|
[[پرونده:Larry_lessig_etech05_050317.jpg|alt=Lawrence Lessig standing at a podium with a microphone, with a laptop computer in front of him.|thumb|[[لارنس لسیگ]]، یکی از فعالان تاثیرگذارتأثیرگذار جنبش فرهنگ آزاد پشت لپتاپی که برچسب "فرهنگ آزاد" دارد.]]
'''جنبش فرهنگ آزاد''' یک [[جنبش اجتماعی]] است که آزادی نشر و ویرایش [[اثر خلاقانه|آثار خلاقانه]] در قالب [[محتوای آزاد]] را با استفاده از اینترنت و بقیهٔ رسانه‌ها ترویج می‌کند.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://wiki.freeculture.org/What_does_a_free_culture_look_like%3F "What does a free culture look like?"]</span></ref><ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://wiki.freeculture.org/Free_culture "What is free culture?"]</span></ref>
جنبش در برابر قوانین بیش از حد محدودکنندهٔ [[حق تکثیر]] مخالفت می‌کند. بسیاری از اعضای جنبش استدلال می‌کنند که قوانین مشابه کپی‌رایت مانع رشد خلاقیت می‌شوند. آن‌ها به این سیستم "«[[فرهنگ اجازه]]"» می‌گویند.<ref>Robert S. Boynton: ''[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9801EFDA1439F936A15752C0A9629C8B63&sec=&spon=&pagewanted=2 The Tyranny of Copyright?]'' </ref>
[[کرییتیو کامنز]] سازمانیست که توسط [[لارنس لسیگ]] آغاز شد و [[مجوز کرییتیو کامنز|مجوزهایی]] را فراهم می‌کند که اجازهٔ به اشتراک‌گذاری تحت شرایط مختلفی را می‌دهند و همچنین پیشنهاد جستجوی آنلاین برای آثار مختلف کرییتیو کامانز را می‌دهد.
جنبش فرهنگ آزاد، به واسطهٔ تبادل آزاد ایده‌ها، با [[جنبش نرم‌افزار آزاد]] همسو شده است. [[ریچارد استالمن]] موسس مؤسس [[پروژه گنو]] و فعال نرم‌افزار آزاد، اشتراک آزاد اطلاعات را تشویق می‌کند.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[[ریچارد استالمن|Stallman, Richard]] (2009). </span></ref> این سخن او مشهور است که [[نرم‌افزار آزاد]] به معنی [[Gratis versus libre|آزادی در "آزادی بیان" است نه "مشروب رایگان"]].<ref>Richard Stallman: "[http://www.gnu.org/philosophy/open-source-misses-the-point.html Open Source Misses the Point]", [[پروژه گنو|GNU project]], 2007</ref>
امروزه، این اصطلاح برای اشاره به جنبش‌های دیگری از جمله [[دسترسی آزاد]] (OA)، [[فرهنگ هکرها|فرهنگ هکر]]، [[جنبش دسترسی به دانش]]، یادگیری بازمتن و جنبش [[کپی‌لفت]] استفاده می‌شود.
اصطلاح "فرهنگ آزاد" در واقع از سال ۲۰۰۳ در طول [[اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی]] <ref name="WSIS PCT events">WSIS (2001). </ref> تاکنون استفاده می‌شود تا اولین مجوز آزاد برای خلاقیت هنری در ابعاد بزرگ که توسط تیم نگرش کپی‌لفت در فرانسه از سال ۲۰۰۱ آغاز شد، را ارائه کند. (مجوز هنر آزاد نامگذاری شده است.) سپس در [[فرهنگ آزاد (کتاب)]] توسط لارنس لسیگ توسعه یافت.
