|
در سال ۲۰۰۶، حدود ۷٫۴ میلیون تن پیگمنت آلی، معدنی و خاص روانه بازار جهانی شد. بیشترین نرخ آماری متعلق به قاره آسیا و پس از آن اروپا و آمریکای جنوبی بوده است. پیش بینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ در آمد حاصل از این پیگمنت‌ها از رقم تخمینی ۲/۳۴ بیلیون دلار آمریکا تجاوز نماید. تقاضای جهانی برای پیگمنت در سال ۲۰۰۹ با افزایش ۵/۱ الی ۲ درصدی نسبت به سال گذشته، به رقم ۵/۲۰ بیلیون دلار آمریکا رسیده بود. افزایش نرخ رشد پایدار در سالهای آتی، از قبل پیش بینی شده بود. فروش این پیگمنت‌ها در سرتاسر جهان نشانگر افزایشی در حدود ۵/۲۴ بیلیون دلار آمریکا در سال ۲۰۱۵ بوده که تا سال ۲۰۱۸ این رقم به ۵/۲۷ بیلیون دلار آمریکا خواهد رسید.
== اساس فیزیکی ==
[[Image:Simple reflectance.svg|thumb|تعداد زیادی از طول موجها (رنگها) با یک پیگمنت برخورد می‌کنند. این پیگمنت نور قرمز و سبز را به خود جذب کرده ولی نور آبی را منعکس می‌کند و سبب ایجاد رنگ آبی می‌شود.]]
پیگمنت‌ها رنگی را ایجاد می‌کنند که خودشان نیز به همان رنگ هستند چرا که آنها بصورت انتخابی طول موجهای معینی از نور مرئی را جذب و منعکس می‌نمایند. ترکیب طیف کامل نور مرئی با طول موجی متغیر از ۳۷۵ یا ۴۰۰ نانومتر الی ۷۶۰ یا ۷۸۰ نانومتر، با نور سفید تقریباً برابری می‌کند. وقتی که این نور با یک پیگمنت برخورد می‌کند، قسمتهایی از طیف توسط پیوندهای شیمیایی سیستم‌های کونژوگه و دیگر اجزای پیگمنت جذب می‌شود. برخی دیگر از طول موجها یا قسمتهایی از طیف، منعکس و یا پخش می‌شود. بیشتر پیگمنت‌ها، کمپلکس انتقال بار محسوب می‌شوند. مثل کامپاندهای فلز واسطه با باند جذب وسیعی که بیشتر رنگهای نور سفید تابشی را کسر می‌کنند. طیف جدید منعکس شده ظاهر یک رنگ را بوجود می‌آورد. پیگمنت‌ها بر خلاف مواد فلورسنت یا فسفورسنت، می‌توانند فقط طول موجها را از نور منبع کسر نموده و هرگز مورد دیگری به آن اضافه نکنند.
ظاهر پیگمنت‌ها نزدیک به رنگ نور منبع می‌باشد. نور خورشید از دمای رنگ بالا و یک طیف نسبتاً یکدستی برخوردار بوده و معیار استانداردی برای نور سفید محسوب می‌شود. منابع نور مصنوعی تمایل زیادی برای دستیابی به پیک عالی در برخی قسمتهای طیف خود و همچنین شیاری عمیق دارند. با مشاهده این شرایط، پیگمنت‌ها در رنگهای متفاوتی ظاهر می‌گردند.
فضاهای رنگی که برای نمایش رنگها از حیث عدد مورد استفاده قرار می‌گیرد باید منبع نوری خود را تعیین نمایند. درسنجش مدل رنگ ال ای بی، فرض بر این است که اندازه‌گیری‌ها زیر منبع نوری D65 یا ” روشنی روز ۶۵۰۰K” انجام شده است که تقریباً همان دمای رنگ نور خورشید می‌باشد، مگر آنکه خلاف آن قید شود.
[[Image:Complex reflectance.svg|thumb|400px|نور خورشید با پیگمنت ” آبی بنیادی” Rosco R80 برخورد می‌کند. محصول طیف منبع و طیف بازتاب پیگمنت، نهایتاً به طیف نهایی و ظاهر آبی منجر می‌شود.]]
دیگر ویژگی‌های یک رنگ همچون اشباع بودن یا سبکی آن، ممکن است توسط دیگر مواد همراه با پیگمنت، تخمین زده شود. رنگپایه و فیلرهایی که به مواد شیمیایی پیگمنت‌ها افزوده می‌شود نیز الگوهای بازتاب و جذب خاص خود را دارند که می‌توانند بر طیف نهایی تأثیر گذار باشند. به همین ترتیب، درمخلوطهای پیگمنت/رنگپایه، امکان برخورد مولکول‌های پیگمنت با اشعه‌های مجزای نوری وجود ندارد و ممکن است به همان صورت که وجود دارند، منعکس گردند. این اشعه‌های پراکنده نور منبع با یک رنگ کمتر اشباع شده، سهیم می‌شوند. پیگمنت خالص به نور سفید خیلی کوچک اجازه فرار را داده و بدین ترتیب یک رنگ بسیار اشباع شده تولید می‌کند. مقدار کمی از پیگمنت با مقدار زیادی از رنگپایه سفید مخلوط می‌شود، ولی به دلیل فرار مقدار زیادی نور سفید ،نتیجه حاصله، اشباع نشده و رنگ پریده می‌گردد.
