بخش تشان: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

 

 

== تأسیس ==

== جمعیت ==

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهر تشان در [[شهرستان بهبهان]] در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۴٫۰۳۱ نفر بوده است.<ref name="آمار">{{یادکرد درگاه ملی آمار|۱۳۸۵}}</ref> اما اکنون به بالای ۱۵٫۰۰۰ نفر رسیده است.{{سر خط}}حفر چاه‌های آب آشامیدنی و کشاورزی توسط آبفای بهبهان و گروهی سودجو در سال‌های اخیر مزید بر خشکسالی کشاورزی تشان را فلج کرده است.

== منطقهٔ تاریخی ـ گردشگری تشان (تشون) ==

بخش مرکزی شهرستان بهبهان یعنی تشان از نظر موقعیت [[جغرافیایی]] [[تاریخی]] و دیگر ویژگی‌های خاص خود در شهرستان بهبهان نقش برجسته‌ای دارد. تشان در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال بهبهان واقع شده که از شمال محدود است به تنگ بَن، تل رش، بجک، کوه حاتم (با ارتفاع بیش از ۲۱۰۰ متر) و مرزهای ایلات طیبی و بهمئی و از جنوب به رشته کوه بدیل و حومهٔ بهبهان. از غرب به قسمتی از فرمانداری جدید التأسیس [[بهمئی]] گرمسیری ([[لیکک]]) و رشته کوه وَرِزرد (با ارتفاع بیش از ۷۸۵ متر از سطح دریا).{{سر خط}}خاک تشان بصورت مثلثی است که در رأس آن ناحیهٔ [[بالیاوی]] (بالای آبی؟) در شمال؛ و قاعدهٔ آن با شیب ملایم به طرف پیرآباد و رودخانهٔ کم آب آن تا [[آهنگران]] ادامه دارد.{{سر خط}}در ضلع غربی، رودخانه ایست که از ناحیهٔ [[قلات]] ([[کلات]]) بهمئی و چشمه سارهای ناحیهٔ لیکک از روستاهای سرجوشر (سر جوی شهر؟) گذشته و پس از پیوستن به رودخانه‌ای که از پیر آباد می‌گذرد قسمتی از زمینی‌های حومه بهبهان را مشروب نموده بالأخره به رودخانهٔ مارون می‌ریزد. ضلع شمال شرقی آن آب‌های تنگ بن است که قسمتی از نیازهای کشاورزان اهالی را تأمین می‌نماید. در مرکز تشان نزدیک بقعهٔ [[امام زاده]] مشهد چشمهٔ آب خروشان شیرینی است که در شکوفایی کشاورزی تشان از اهمیت خاصی برخوردار است.{{سر خط}}روی هم رفته خاک تشان از برکت چشمه سارها و آب‌های فراوان آن از نظر کشاورزی، به خصوص مرکبات، غلات، برنج، گندم و حبوبات، سیفی جات و غیره، غنی و موجب رونق اقتصادی منطقه شده است. مناطق شهر تشان به ترتیب (از قسمت بالای لیکک بهمئی) عبارتند از روستای بالیاوی، روستاهای سر جوشر (بدر، عدالت، آزادی، قدس)، مسیری، درب مورگاه، کلگه زار، منطقهٔ آبلش (اولش، منطقهٔ شهری) و دو دهک اطراف آن، شهرک طالقانی، مشهد، شاه غالب، ثارالله تشان، تل‌کهنه، چهاردهی، تاکائیدی‌ها، پیر آباد، حیات آباد و آهنگران و ویسی بزرگ و ویسی کوچک.

محمد میرک بن مسعود حسینی در کتاب ریاض الفردوس در صفحه ۱۱–۱۲ می‌گوید: «قصبهٔ تشان از مستحدثات [[شاهپور اول]]؛ و به [[دهدشت]] و بهبهان هر دو مقاربت دارد.<ref> محمد میرک بن مسعود حسینی، ریاض الفردوس، صص۱۱–۱۲.</ref> بعضی بنای آن را به قباد (ساسانی)|قباد پسر فیروز ساسانی منسوب می‌سازند و برخی این قول را ضعیف شمرده‌اند؛ و می‌گوید: در قدیم‌الأیام شهری معمور بوده و به خوبی‌ها و انواع بودنی‌ها آراسته و پیراسته بروزگار ملاحدهٔ [[اسماعیلی]]، خرابی تمام به حال آن بلده راه یافته، هوالی اش گرم و آبش از چشمه ایست که منبعش در قریه مذکور است. [[لیمو]] و [[ترنج]] به وفور در آنجا به حاصل آید.{{سر خط}}بارون دُوبدو[[دیپلمات]] و [[سیاح]] [[روسی]] و عضو انجمن سلطنتی جغرافیای لندن که در رشتهٔ [[تاریخ باستان]] [[مشرق زمین]] در [[انگلستان]] به تحصیلات عالی پرداخته بود در زمان [[محمدشاه قاجار]] و حکومت میرزا قدما طباطبایی بهبهانی به سال [[۱۲۵۳ (قمری)]] به بهبهان آمده بود. او برای دیدن پیکرهای سنگی و آثار زیبای دوره [[اشکانی]] (الیمایی) تنگ سروک (سولک) از تشان گذشته و دربارهٔ آن چنین می‌نویسد:{{سر خط}}آثار خانه‌ها، بازارها، ارگ‌ها و حمام‌های متفرق در هر سمت و درختهای کهن‌سال، حکایت از آن دارد که اینجا در ایام حکومت [[اتابکان لر]] بزرگ شهری وسیع و با منظر بوده است. مع‌هذا بر طبق روایت رایج در میان مردم محل، تشان جایی است که «[[نمرود]]»، پادشاه قدرتمند [[پیش از میلاد]]، [[ابراهیم]] را در کورهٔ سوزان انداخته است.{{سر خط}}در تأیید این روایت نام تشان مقتبس از آتش را دلیل می‌آورد.