== پیشینه ==
در ۱۹۹۸ [[کنگره ایالات متحده آمریکا]] با [[لایحهٔ گسترش اصطلاح کپی‌رایت Sonny Bono]] که امضای رئیس جمهور کلینتون آن را به قانون تبدیل کرد، موافقت کرد. قانون وضع شده بیست سال به زمان حفاظت از کپی‌رایت افزود، که در نتیجه تا هفتاد سال بعد از مرگ خالق مشمول کپی‌رایت می‌شود. لایحه توسط شرکت‌های موسیقی و فیلم مانند [[شرکت والت دیزنی]] شدیداشدیداً تحمیل شد و لقب لایحهٔ حفاظت از میکی‌موز گرفت. لارنس لسیگ ادعا کرد کپی‌رایت مانعیست برای تولیدات فرهنگی، به اشتراک‌گذاری دانش و خلاقیت فناورانه و این منافع شخصی که در قانون تعیین شده‌اند برخلاف منافع عمومی هستند.<ref><span class="citation book" contenteditable="false">Lessig, Lawrence (2004). </span></ref> او در سال ۱۹۸۸ در کل کشور سفر کرد و صدها سخنرانی در پردیس دانشگاه‌ها کرد و از این طریق جنبش را برانگیخت. اینها منتهی شد به اصول اولین فصل [[دانشجویان برای فرهنگ آزاد]] در [[کالج سوارثمور]].
در ۱۹۹۱ لسینگ لایحهٔ Bono را به چالش کشید و پرونده را به [[دیوان عالی ایالات متحده آمریکا]] کشاند. با وجود عقیده راسخ او بر پیروزی، با استناد به بند صریح قانون اساسی دربارهٔ اصطلاحات "«محدود شده"» کپی‌رایت لسینک فقط دو رای مخالف از [[استیون بریر]] و [[جان پال استیونز]] گرفت.
در ۲۰۰۱، لسینگ [[کرییتیو کامنز]] را به عنوان جایگزینی برای سیستم پیشفرض کپی‌رایت به صورت "«تمام حقوق محفوظ است"» به صورت سیستم مجوزدهی "«بعضی حقوق محفوض است"» آغاز کرد.
== سازمان‌ها ==
سازمان به طور مشترک همکاری می‌کند با فرهنگ آزاد در کریتیو کامانز (CC) که توسط [[لارنس لسیگ]] تاسیستأسیس شد. CC ترویج می‌کند به اشتراک گذاری کارهای خلاقانه را و انتشار ایده‌ها برای ایجاد تحرک فرهنگی، فرایند علمی و خلاقیت تجاری.
QuestionCopyright.org یکی دیگر از سازمان‌هاییست که هدفش را "«تاکید روی خسارات اقتصادی، هنری، اجتماعی ایجاد شده توسط گسترش انحصار و نشان‌دادن اینکه چگونه توزیع برمبنای آزاد برای هنرمندان و مخاطبین بهتر است"» بیان می‌کند.<ref>[http://questioncopyright.org/ A Clearinghouse For New Ideas About Copyright]. </ref> QuestionCopyright بیشتر به خاطر همکاری با هنرمند [[نینا پیلی]] که چندین جایزه به خاطر انیمیشن برنده شده و Sita Sings The Blues به طرز خارق‌العاده‌ای موفق کرد<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=n04IeQo4RCQ Nina Paley at HOPE 2010]. </ref> مثالی از توزیع آزاد تحت حمایت "«پروژه توزیع سیتا"».<ref>[http://questioncopyright.org/sita_distribution The Sita Sings the Blues Distribution Project]. </ref> سایت سازمان حاوی تعدادی منابع، انتشارات و بقیه منابع مرتبط با مسائل گوناگون کپی‌رایت، پتنت و علامت تجاری است.
سازمان دانشجویی دانشجویان برای فرهنگ آزاد که گاهی به اشتباه "«جنبش فرهنگ آزاد"» خوانده می‌شوند اما این نام رسمی آن‌ها نیست. سازمان بخشی از یک جنبش بزرگتر است. اولین شعبهٔ آن در ۱۹۹۸ در کالج سوارتمور آغاز به کار کرد و ۲۰۰۸ سازمان ۲۶ شعبه داشت.
