|
فاجعه انفجار قطار نیشابور که بزرگترین سانحه [[راه آهن]] در ایران می‌باشد در روز [[۲۹ بهمن]] سال [[۱۳۸۲]] (یک روز پیش از انتخابات [[هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی]]) در نزدیکی ایستگاه خیام در ۱۷ کیلومتری [[نیشابور]] رخ داد که در آن ۲۹۵ نفر کشته و ۴۶۰ نفر زخمی شدند.<ref> [http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3501551.stm اخبار بی‌بی‌سی درباره انفجار قطار نیشابور] (انگلیسی)</ref> اکثر کشته شدگان از نیروهای امدادی و انتظامی و نیز مردمی بودند که برای تماشای تصادف دو قطار با هم آمده بودند. پس از حادثه به پیشنهاد [[شورای شهر]] مقرر شد [[آتش‌نشان|آتش‌نشانان]] کشته شده در این حادثه شهید شمرده شوند.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8907110745 خبرگزاری فارس ۲۷ تیر ۱۳۸۴]</ref>
شدت انفجار (که معادل ۱۸۰ تن [[تری‌نیتروتولوئن|TNT]] تخمین زده شده است<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Nishapur_train_disaster</ref>) به حدی بود که چندین روستای اطراف آن تخریب گشت و حتی صدای مهیب آن در نیشابور هم شنیده شد همچنین مشهد. هیچگاه از سوی مقامات دولت خاتمی علت دقیق حادثه و محموله آن قطار باری که توانست این چنین انفجار و تخریبی ایجاد کند به درستی اعلام نشد. همچنین هیچ‌کدام از مسئولین دولت خاتمی حتی از مردم عذرخواهی هم نکردند و هیچ‌یک از آنان استعفاء ندادند.
== نحوه بروز حادثه ==
در ساعت ۴ و ۱۰ دقیقه بامداد روز جمعه ۲۹ بهمن تعداد ۵۱ دستگاه واگن باری با محموله هایی شامل گوگرد، پنبه، کودشیمیایی و مواد سوختنی (نفتا) که بخاطر ترافیک سنگین قطارهای مسافربری در آن ایام، در ایستگاه ابومسلم متوقف و قرار بوده پس از اعزام لوکوموتیو به محل به مبادی مختلف اعزام شوند، بنابه عللی که تاکنون نامشخص است، بطور ناگهانی به حرکت درآمد و به لحاظ شیب منطقه، واگن ها پس از خروج از خط فرعی و قرار گرفتن در مسیر اصلی به سمت ایستگاه کاشمر به حرکت درآمدند.
بلافاصله بر اساس مقررات و ضوابط موجود موضوع فرار واگن ها به کنترل ترافیک مشهد اعلام و عملیات مقابله با این موضوع و جلوگیری از برخورد واگن ها با قطارهای مسافری که در همان ساعات در منطقه از تهران به سوی مشهد در حرکت بودند، آغاز شد که با درایت مأمور کشیک کنترل مرکزی و تلاش مأموران مستقر در ایستگاه های کاشمر و خیام دو قطار مسافری از مسیر واگن های فراری به خطوط مطمئن فرعی ایستگاه ها هدایت و از بروز یک فاجعه جلوگیری شد.اما این پایان حادثه نبود، بلکه تعدادی از واگن های باردار در قوس ورودی ایستگاه خیام از خط خارج و پس از واژگون شدن به سایر واگن های متوقف شده در خط کناری ایستگاه خیام برخورد کردند و دچار آتش سوزی شدند. پس از فروکش کردن نسبی شعله های آتش متأسفانه در ساعت ۹:۴۲ صبح به صورت غیرمنتظره تعدادی از واگن ها و محمولات آن منفجر شدند و آسیب های جدی به روستاهای حاشیه خط، امکانات و تجهیزات وارد شد و متأسفانه تعداد زیادی از افراد حاضر در محل حادثه و روستاهای مجاور به شکل فجیعی کشته و زخمی شدند.
