صراحی (ساز): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
ویرایش و ویکی‌سازی
خط ۱:
'''صراحی''' سازی‌ست از خانوادهخانوادهٔ سازهای زهی آرشه‌ای بم‌خوان که اندازه آلتو آن صدای‌اشصدایی نزدیک به سازهای [[خراسان]] است. صراحی از خانوادهخانوادهٔ [[کمانچه]] و [[قژک]] بوده و امکانات سازهای خانوادهخانوادهٔ [[ویلن]] را از نظر نوازندگی و وسعت صدا داراست. این ساز در شهریور ۱۳۸۷ توسط [[استاد محمدرضا شجریان]] طراحی و ساخته شد و به دلیلبه‌دلیل شباهت آن به صراحی،[[صراحی]]، استاد [[شجریان]] این نام را برای این ساز برگزیده‌اند. این ساز را نوازندگان کمانچه، قژک، ویولن، ویولنسل و کنترباس به‌راحتی می‌توانند بنوازند. این ساز برای اولین بار در در کنسرت مهرماه ۱۳۸۷ [[گروه شهناز]] و استاد شجریان رونمایی و استفاده شد. ویژگی ارزندهارزندهٔ «صراحی» نسبت به سازهای هم‌خانوادههم‌خانوادهٔ این ساز امکان تعویض محفظهمحفظهٔ پوست و چوب آن به صورتبه‌صورت یک [[طبلا|طبلای]] کوچک است که همین مسئلهامر، رنگ‌آمیزی خاص و متفاوتی را از جهت صدادهی به این ساز می‌دهد. سینا جهان‌آبادی در بخش شور و [[مهرداد ناصحی]] در بخش همایون برای نخستین بار این ساز را نوختندنواختند.
 
== شکل ظاهری و ویژگی‌ها ==
این ساز آرشه‌ای است و از لحاظ شکل ظاهر، دستهٔ آن مانند ویلن طراحی شدهشده، ولی فرم صفحه و کاسهٔ آن حالت خاصی دارد و در زیر خرک، حالت گلدانی‌شکل است که روی آن را می‌توان با پوست و گاه با پوست و چوب طراحی کرد. ویژگی بزرگقابل توجه این ساز، تغییر رنگ آن با تعویض پوست گلدانی‌شکل است که در مدت کمتر از دو دقیقه امکان‌پذیر استاست، که در هیچ سازیو این ویژگی تغییر رنگ در هیچ سازی دیده نمی‌شود. هنگامی‌که پوست زیر خرک است، سونوریته و رنگ ساز برای تک‌نوازی مناسب بوده و صدای آن به سازهای محلی موسیقی خراسان نزدیک می‌شود و ساز لهجهٔ موسیقی مناطق را به خود می‌گیرد و وقتی‌که چوب روی پوست اضافه می‌شود، ساز بیشتر حالت آنسامبل به خود گرفته و رنگ‌آمیزی ارکستر را تنوع می‌بخشد. از دیگر ویژگی‌های آن می‌توانم به اریب بودن دستهٔ آن اشاره کنم که به نوعی شبیه دستهٔ ویلن‌سل است و به بدن تکیه می‌کند، همین‌طور تخت بودن پشت دسته که این موارد حرکت در پوزیسیون‌های بالاتر را برای نوازنده آسان‌تر می‌کند. در کنار این موارد، امکان تعویض آسان کاسهٔ گلدانی‌شکل به نوازنده این اجازه را می‌دهد تا با انتخاب گلدان‌هایی که بر آن پوست‌های متفاوتی کشیده شده، رنگ‌های صوتی متنوعی متناسب با فضای موردنیازش را در اختیار داشته باشد. این گستردگی از صداهایی نزدیک به صدای شفاف ویلن‌آلتو تا صدای سازهایی چون کمانچه و یا حتی قیچک‌آلتو را دربرمی‌گیرد.
 
== نظر استاد شجریان دربارهٔ ساز ==
این ساز به‌علت کمبود صدای بم در سازهای آرشه‌ای طراحی و ساخته شده استشده‌است. این ساز با همان گستره صوتی کمانچه، رنگ صوتی جدیدی را به ارکستر سازهای ایرانی اضافه می‌کند. این ساز را می‌توان در ارکسترهای زهی مانند [[ارکستر مجلسی]] نیز به‌کار گرفت.
 
== منابع ==