== تاریخچه ==
در دوران ماقبل تاریخ، از پیگمنت‌هایی که به صورت طبیعی بوجود می‌آیند مثل اخرایی و اکسید آهن، بعنوان مواد رنگدار (کلرانت) استفاده می‌نمودند. باستان شناسان حقایقی را آشکار نموده‌اند که نشان می‌دهد انسانهای اولیه از رنگ برای اهداف زیبایی همچون نقاشی بدن استفاده می‌نمودند. وجود تجهیزات سایش رنگ و رنگدانه به ۳۵۰۰۰۰ الی ۴۰۰۰۰۰ سال قبل باز می‌گردد که شواهد آن در غاری در Twin Rivers حوالی لوساکا، زامبیا گزارش شده است.
قبل از انقلاب صنعتی، محدوده رنگی موجود برای هنر و مصارف تزئینی، از لحاظ فنی محدود بود. بیشتر رنگدانه‌های مورد استفاده، رنگدانه‌های زمینی و معدنی یا رنگدانه‌هایی با اصالت بیولوژیکی بوده است. رنگدانه‌های حاصل از منابع غیر معمول مثل مواد گیاهی، ضایعات حیوانی، حشرات و نرم تنان، در فواصل طولانی برداشت و تجارت می‌شد. هزینه استفاده بعضی از این رنگها گران بوده یا امکان مخلوط نمودن آنها با طیفی از رنگدانه‌های موجود امکان‌پذیر نبوده است. رنگ آبی و بنفش بخاطر هزینه‌هایی که داشت، مخصوص خانواده سلطنتی شد.
معمولاً بدست آوردن پیگمنت‌های بیولوژیکی کاری دشوار بوده و جزئیات ساخت آن نزد سازندگانش محرمانه باقی می‌ماند. ”ارغوانی صوری”رنگدانه‌ای است که از مخاط یکی از انواع گونه‌های «صدف فرفری نواری» بدست می‌آید. تولید ارغوانی صوری برای استفاده در رنگزنی پارچه از اوایل سال ۱۲۰۰ ([https://www.yektarangdaneh.com/واژه-نامه-لغات-و-اصطلاحات-پلیمری.html BCE]) توسط فینیقی‌ها آغاز و پس از آن توسط یونانی‌ها و رومی‌ها تا سال ۱۴۵۳ ([https://www.yektarangdaneh.com/واژه-نامه-لغات-و-اصطلاحات-پلیمری.html CE])، با سقوط قسطنطنیه ادامه یافت. تولید این رنگدانه پیچیده و گران بوده و استفاده از مواردی که با آنها رنگ می‌شد نماد قدرت و ثروت بوده است. تاریخ شناس یونانی «تئوپمپ» که در قرن ۴ (BCE)می‌نگاشته، گزارش نموده است که” در شهر کولوفون { در آسیای میانه} رنگ بنفش برای رنگزنی، با نقره معامله می‌شد. ”
پیگمنت‌های معدنی در مسافت‌های طولانی نیز داد وستد می‌شد. تنها راه بدست آوردن رنگ آبی بسیارتیره و غنی از رنگ، استفاده از سنگ نیمه قیمتی لاجورد بود تا بتوان رنگدانه‌ای بنام سرمه‌ای بوجود آورد و بهترین منابع دستیابی به لاجورد دور از دسترس بود. ”یان وان آیک” نقاش فلاندری قرن ۱۵، معمولاً در آثار خود از رنگ آبی استفاده نمی‌کرد. اگر تصویر شخصی را با سرمه‌ای نقاشی و رنگ آمیزی می‌نمود، نشان از تجملات زیاد آن شخص بود و اگر یک مشتری از وی می‌خواست تا از رنگ آبی در تصویر خود استفاده کند، وی موظف به پرداخت پول بیشتری می‌شد. زمانیکه یان آیاک از لاجورد استفاده می‌نمود هیچگاه آن را با دیگر رنگها ترکیب نمی‌کرد. در عوض او لاجورد را به شکل خالص و تقریباً بعنوان لعاب تزئینی بکار می‌برد. قیمت گزاف لاجورد هنرمندان را مجبور به جستجوی رنگدانه جایگزین ارزانتر، هم معدنی (آزوریت، مینای لاجوردی) و هم بیولوژیکی (نیل پر طاووس)، نمود.