جنبش فرهنگ آزاد ایده‌آل‌های جنبش نرم‌افزار آزاد را گرفته و آن‌ها را از رشتهٔ [[نرم‌افزار]] به تمام آثار [[فرهنگ|فرهنگی]] و خلاقانه تعمیم داده است. خیلی زود در حیات کریتیو کامانز [[ریچارد استالمن]] (موسسمؤسس [[بنیاد نرم‌افزار آزاد]] و جنبش [[نرم‌افزار آزاد]]) از سازمان حمایت کرد. او به خاطر معرفی چندین مجوز شامل جوامع در حال توسعه و مجوزهای نمونه<ref>[http://web.archive.org/web/20060222104211/http://www.linuxp2p.com/forums/viewtopic.php?p=10771 interview for LinuxP2P] (6 february 2006)</ref> از حمایتش کناره‌گیری کرد و بعدتر وقتی کریتیو کامانز مجوزهای فوق را کنار گذاشت بخشی از حمایت‌هایش را برگرداند.
اوایل ۱۹۹۴ جنبش [[موسیقی آزاد]] زیرمجموعهٔ جنبش فرهنگ آزاد توسط [[رام سامودرالا]] به عنوان وب رز در محبوبیت ناشی از فلسفهٔ موسیقی آزاد آغاز به کار کرد. این همچنین برمبنای ایدهٔ نرم‌افزار آزاد توسط ریچارد استالمن بود و با جنبش‌های هنر باز در حال تولد و اطلاعات باز همزمان شد (ارجاع داده شده به اینجا به عنوان همان اندازهٔ "جنبش فرهنگ آزاد") فلسفهٔ موسیقی آزاد از سه روش برای تشویق داوطلبانه نشر کپیبرداری بدون محدودیت بر مبنای این حقیقت که کپی‌های ضبط شده هاشده‌ها و اجراهای موسیقی می‌توانند با دقت کامل و راحتی حاصل از استفاده از اینترنت ایجاد شوند و منتشر شوند. متعاقبامتعاقباً گزارش‌هایی دربارهٔ جنبش موسیقی آزاد توسط رسانه‌های گوناگونی شامل [[بیلبورد (مجله)]]، [[فوربز]]، مجلهٔ موسیقی اورجینال لوی، [[رادیکال آزاد نیویورک]]، [[وایرد]] و [[نیویورک تایمز]]. همراه [[نرم‌افزار آزاد]] و [[لینوکس]] (یک سیستم‌عامل آزاد)، مجوزهای [[کپی‌لفت]]، انفجار وب و ظهور [[همتا به همتا (رایانه)]] و [[فشرده‌سازی با اتلاف]] و با وجود تلاش‌های صنعت موسیقی، موسیقی آزاد به یک واقعیت در اوایل قرن ۲۱ام تبدیل شد.
== تعریف کردن آزادی ==
با جنبش فرهنگ آزاد کریتیو کامانز به خاطر کمبود استانداردها برای آزادی مورد نقد قرار گرفت.<ref>[http://mako.cc/writing/toward_a_standard_of_freedom.html Towards a Standard of Freedom: Creative Commons and the Free Software Movement]. </ref> پس برخی که با جنبش بودند فقط تعداد کمی از مجوزهای کریتیو کامانز را بر مبنای [[تعریف آثار فرهنگی آزاد]] آزاد در نظر گرفتند.<ref>[[freedomdefined:|Definition of Free Cultural Works]]. </ref> در فبریه ۲۰۰۸، کریتیو کامانز بج "مورد تایید برای استفاده‌های فرهنگ آزاد" را از طریق Attribution and Attribution-انتشار همسان به لایسنس‌هایش اضافه کرد.<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://creativecommons.org/weblog/entry/8051 "Approved for Free Cultural Works"]. 2008-02-20.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AFree+culture+movement&rft.btitle=Approved+for+Free+Cultural+Works&rft.date=2008-02-20&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fcreativecommons.org%2Fweblog%2Fentry%2F8051&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" contenteditable="false"> </span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AFree+culture+movement&rft.btitle=Approved+for+Free+Cultural+Works&rft.date=2008-02-20&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fcreativecommons.org%2Fweblog%2Fentry%2F8051&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" contenteditable="false"></span></ref> خلاصهٔ مجوزها همراه محدودیت‌هایی در زمینهٔ استفادهٔ تجاری یا کارهای اشتقاقی هیچ مارک مخصوصی نداشت.
