بخش‌گویی: تفاوت میان نسخه‌ها

برای نمونه اگر می‌گوئیم «احمد شاه تاج و تختش را از دست داد»، مراد آن است که سلطنتش را از دست داد. (جزء به کل). یا به عکس: اگر کسی از ما پرسید: «سفر می‌روی؟» و ما در جوابش بگوئیم «باید با خانه هماهنگ کنم» منظور ما از خانه همان افراد خانه‌است. (ارادهٔ کل به جزء)

وقتی می‌گوئیم «پدر، نان بیارِ خانه است»، منظورمان از نان، روزی است و نان، در واقع بخشی از آن به حساب می‌آید. یا وقتی می‌گوییم که «هزاران دیده، نگرانِ اوست»، منظورمان هزاران انسان است وچِشم که بخشی از یک انسان است را برای اشاره به انسان بکار برده‌ایم.

«فکر نان کن، که خربزه آب است» منظور از «نان» در واقع کسب و کار و روزی و هر چیزی است که اصل است، و «خربزه» به جای هر چیزی که فرعی و یا تفننی است قرار می‌گیرد.

== چارلی کافمن و بخش‌گویی ==

فیلم سینمایی «بخش‌گویی، نیویورک» (Synecdoche, New York) ساخته [[چارلی کافمن]] که عاطفه و منطق تماشاگر را یکجا نشانه می‌رود، به نوعی آرایه ادبی مجاز مرسل را بر سر زبانها انداخته‌است. فیلم با اشاره به جزء، جزیی که از طریق آن بتوان به یک معنای کلی رسید - تماشاگر را در برزخ و حیرت به تأمل وامی‌دارد.

در نزدیکی نیویورک شهری وجود دارد بنام «اسکِنِکْتِدی» (Schenectady) که چارلی کافمن در آنجا بدنیا آمده و اسم فیلم هم به نوعی ارجاع به اسم همان شهر است. هدف اصلی چارلی کافمن برای انتخاب این نام برای فیلمش، جدا از ایهام و بازی با آرایه ادبی مجاز، نوعی بازی واژگانی با واژه شهر اسکنکتدی در نیویورک هم هست.

فیلم یادشده در مورد یک کارگردان تئاتر است که می‌خواهد بزرگترین پروژه زندگیش را در یک انبار نیویورک در ابعاد کوچک بازسازی کرده، جزء به جزء زندگیش را به نمایش بگذارد.

[http://archive.is/20121130150335/http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:soCwbcPUVxkJ:www.latifah.blogfa.com/post-43.aspx+%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2مجاز+%D9%85%D8%B1%D8%B3%D9%84%D8%8Cمرسل،+%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%B2ایجاز&cd=10&hl=en&ct=clnk لطیف امینی، انواع علوم بلاغی]

لغتنامهٔ دهخدا ذیلذیلِ ِ مدخل ِمدخلِ «مَجاز»

* [[دگرنامی]]

* [[مجاز]]

* [[درجه معنی کلمه]]

* [[مراعات نظیر]]