سرایان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب: افزودن القاب |
||
خط ۳۰:
|پانویس=
}}
''' شهرستان سرایان در شمال غربی استان خراسان جنوبی واقع است ۰ شهرستان سرایان از شمال وشمال شرق به بخش کاخک شهرستان گناباد وبخش نیمبلوک شهرستان قاینات ، از شرق به بخش سده شهرستان قاینات ، از جنوب به بخش خوسف شهرستان بیرجند واز جنوب غربی به بخش دیهوک شهرستان طبس واز شمال غرب به شهرستان فردوس محدود می شود.
شهرستان سرايان داراي سه مركز شهري (سرايان-سه قلعه وآيسك) وداراي 4دهستان(آيسك-سه قلعه-دوكوهه ومصعبي )وداراي دوبخش سه قلعه وآيسك وهمچنين داراي71روستاي داراي سكنه و446پارچه آبادي است که دارای ۱۵ دهیاری فعال است
شهرستان سرایان بادواستان خراسان رضوي ويزد هم مرز مي باشد.اين شهرستان وسعتي بالغ بر9334كيلومترمربع رادارامي باشد .جمعيت شهرستان سرايان طبق آخرين سرشماري سال 1385بالغ بر 35460نفر مي باشد که در مرکز شهرستان ودو بخش تابعه یعنی آیسک وسه قلعه ودهستانهای اطراف زندگی می کنند این شهرستان دارای سه مرکز شهری سرایان ، آیسک ، سه قلعه با شهرداریهای فعال است۰ آب وهوای آن نسبتاً معتدل ودارای زمستانهای سرد وتابستانهای خشک می باشد۰
شهرستان سرایان دارای خانواده های مذهبی وشهید پرور می باشند که صدق این ادعا وجود ۱۰۰ شهید وحدود ۱۶۲نفر جانباز و۶ آزاده وبیش از ۱۰ هزار نیروی فعال بسیج میباشد.
از اماکن زیارتی آن می توان مرقد امام زاده سلطان کریمشاه واقع در روستای کریمو وامامزاده سلطان مصیب واقع در دهستان مصعبی و امام زاده سلطان ابوالقاسم واقع در روستای قاسم آباد نام برد۰
اماکن تفریحی آن شامل دره سبز رود و تخت کمیلی واقع در روستای کریمو ومصعبی ودره آمی وبوسی در نوبهار وغارهای بتون واژدها در شمال روستای چرمه و تنگل واقع در زابری سرایان ، قلعه قلاع وجوزا وسد شهید پارسا واقع در شمال سرایان می باشد۰ شهرستان سرایان یکی از قطبهای تولیدی کشاورزی استان خراسان جنوبی می باشد که با دارا بودن بیش از ۱۵۵ حلقه چاه عمیق و۲۱۰ رشته قنات و چشمه سار باسطح زیر کشت ۱۶۰۴۵هکتار و تولید سالیانه ۹۴۰۵۴ تن محصولات زراعی وسطح زیر کشت۵۲۱۶هکتارمحصولات باغی باتولید سالیانه ۱۳۷۶۷ تن در اشتغالزایی منطقه نقش بسزایی داشته علاوه بر آن با دارا بودن۳۳۰۷۰۰واحددامی ودارا بدودن یک مجتمع و سه مرکز دامداری در روستاها با ۱۲۶واحد مکانیزه دامداری و۱۵واحد دامداری صنعتی خارج از مجتمع و۶واحد مرغداری صنعتی در منطقه تولید سالیانه بیش از ۱۹۱۳ تن گوشت قرمز و۳۵۰ تن گوشت سفید و۱۲۰۹تن شیر و۱۴۶ تن پشم بخش مهمی از اشتغال ودرآمد اقتصادی مردم منطقه را به خود اختصاص داده است که جهاد کشاورزی سرایان در راستای تحقق سیاستهای کلان سازمانی پیشگام در عرصه بهره وری بیشتر از مزرعه –اشتغال- صرفه جویی بهینه در مصرف آب و کود وسم افزایش سرمایه گذاری وراندمان تولید وکیفیت محصولات وتوجه به مشکلات بعد ازتولید با فعال نمودن امکانات بالقوه تلاش همه جانبه ای طی سالهای پس از ادغام داشته است . با توجه به کاهش نزولات آسمانی در چند سال گذشته و کم شدن منابع آب زیر زمینی و با عنایت به اینکه از نظر جغرافیایی استان خراسان جنوبی جزو مناطق کم باران محسوب می شود ناگزیر هستیم از منابع آبی که در اختیار داریم حداکثر بهره وری را داشته باشیم در حال حاضر باتوجه به تعداد ۹واحد تولیدی که در ناحیه صنعتی جهاد کشاورزی سرایان مشغول فعالیت می باشند تعداد ۷۲ نفر به طور مستقیم اشتغال ایجاد گردیده است و با عنایت به وجود استعدادهای بالقوه در منطقه و افزایش تعداد متقاضیان طرحهای صنعتی این میزان به تعداد چندین برابر قابل افزایس می باشد از طرف دیگر بدلیل عدم وجود صنایع تبدیلی محصولات زراعی باغی و دامی در منطقه بسیاری از این محصولات فاسد گشته و یا اینکه با قیمت ارزان به این واسطه ها فروخته شده و یا فراوری ویا بسته بندی بهداشتی واصولی در این زمینه صورت نمی گیرد و این مسئله ایجاد می نماید تا صنایع بسته بندی وفراوری و نگهداری محصولات کشاورزی در منطقه ایجاد گردد همچنین باتوجه به وجود معادن غنی بنتونیت وآهک وگچ وغیره در این منطقه باید واحد های تولیدی به بهره برداری و فراوری ازاین معادن سوق داده شود که الحمد الله در تمام این زمینه ها فعالیت هایی توسط جهاد کشاورزی منطقه سرایان با همیاری و کمک بخش خصوصی انجام گرفته است که جای بسی خوشوقتی می باشدوانشاالله در اینده با مساعدت وکمک مسئولین نظام مقدس جمهوری اسلامی شاهد شکوفایی هر چه بیشتر بخش صنعت در منطقه سرایان خواهیم بود .