== انتقاد ==
نقد Vocal علیه جنبش فرهنگ آزاد از سوی طرفداران کپی‌رایت صورت گرفت. Rick Carnes رئیس [[صنف ترانه‌سرایان آمریکا]] و Coley Hudgins مدیر اجرایی arts+labs، یک اتحاد شرکت‌های فناوری و رسانه‌ای، ادعا کردند که با وجود استدلال جنبش فرهنگ آزاد که کپی‌رایت “فرهنگ«فرهنگ را نابود می‌کند”می‌کند»
علاوه بر این، برخی استدلال می‌کنند که اتمسفر مناظره کپی‌رایت تغییر کرده و جنبش فرهنگ آزاد باید دفاع کند از تولیدکنندگان فرهنگ در برابر شرکت‌ها اما الان این باعث ضرر زدن به تولید کنندگان فرهنگ کوچکتر می‌شود. فن‌شناس و موزیسین برجسته [[جارون لانیر]] و بسیاری دیگر از این چشم انداز بحث می‌کند.
آندرو کین منتقد [[وب ۲٫۰]] بعضی از ایده‌های فرهنگ آزاد را در کتابش با عنوان فرقهٔ یک آماتور نقد می‌کند و لسینگ را "«کمونیست مالکیت هوشمندانه"» توصیف می‌کند
در صنعت رسانه اخبار برخی فرهنگ آزاد را به عنوان عامل کاهش بازارشان سرزنش کردند. اگر چه دانشجوهایی مثل کلی شیرکی ادعا کردند که خود بازار نه فرهنگ آزاد صنعت روزنامه‌نگاری را نابود می‌کند.
== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
{{پانویس|35em|refs =<ref name="billboard_jul181998">{{cite book|author=Nielsen Business Media, Inc. |title=Billboard |url=http://books.google.com/books?id=9wkEAAAAMBAJ |accessdate=3 December 2011 |date=18 July 1998 |publisher=Nielsen Business Media, Inc. |issn=0006-2510}}</ref><ref name="forbes_jul111997">[http://www.forbes.com/1997/07/11/habeus.html Penenberg A. Habias copyrightus. ''Forbes'', July 11 1997]. Forbes.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="free_radical_2001">[http://www.freeradical.co.nz/content/47/47ballin.php Ballin M. Unfair Use. ''The Free Radical'' 47, 2001]. Freeradical.co.nz. Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="levi_nov192008">[http://web.archive.org/web/20100601073457/http://www.levi.co.za/MusicMag/Category/Detail/Detail.aspx?ID=914 Durbach D. Short fall to freedom: The free music insurgency. ''Levi's Original Music Magazine'', November 19, 2008]. Web.archive.org (2010-06-01). Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="music_future">[http://www.ram.org/ramblings/philosophy/fmp/music_future.html Samudrala R. The future of music. 1997]. Ram.org. Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="napster_compendium">[http://www.musicdish.com/downloads/napster_compendium.pdf Story of a Revolution: Napster & the Music Industry. ''MusicDish'', 2000]. (PDF). Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="nyt_dec161998">[http://www.nytimes.com/library/tech/98/12/cyber/articles/16trade.html Napoli L. Fans of MP3 forced the issue. ''The New York Times'', December 16 1998]. Nytimes.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="schulman_1999a">[http://jolt.law.harvard.edu/articles/pdf/v12/oldNonPaginated(DONOTUSE)/12HarvJLTech589.pdf Schulman BM. The song heard 'round the world: The copyright implications of MP3s and the future of digital music. ''Harvard Journal of Law and Technology'' 12: 3, 1999.]. (PDF). Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="troelsjust">[https://web.archive.org/web/20140903114528/http://www.troelsjust.dk/?page_id=149 Alternate Kinds of Freedom] by Troels Just. Troelsjust.dk. Archived on 2014-09-03.</ref><ref name="wired_jun101997">[http://www.wired.com/politics/law/news/1997/06/4361 Oakes C. Recording industry goes to war against web sites. Wired, June 10 1997]. Wired.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref><ref name="wired_jun121998">[http://freerockload.ucoz.com/ Stutz M. They (used to) write the songs. Wired, June 12 1998]. Freerockload.ucoz.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref>}}
