نفوذ (آبشناسی): تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
Fatranslator (بحث | مشارکتها) جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +املا+مرتب (۹.۷): + رده:سفرههای آبی+رده:آبشناسی+رده:فیزیک خاک |
||
خط ۱۱:
== تابع نفوذ ==
مقدار نفوذ تجمعی (I) یعنی ابی که از آغاز نفوذ تا این لحظه در خاک نفوذ کرده است. واحد نفوذ تجمعی سانتیمتریا هر واحد دیگر طول است. چنانچه مقدار نفوذ تجمعی آب به داخل خاک را بررسی کنیم،مشاهده میشود که نفوذ تجمعی در ابتدا بسیار سریع انجام میشود، بطوریکه منحنی تغییرات نفوذ تجمعی نسبت به زمان (I-T) در ابتدا دارای شیب تندی است و در طول زمان مقدار شیب آن رفته رفته کاهش میابد تا به مقدار شیب ثابتی میرسد( شکل الف). علت زیاد بودن شیب منحنی نفوذ تجمعی در زمان های اولیه این است که در ابتدا خاک خشک تر و دارای پتانسیل مکش بیشتری است. بدین معنا که آب در ابتدا تحت تاثیر نیروی های ثقل و مویینگی به داخل خاک نفوذ میکند. ولی پس گذشت زمان و با افزایش رطوبت خاک خاصیت مویینگی اثر خود را در حرکت آب به سمت پایین از دست میدهد و آب تنها تحت اثر نیروی ثقل نفوذ میکند، لذا بتدریج یکی از نیروی های عامل حرکت آب حذف شده و سرعت نفوذ کاهش میابد.
بنابراین سرعت نفوذ (i) یا شیب منحنی تجمعی نفوذ به مقدار رطوبت خاک (θ)وابسته است و با آن نسبت عکس دارد. ولی باید توجه داشت که مقدار سرعت نفوذ هیچگاه به صفر نخواهد
( ب) (الف)
(Infiltration rate) i(cm/min) = Δ I /Δ t
حلقه های مضاعف:
به منظور اندازه گیری میزان نفوذ آب به داخل خاک
مراحل انجام آزمایش:
برای انجام آزمایش دو حلقه آهنی را که دارای ارتفاع 30 سانتیمتر بوده و قطر حلقه بزرگتر 30-45 سانتیمتر و قطر حلقه کوچکتر 20-25 سانتیمتر می باشد، بر روی خاک قرار داده میشوند. حلقه ها توسط یک پتک تا 3/1ارتفاع مربوطه در خاک فرو میروند. بین دو حلقه مقداری آب به ارتفاع h می ریزیم که
پس از برداشتن پلاستبک ، مقادیر h و زمان t را در لحظات مختلف یادداشت میشوند.
دو حالت انجام آزمایش:
در دو حالت آزمایش انجام میگردد.
الف- حالت بار افتان: در این حالت ارتفاع آب در طول زمان در استوانه داخلی
ب- حالت بار ثابت: در حالت بار ثابت در طی آزمایش با افزودن آب به استوانه میانی سطح آب در آن ثابت نگهداشته میشود. یعنی هر چه آب نفوذ می کند،همان مقدار آب به استوانه میانی اضافه میگردد تا ارتفاع آب در همان ارتفاع اولیه ثابت بماند. در حالت بار ثابت آزمایش دقیقتر است و در حدود 8-9% خطا نسبت به حالت اول کاهش می یابد. ولی حالت اول در عمل به شرایط مزرعه نزدیکتر است.
سطر ۳۹ ⟵ ۳۶:
معادله سرعت نفوذ
,
که در آن :
سطر ۴۶ ⟵ ۴۳:
زمان نفوذ تجمعی (دقیقه) =t
ضرایب تجربی که به نوع (بافت) خاک بستگی دارند.
سرعت نفوذ (سانتیمتر بر دقیقه)= i
معادله کوستیاکف برای دوره های زمانی کوتاه (حدود چند ساعت)، نتایج رضایت بخشی می دهد. برای اندازه گیری نفوذ توسط حلقه های
معادله کوستیاکف فقط تا زمانی صادق است که سرعت نفوذ آب در خاک معادل ضریب آبگذری اشباع خاک یا هدایت هیدرولیکی
,
سطر ۶۳ ⟵ ۶۰:
این رابطه نیز از راه آزمایش(تجربی) بدست آمده است.
▲ 0 < m <1
: سرعت نهایی نفوذ آب در خاک
, -1 <n <0
مقدار
سرعت نهایی نفوذ هنگامی اتفاق می افتد که تغییرات زمانی سرعت نفوذ برابر 0.1 - سرعت نفوذ لحظه ای (برحسب ساعت) یا برابر 600/1 – سرعت نفوذ لحظه ای (برحسب دقیقه) شود.
باید گفته شود که چون n عددی منفی است مقدار ib عددی مثبت بدست خواهد آمد.متذکر میشود که مقدار ضرایب n و
در معادله لوئییس- کوستیاکف، مشکل حالت اول معادله کوستیاکف(صفر شدن سرعت نفوذ در بی نهایت)که مشکل مهمی نیز میباشد ، رفع شده است.
== منابع ==
{{پانویس}}
* Show, E.Hydrology, Dover inc, New york, ۱۹۷۰
{{خرد}}
[[رده:آبشناسی]]
[[رده:سفرههای آبی]]
[[رده:فیزیک خاک]]
[[رده:مهندسی هیدرولوژی]]
|