یشینه تاریخی سرایان
آنچه از بررسی های باستان شناسی منطقه بدست آمده حاکی از آن است که سابقه تاریخی سرایان به دوران قبل از اسلام بازمیگردد . سد تاریخی زواز یادگارهای باقی مانده از این دوران است.در دوره اسلامی این منطقه بخشی از ایالت قهستان بوده که در همان نخستین سالهای حمله اعراب به تصرف سپاه اسلام در آمده است . در منابع جغرافیایی قرون اولیه اسلامی اسمی از سرایان به میان نیامده است اما بررسی های باستان شناسی منطقه وجود تپه های مربوط به دوره سلجوقی را در این شهرستان تایید میکند و با عنایت به بالا گرفتن نهضت اسماعیلیان در این دوره و در اختیار گرفتن قلعه های قهستان و از جمله قلعه قلاع سرایان می توان گفت که این منطقه در دوره سلجوقی یعنی قرون پنجم و ششم هجری از رونق و آبادانی برخورداربوده است خصوصاً اینکه تپه های مربوط به دوره سلجوقی شهرستان سرایان تا این تاریخ در محدوده استان خراسان جنوبی شاخص و منحصر بفرد میباشد.
4 ـ 1 ـ 3 ـ رشد وتوسعه مجددسرایان
با وجود تخریبهای مکرر و زلزله خیزی منطقه و عوامل مختلف و با وجود قدمت منطقه مع الوصف بدلیل و ضرورت ارتباطی منطقه شهرستان سرایان به روایتی قبل از قرن هشتم(دوره تیموریان) قصبه کوچکی بوده در شمال منطقه در دامنه کوه و چون قدمت بنای آب انبار پائین شهرستان سرایان طبق حروف ابجد به قرن هشتم میرسد . شهرستان سرایان دراواسط دوره صفویه از رونق زیادی برخوردارمی گردد به طوری که در قسمتی از شهر مجموعهای از کاروانسراها، آب انبارها و حمام و بازاری مربوط به این دوره مشاهده میشود. در قسمت وسط شهروجود آب انبارهای دوره تیموری نمادی از قدمت شهر به حساب میآید . قسمت اعظم شهر از جنوب تا شرق مربوط به دوره صفویه است که نشان میدهد در این دوره شهر از رونق فراوانی برخوردار بوده است. همچنین در جنوب شهر آثار دوره سلجوقیان و قاجاریه نیز مشاهده میگردد.
5 ـ 1 ـ 3 ـ محلات قدیمی سرایان
با توجه به اهمیتی که سرایان در گذشته از لحاظ وسعت و جمعیت داشته است به 6 محله تقسیم میگردید.
1- محله غیر شاری : محلهای است که افراد مهاجر که آنها را کولی مینامیدند کارهای ظریف دستی چوبی میساختند این محله در جنوب سرایان بوده است.
2- محله دروازه مویی : این محله محلهای فقیرنشین بوده در غرب شهر که فاضلابهای شهری از این مکان میگذشته است.
3- محله دروازه بسطاق : محلهای در شرق شهر که اکثر مهاجر نشین و شغل آنها دامداری بوده است.
4- محله زرداری : در قسمت جنوب شرقی شهر قرار دارد که اکثراً کشاورز بودند ولی به دلایل بیماری از این محله مهاجرت کردند و به نقاط دیگر رفتند.
5- محله تنبی : تنبی از شخصیتهای بزرگ بوده که در آبادانی شهر گامهای زیادی برداشته است از جمله در مرمت کاروانسراها ساختن حوض انبارها و لایروبی قنوات نقش داشته است.
ساکنین این محله اکثراً خرده مالک بوده و از نقاط دیگر مرفهتر بودند.
6- محله قبرستان : در شمال شرقی شهر قرار دارد و خالی از سکنه بوده ولی افرادی که سر پناهی نداشتند به صورت موقت در آن جا زندگی میکردند این محله از بین رفته و اثری از آن دیده نمیشود.
6 ـ 1 ـ 3 ـ توسعه تاریخی شهر
هسته اولیه شهر سرایان در بخش جنوبی آن به دوره تیموری و ماقبل آن باز میگردد. این عامل خود نشاندهنده تاریخ نسبتاً قوی این شهر و سابقه سکونت در این منطقه است. گسترش شهر در دشت و به صورت گسترش فیزیکی افقی صورت گرفته و از دوره صفویه تا قاجاریه این شهر از لحاظ توسعه تقریباً سه برابر شده و پس از آن در دوره پهلوی گسترش چندانی نداشته است. پس از انقلاب اسلامی ایران، هجوم افراد به شهرها و افزایش طبیعی جمعیت در داخل شهر باعث گسترش بیش تر این شهر شده است. انطباق نقشه سیر توسعه کالبدی در طول تاریخ با قدمت ابنیه و کیفیت آن خود مبین این امر است که گرایش عمومی به تصرف اراضی جدید در مقابل درجاسازی و نوسازی بافتها بیشتر بوده است.در نقشه ضمیمه گسترش شهر در طی دوره های مختلف آورده شده است.
== منابع ==
| |||