چشمه‌علی (شهرری): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
تمیزکاری
خط ۳۲:
|پانویس=
}}
 
{{Infobox mountain
| name =
| photo =
| photo_caption =
| elevation_m =
| elevation_ref =
| prominence =
| location =
| range =
| map = Iran
| = N
| = E
| type =
| age =
| last_eruption =
| first_ascent =
| easiest_route =
}}
{{همچنین ببینید|باروی ری}}
'''چشمه‌علی''' یک از نقاط باستانی، دیدنی و تفریحی [[شهرری]] به شمار می‌رود که در جنوب [[تهران]] و شمال [[شهرری]] ، [[منطقه ۲۰ شهرداری تهران]] قرار دارد. این چشمه در همسایگی [[ابن بابویه]] ، [[برج طغرل]] ، [[دژ رشکان]] و در زیر [[باروی ری]] واقع شده است.<ref>اطلس کامل تهران، تهران: مؤسسهٔ گیتاشناسی، ۱۳۸۵</ref> چشمه‌علی از میان صخره‌ای بزرگ خارج شده و به سوی جنوب و سپس جنوب شرق جاری است. نام باستانی این چشمه سورینی بوده است که احتمالاً منسوب به دودمانی بزرگ در دوره [[اشکانیان]] و [[ساسانیان]] است. بعدها به نام امام اول شیعیان [[علی]] به چشمه علی معروف شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.encyclopaediaislamica.com/ |عنوان = چشمه‌على| ناشر =دانشنامه جهان اسلام |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۵ مارس ۲۰۱۱}}</ref>
 
[[پرونده:Cheshmeh Ali - Rey - Iran - map.png|300px|بندانگشتی|راست|روی نقشه (دایره قرمز)]]
قدمت [[چشمه‌علی]] به حدود ۸۰۰۰ سال پیش بر می‌گردد، زمانی که نخستین اجتماع در کنار چشمه‌ای دایمی واقع بربالای تپه‌ای گرد آمدند.<ref>[http://www.ketabeavval.ir/Tehran/1915.aspx معرفی چشمه علی، ][[کتاب اول]]، بازدید چهارشنبه ۱۷ مهر ۱۳۸۷</ref>
 
سطر ۵۸ ⟵ ۴۱:
 
== تاریخ ==
[[پرونده:چشمه علي قديمي.JPG|بندانگشتی|320px|نگاره‌ای قدیمی از چشمه‌علی]]
[[پرونده:محله چشمه‌علی.jpg|بندانگشتی|320px|دورنمای محله چشمه‌علی و [[باروی ری]]]]
[[پرونده:Cheshme Ali in the city of Rey.jpg|بندانگشتی|320px|[[سنگ‌نگاره فتحعلی‌شاه (چشمه علی)|سنگ‌نگاره فتحعلی‌شاه]] در بالای چشمه]]
[[پرونده:Cheshmeh_Ali_by_Eugène_Flandin.jpg|350px|بندانگشتی|۱۸۴۰ میلادی]]
[[پرونده:Cheshmehaliswimming.JPG|بندانگشتی|چپ|350px||آبتنی در چشمه علی]]
 
نخستین نشانه‌های [[تمدن]] در [[چشمه علی]]، که شامل تپه باستانی، [[برج]] و باروهای قدیمی [[ری]] و چشمه زیرزمینی است، مربوط به تولید [[سفالینه|سفالینه‌های]] [[سرخ]] رنگ با نقش‌های [[سیاه]] یا [[قهوه‌ای]] سیر و تصاویری که بر آن نقش شده می‌باشد.
 