[[Image:Tintoslave.jpg|thumb|left|''تابلوی معجزه برده اثر تینتورتو(۱۵۴۸).'' پسر یک استاد رنگرز، تینتورتو برای رسیدن به اثربخشی رنگ دراماتیک، از رنگدانه دریاچه قرمز کارمین، مشتق از حشره قرمزدانه مکزیکی، استفاده نموده است.]]
با فتح یک امپراطوری جدید توسط اسپانیا در قرن ۱۶، رنگدانه‌ها و رنگهای جدیدی به مردم هردو طرف اقیانوس اطلس معرفی شد. کارمین، یک رنگدانه و رزانه‌ای است که از یک حشره انگلی در آمریکای مرکزی و جنوبی بوجود می‌آید که در اروپا از ارزش و موقعیت ویژه‌ای برخوردار شد. کارمین، از برداشت، خشک نمودن و خردکردن حشره قرمزدانه مکزیکی بدست می‌آید. بدین سبب کارمین در رنگزنی پارچه، رنگ مواد غذایی، رنگ بدن، یا به فرم رنگدانه دریاچه‌ای، تقریباً در هر نوع از رنگ یا لوازم آرایشی، استفاده می‌شد و هنوز هم می‌شود.
بومیان پرو رزانه‌های حشره قرمزدانه را برای استفاده در منسوجات دستکم در سال ۷۰۰ (CE)، تولید می‌نمودند. اما اروپاییها تا قبل از آن چنین رنگی را ندیده بودند. زمانیکه اسپانیا به امپراطوری آزتک در سرزمینی که امروزه مکزیک نامیده می‌شود، یورش بردند، به بهره‌برداری ازفرصت‌های تجاری این رنگ سرعت عمل بخشیدند. بعد از نقره، کارمین تبدیل به دومین صادرات با ارزش منطقه شد. رنگدانه‌های تولید شده از حشره قرمزدانه مکزیکی برای کاردینال‌های کاتولیک رداهای چشم نواز و برای انگلیسی‌ها ی”کت قرمز”یونیفورم‌های ممتاز را به ارمغان آورد. این مسئله که منبع حقیقی رنگدانه یک حشره است، تا زمانیکه بیولوژیست‌ها در قرن ۱۸منبع آن را کشف کنند، بصورت راز باقی‌مانده بود.
[[Image:Girlwithapearlearringpainting.jpg|thumb|''دختری با گوشواره مروارید'' اثریوهانس فرمیر(۱۶۶۵).]]
درحالیکه کارمین در اروپا محبوب بود، رنگ آبی هنوز هم بعنوان یک رنگ منحصر بفرد و نشان قدرت و ثروت باقی ماند. استاد هلندی «یوهانس فرمیر» اغلب در نقاشی‌های چشمگیرخود از سنگ لاجورد بهمراه کارمین و زرد هندی به وفور استفاده می‌نمود.
*** این مطلب در حال تکمیل می‌باشد.
== منابع ==
* {{Cite book |surname=Ball |given=Philip |year=2002 |title=Bright Earth: Art and the Invention of Color |publisher=Farrar, Straus and Giroux |isbn=0-374-11679-2 |postscript=<!--None-->}}
* {{Cite book |surname=Doerner |given=Max |year=1984 |title=The Materials of the Artist and Their Use in Painting: With Notes on the Techniques of the Old Masters, Revised Edition. |publisher=Harcourt |isbn=0-15-657716-X |postscript=<!--None-->}}
* {{Cite book |surname=Finlay |given=Victoria |year=2003 |title=Color: A Natural History of the Palette |publisher=Random House |isbn=0-8129-7142-6 |postscript=<!--None-->}}
* {{Cite book |surname=Gage |given=John |year=1999 |title=Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction |publisher=[[University of California Press]] |isbn=0-520-22225-3 |postscript=<!--None-->}}
* {{Cite book |surname=Meyer |given=Ralph |year=1991 |title=The Artist's Handbook of Materials and Techniques, Fifth Edition |publisher=Viking |isbn=0-670-83701-6 |postscript=<!--None-->}}
== لینک‌های جانبی ==
{{commons category|Pigments}}
* [http://webexhibits.org/pigments/ Pigments through the ages]
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/733747.stm Earliest evidence of art found]
* Sarah Lowengard,[http://www.gutenberg-e.org/lowengard The Creation of Color in Eighteenth-century Europe], Columbia University Press, 2006
* Phillip Ball, (audio) [http://www.tvo.org/TVOsites/WebObjects/TvoMicrosite.woa?bi?1175976000000 On Chemistry and Colour in Art]{{dead link|date=June 2014}}
* An Overview On A Pigment [http://www.socialshouts.us/2014/02/12/overview-pigment/ Phthalo Green Organic Pigments]
* {{YouTube|r3kSeX32nsk|''Alchemy's Rainbow: Pigment Science and the Art of Conservation''}}, [[Chemical Heritage Foundation]]
{{Prehistoric technology}}
{{Authority control}}
[[Category:Painting materials]]
[[Category:Pigments|Pigments]]
{{شیمی-خرد}}
| 