ویکی‌پدیا:تحقیق دست‌اول ممنوع: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏منابع اولیه، ثانویه و ثالثه: بهبود و رشد منبع اولیه
خط ۶۳:
مقالات ویکیپدیا باید به صورت عمده‌ای بر منابع چاپی ثانویه و تا حد کمتری، ثالثه تکیه کنند. تمامی ادعاهای تفسیری یا تحلیلی از منابع دست اول باید به یک منبع [[منبع دست دوم]] (ثانویه) ارجاع داده شود. تحلیل دست اول از منبع اولیه توسط کاربران ویکی‌پدیا مورد پذیرش نیست. منابع اولیه، ثانویه و ثالثه در حوزه سیاست‌های ویکی‌پدیا اینگونه تعریف می‌شوند:
* '''[[منبع دست اول|منابع دست اول]]''' ('''منابع اولیه''') منابع نزدیک به یک واقعه یا منابعی که متعلق به افراد درگیر که دیدگاهی از درون در مورد ماجرا، برهه‌ای تاریخی، اثری هنری، تصمیمی تاریخی و غیره ارائه می‌دهند، مثلاً گزارش شاهد عینی یک تصادف و همچنین خلاصهٔ سخنرانی یک رئیس جمهور که توسط دفتر وی منتشر می‌شود منبع‌های اولیه‌اند. منابع اولیه اطلاعات یا داده‌ها را عرضه می‌کنند: مثل مصنوعات و اشیاء باستان‌شناختی فیلم ویدئو، عکس؛ اسناد تاریخی مثل خاطرات، آمار، گزارش استماع‌های دادرسی، محاکمه‌های قضایی یا مصاحبه‌ها؛ نتایج جدول‌بندی‌شدهٔ آمارگیریها و پرسشنامه‌ها؛ آثار فلسفی اولیه؛ متون مقدس مذهبی؛ اسناد و مضبوطات آزمایشگاهی (مثل پزشکی قانونی) یا مشاهدات بازرسان؛ اسناد مشاهدات میدانی؛ آثار هنری یا تخیلی مانند اشعار، نمایشنامه‌ها، رمان‌ها، تصاویر متحرک، ویدوها، و برنامه‌های تلویزیونی. نکته مهم این است که منابع اولیه شامل نوشته‌های اشخاص نزدیک به ماجرایی که پیرامون آن می‌نویسید، می‌شود و بیانگر یک نگاه از درون به یک دوران تاریخی خاص، یک اثر هنری، یک تصمیم سیاسی و غیره هستند.
:::سیاست ما: منابع اولیه که توسط انتشارات معتبری (مانند انتشارات دانشگاهی یا یک روزنامه وزین) چاپ شده‌اند ممکن است در ویکی‌پدیا استفاده شوند، ولی ضروری است که این کار باید با احتیاط انجام شود، زیرا سو استفاده از منابع اولیه بسیار آسان است. هر گونه '''تفسیری''' از یک منبع اولیه نیازمند یک منبع دست دوم معتبر است که آن تفسیر را بیان کند. بدون یک منبع دست دوم،اول (بدون یک منبع اولیهدست فقط ودوم) فقط می‌تواند جهتبرای بیان دعاویتوصیفی توصیفی‌ایبی‌پرده و سرراست و بدون ارزیابی<ref>http://www.answers.com/Q/What_is_a_descriptive_statement</ref> از واقعیت‌هایی به کار رود، دعاوی‌ایرود که '''هر فرد معقول و تحصیل کرده،کرده‌ای''' ولیکه غیربه متخصصیآن بتواندمنبع بگونه‌ایدست کهاول دقتدسترسی داشته باشد بدون دانش تخصصی ثانوی(اضافی) بتواند آن واقعیت‌ها را تأیید کند. به عنوان مثال، مقاله‌ای که درباره یک رمان است می‌تواند بخش‌هایی از رمان را نقل کند که طرح کلی آن را نشان دهد، ولی هرگونه تفسیر این قطعه‌ها نیازمند منبع دست دوم است. '''نکنید''' : موضوعات یافت شده در یک منبع اولیه را خودتان آنالیز(تجزیه و تحلیل)، ارزیابی، تفسیر یا ترکیب نکنید، به جای آن به منابع معتبر دست دوم که این کار را کرده‌اند ارجاع دهید. یک مقاله کامل را بر پایه منابع اولیه '''بنا نکنید''' و درباره پاراگراف‌های بزرگ در آنها محتاط باشید. موضوع بدون منبع از تجربیات شخصی خودتان را اضافه '''نکنید''' زیرا این باعث می‌شود ویکی به یک منبع اولیه از آن موضوع تبدیل شود. دقت بیشتری را درباره استفاده از منابع اولیه‌ای که درباره افراد زنده هستند به کار ببندید، ببینید رهنمود : {{پم|ویکی‌پدیا:زندگی‌نامه زندگان#از بد به کار بردن منابع اولیه دوری کنید|Wikipedia:Biographies_of_living_persons#Avoid_misuse_of_primary_sources}} [[:en:Wikipedia:Biographies_of_living_persons#Avoid_misuse_of_primary_sources|<small>'''(En)'''</small>]].
* '''[[منبع دست دوم|منابع دست دوم]]''' ('''منابع ثانویه''') به تحلیل، تعمیم، واکاوی، ترکیب، تفسیر یا ارزیابی منابع اولیه می‌پردازند. این منابع حداقل یک مرحله از اتفاقات دور هستند. این منابع توسط دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و محققان دیگر، و مقاله‌ها و کتاب‌هایی‌اند که تولید می‌شوند. توصیف یک روزنامه‌نگار از تصادف اتومبیلی که خود ندیده‌است یا تحلیل و تفسیر وی از سخنرانی رهبری منابع ثانویه‌اند.
:::سیاست ما: مقالات ویکی‌پدیا باید معمولاً بر منابع ثانویه تکیه داشته باشند. این مقالات می‌تواند حاوی ادعاهای تحلیلی، ترکیبی، تفسیری، توضیحی یا ارزشی باشند تا زمانی که در یک منبع معتبر ذکر شده باشند.