دکتر احمد اقتداری استاد [[دانشگاه تهران]] در [[سفرنامه]] خود که در سال ۱۳۵۶ خورشیدی از منطقهٔ تشان و بازمانده‌های آن و آثار آبلش و کلگه زار دیدن کرده می‌نویسد: «آثار شهر کهنهٔ آن همان شهر کهن پیش از اسلام به ز آمد کواذ (به ز آمد قباد، بهگواد، بهگباد، بهقباد؟) [[ساسانی]] است که نویسندگان دوران اسلامی به آن اشاره نموده‌اند می‌باشد و جایگاه آن در شمال شهر بزرگ ارگان نشان داده شده بود. در آذر ماه ۱۳۳۵ خورشیدی جهت افتتاح دبستانی عازم لیکک (مرکز بهمئی گرمسیری، که در آن زمان زیر مجموعه آموزش و پرورش بهبهان بود) با عده‌ای از اهالی عازم منطقهٔ مزبور شدیم.{{سر خط}از راه حومه (حسین‌آباد و [[دودانگه]]) و روستاهای [[قنبری]]، [[گراب]] (آب گوگردی با خواص آب درمانی) و آل طیب به ناحیهٔ تشان رسیدیم. از حیات آباد خلیفه، آثار بسیاری از قلعه‌ها، آسیاب‌ها و دیگر ساختمان‌های فرو ریخته ـ که حکایت از تمدن بالا و شکوفایی داشت ـ در میان درختان انبوه کُنار چنان نظر ما را جلب نمود که بی‌اختیار به پرسش‌هایی پرداختیم و مردم منطقه دربارهٔ هر یک از آنها داستان‌ها و حکایت‌هایی داشتند و نقل می‌کردند. سپس به روستای مرکزی تشان یعنی مشهد رسیدیم.{{سر خط} پس از کمی استراحت از راه کلگه زار مسیر را ادامه دادیم. واقعاً کلگه زار هنوز آثار باستانی و میراث گرانبهای بسیاری را در خود به یادگار و نگهداری کرده بود که کاملاً بررسی و تحقیق دقیقی را طلب می‌کرد. شاید وجود آن همه آثار که تا کنون حفظ شده بود به علت عدم استفاده اهالی جهت احداث جدید ساختمان‌ها و اماکن مسکونی بود که جمعیتِ کم و نبود جادهٔ ماشینی، آثار مزبور با تمدن ارگان به خصوص مناطق بجای مانده خوییز، تنگ تکاب، تنگ شیخ و خیرآباد به طور کلی، [[تنگ شیخ]] و بالنگستان هم خوانی داشت.{{سر خط}آثار قلعه‌ها، طاق‌ها ساختمان‌ها و برج‌های مخروبه، [[آسیاب]]‌ها، تپه‌های مملو از ابزار و وسایل سفالی به جای مانده هنوز بررسی و کار کارشناسی علمی ویژه‌ای را طلب می‌نماید که امید است انجام گیرد».<ref>{{یادکرد|نویسنده = اقتداری، احمد|عنوان = سفرنامه|ناشر = احمد اقتداری|شهر = تهران|تاریخ = ۱۳۷۵}}</ref>

== منابع ==

{{پانویس|۲}}

* {{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=553 |عنوان= نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵| ناشر = درگاه ملی آمار ایران|تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۱ ژانویه ۲۰۱۳|پیوند بایگانی = http://liveweb.archive.org/http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=553 | تاریخ بایگانی = ۱ ژانویه ۲۰۱۳}}

* {{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.tashancity.ir |عنوان= شهرداری تشان | ناشر = شهرداری تشان|تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۲۰ می ۲۰۱۵|پیوند بایگانی = http://www.tashancity.ir | تاریخ بایگانی = ۲۰ می ۲۰۱۵}}

 

== جستارهای وابسته ==