{{Reflist|35em|refs = <ref name="billboard_jul181998">{{cite book|author=Nielsen Business Media, Inc. |title=Billboard |url=http://books.google.com/books?id=9wkEAAAAMBAJ |accessdate=3 December 2011 |date=18 July 1998 |publisher=Nielsen Business Media, Inc. |issn=0006-2510}}</ref>
<ref name="forbes_jul111997">[http://www.forbes.com/1997/07/11/habeus.html Penenberg A. Habias copyrightus. ''Forbes'', July 11 1997]. Forbes.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="free_radical_2001">[http://www.freeradical.co.nz/content/47/47ballin.php Ballin M. Unfair Use. ''The Free Radical'' 47, 2001]. Freeradical.co.nz. Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="levi_nov192008">[http://web.archive.org/web/20100601073457/http://www.levi.co.za/MusicMag/Category/Detail/Detail.aspx?ID=914 Durbach D. Short fall to freedom: The free music insurgency. ''Levi's Original Music Magazine'', November 19, 2008]. Web.archive.org (2010-06-01). Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="music_future">[http://www.ram.org/ramblings/philosophy/fmp/music_future.html Samudrala R. The future of music. 1997]. Ram.org. Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="napster_compendium">[http://www.musicdish.com/downloads/napster_compendium.pdf Story of a Revolution: Napster & the Music Industry. ''MusicDish'', 2000]. (PDF) . Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="nyt_dec161998">[http://www.nytimes.com/library/tech/98/12/cyber/articles/16trade.html Napoli L. Fans of MP3 forced the issue. ''The New York Times'', December 16 1998]. Nytimes.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="schulman_1999a">[http://jolt.law.harvard.edu/articles/pdf/v12/oldNonPaginated(DONOTUSE)/12HarvJLTech589.pdf Schulman BM. The song heard 'round the world: The copyright implications of MP3s and the future of digital music. ''Harvard Journal of Law and Technology'' 12: 3, 1999.]. (PDF) . Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="troelsjust">[https://web.archive.org/web/20140903114528/http://www.troelsjust.dk/?page_id=149 Alternate Kinds of Freedom] by Troels Just. Troelsjust.dk. Archived on 2014-09-03.</ref>
<ref name="wired_jun101997">[http://www.wired.com/politics/law/news/1997/06/4361 Oakes C. Recording industry goes to war against web sites. Wired, June 10 1997]. Wired.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref>
<ref name="wired_jun121998">[http://freerockload.ucoz.com/ Stutz M. They (used to) write the songs. Wired, June 12 1998]. Freerockload.ucoz.com. Retrieved on 2011-12-03.</ref>}}
== پیوند به بیرون ==
; سازمان‌ها
* [http://www.libervis.com/ Libervis.com] یک پروژه برای ایجاد و ترویج جامعهٔ فرهنگ آزاد به صورت آنلاین است.
* [http://fcforum.net/ منشور نوآوری، خلاقیت و دسترسی به دانش<br> {{سخ}}]
[[رده:انتقاد مالکیت فکری]]
[[رده:حقوق دیجیتال]]
| 