سطر ۸۳ ⟵ ۶۰:
== چشمه علی در لغت نامه [[دهخدا]] ==
چشمه ای است در شمال شهر قدیم ری که آبش از زیر سنگ صلب خارایی خارج شده به جانب جنوب جاری می شود و بنابر پژوهش ها و اطلاعات نگارنده قلعه [[ری بندی]] که خلیفه مهدی عباسی بنا نمود بالای همین چشمه و روی تخته سنگ بوده چنانکه حالا آثار آن باقی و نمودار است نیز احتمال می رود که [[قلعه طبرک]] همین قلعه ری بندی باشد و سایرین آن را به این اسم موسوم ساخته باشند و چون در زبان [[فارسی]] طبر به معنی کوه است چنانکه [[طبرستان]] بمعنی کوهستان می باشد و طبرک با کاف که در فارسی علامت تصغیر است به معنی کوه کوچک است و این [[قلعه]] بر روی کوه کوچک واقع شده ممکن است بعضی از تاریخ نویسان از این جهت این قلعه را طبرک نامیده باشند. بعضی گویند [[منوچهر]] این قلعه را بنا کرده و برخی قلعه طبرک را [[زبیدیه]] نوشته اند. به هر حال چشمه علی ری در سوابق و گذشته آب زیادی داشته چنانکه آثار آن در سنگ ها باقی‌مانده است، ولی قنات هایی که در بالای آن کنده اند، آب آن را به اندازه ای کم کرده که در فصل پائیز یک سنگ و نیم آب دارد و این آب از موقوفات [[عبدالعظیم حسنی|حضرت عبدالعظیم حسنی]] است . از شهر [[تهران]] به دو راه به زاویه مقدسه و قصبه حضرت عبدالعظیم می روند، یکی راهی است به خط مستقیم و بیشتر معمول و راه دیگر از راه چشمه علی است که قدری از جاده مستقیم منحرف و نسبتاً" در وتر است . چشمه علی بین قصبه حضرت عبدالعظیم و آبادی و باغ دولت آباد که از باغ های دولتی میباشد واقع است .
[[پرونده:Cheshmeh Ali - Rey - Iran - map.png|300px|بندانگشتی|راست|روی نقشه (دایره قرمز)]]
 
خاقان خلدآشیان [[فتحعلی شاه]] که اغلب به چشمه علی به تفرج میرفتند در سال ۱۲۴۸ هجری قمری حکم فرمودند که در بالای چشمه علی صفحه ای را همواره کرده بر روی سنگ تمثال آن پادشاه را با بعضی از شاهزادگان کنده کاری کنند و بعضی اشعار در دور آن صفحه کتیبه شده که از تاریخ این عمل خبر می دهد و چون تمام اشکال و اشعار را در یک صفحه مشهود و معلوم کردن خالی از اشکال نبود ناچار در دو صفحه بعد صورت ها را آشکار ساخته اسامی صاحبان صورت ها و کتیبه اشعار را آنچه باقی‌مانده می نگاریم تا بر مطالعه کنندگان ظاهر باشد. ابن حوقل اسم چشمه علی را سوربنی نوشته است. بقعه [[ابن بابویه]] نزدیک چشمه است و همچنین مقبره صفائیه مضجع مرحوم [[حاجی میرزا صفا]] که از اجله مشایخ عرفاً و ارباب دانش بود و در تهران درگذشت و جناب [[اشرف مشیرالدوله حاجی میرزا حسینخان سپهسالار]] اعظم و وزیر امور خارجه آن را بنا کرده اند در حوالی چشمه علی است . سپس مؤلف مزبور در صفحه ای نقش صورت ها را و در صفحه دیگر اسامی صاحبان صورت هاو اشعار کتیبه دور سنگ را نقل کرده که شعرهای کتیبه در سه قطعه مختلف است و قطعه آخرین به ماده تاریخ ذیل که بحساب حروف ابجد ۱۲۴۸ هجری قمری ختم می شود:
چو موسی خامه ثعبان صفت بگرفتم و گفتم تجلی کرد نورجاودان از سینه سینا. <ref>لغت نامه دهخدا</ref>
سطر ۹۲ ⟵ ۶۹:
* [[باروی ری]]
 
== منابعنگارخانه ==
<center>
<gallery widths="200px" heights="110px" perrow="3">
|{{سخ}}
[[پروندهFile:Cheshmehaliswimming.JPG|بندانگشتی|چپ|350px||آبتنی در چشمه علی]]
|{{سخ}}
[[پروندهFile:چشمه علي قديمي.JPG|بندانگشتی|320px|نگاره‌ای قدیمی از چشمه‌علی]]
|{{سخ}}
[[پروندهFile:محله چشمه‌علی.jpg|بندانگشتی|320px|دورنمای محله چشمه‌علی و [[باروی ری]]]]
|{{سخ}}
[[پروندهFile:Cheshme Ali in the city of Rey.jpg|بندانگشتی|320px|[[سنگ‌نگاره فتحعلی‌شاه (چشمه علی)|سنگ‌نگاره فتحعلی‌شاه]] در بالای چشمه]]
|{{سخ}}
[[پروندهFile:Cheshmeh_Ali_by_Eugène_Flandin.jpg|350px|بندانگشتی|۱۸۴۰ میلادی]]
|{{سخ}}
</gallery>
</center>
 
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
 
{{مکان‌های تاریخی شهرری}}
{{طبیعت تهران}}