این انفجار دقیقاً زمانی روی داد که مأموران آتش نشانی و اهالی روستا در نزدیکی محل واگن ها حضور داشتند. مأموران آتش نشانی به منظور مقابله با حریق در واگن های باری مستقر در ایستگاه خیام به محل اعزام شده و گروهی از اهالی محلی برای مشاهده عملیات آنان در ایستگاه گرد آمده بودند. شدت انفجار به حدی بوده که در محل حادثه گودالی به عمق ٢۵ متر در محدوده وسیع ایجاد شده و ترکش‌های جدا شده از قطار، بسیاری از افراد را بی‌دست و سر و پا می‌کند. آتش همچنین بسیاری از افراد را خشک کرده و می‌سوزاند. همچنین تعدادی از روستاها بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب شدند و بیش از ۳۰۰ نفر کشته و ۴۵۰ نفر نیز زخمی شدند. براثر این حادثه دو روستای «کریم آباد» و «هاشم آباد دهنو» درنیشابوردچار ۹۰ تا ۱۰۰درصد خسارت شدند. یاد تمامی جانباختگان این فاجعه ملی گرامی باد.<ref>http://neyshaburi.ir/post/1386/%D8%AD%D8%A7%D8%AF%D8%AB%D9%87-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B7%D8%A7%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1/</ref>
== عذرخواهی و توضیحات وزیر راه وقت ==
به گفته ی خرم وزیر وقت راه علت حادثه قطار نیشابور واژگونی واگن های قطار و همجواری پنبه و گوگرد با نفتا بود که دچار آتش سوزی شد و ریختن آب به جای کف برای خاموش کردن آنها توسط عوامل آتش نشانی موجب افزایش اشتعال و انفجار شد.
وزیر راه بعدها در مصاحبه ای اعلام کرد: من به دلیل بروز حادثه نیشابور از مردم عذرخواهی کردم اما صدا و سیما آن را سانسور کرد.
وی درباره علل روز حادثه توضیحاتی ارائه داد:فرار قطار از حوادثی است که معمولا به دلیل قصور در قراردادن کفشک زیر چرخ ها و نبستن ترمز دستی لکوموتیو در زمان توقف در ایستگاه سالی چندبار رخ می دهد.در ماجرای نیشابور رییس قطار به تصور انجام وظیفه معمول خود به مسوول ایستگاه ابومسلم اعلام کرد کفشک گذاری و بستن ترمزدستی را انجام داده اما بعدا مشخص شد این کارها صورت نگرفته بود.قطار بسته نشده در ایستگاه در شرایط شیب ، نیرویی ایجاد می کند که موجب حرکت قطار می شود و در این فرایند سرعتش می تواند به بیش از 120کیلومتر در ساعت افزایش یابد.
س از فرار قطار راه آهن وظیفه دارد همه قطارها را از خط اصلی به ایستگاه منتقل کند که در جریان حادثه نیشابور این کار به طور کامل انجام و مسیر قطار فراری باز شد.
در نیشابور نیز برای جلوگیری از بروز فاجعه خسارت بار براثر خروج قطار از ریل یا تصادف آن با قطار دیگر، مسوولان راه آهن قطار فراری را از خط خارج کرده است و واگن ها زمینگیر شدند.
خرم ادامه داد: از این به بعد راه آهن دیگر مسوولیتی نداشت و ستاد حوادث غیرمترقبه باید با ایجاد کمربند ایمنی از تردد افراد غیرمسوول به محل حادثه جلوگیری می کرد تا اقدامات لازم انجام شود اما در این زمینه کوتاهی شد.
<ref>http://www.asriran.com/fa/news/316684/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C-%D8%B5%D8%AF%D8%A7-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7-%D8%B9%D8%B0%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%A7-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AF</ref>
== منابع ==
{{پانویس}}
| 