، لبنان، چاپ هشتم، سال انتشار ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).</ref>