ارتجاع (علوم سیاسی): تفاوت میان نسخه‌ها

سیر جبری تاریخ و مبارزه توده هاتوده‌ها جوامع بشری را به سوی رشد و ترقی می‌برد و اقشار و طبقاتی را که صاحب امتیازات مربوطه هستند و با سیر آنی جامعه مخالفند ومایلند وضع موجود را حفظ کنند به نابودی حتمی محکوم می کندمی‌کند. چنین است نابودی برده داران و سپس فئودال هافئودال‌ها و سپس سرمایه داران هر یک در دوران تاریخی معین خود مطابق با سطح رشد نیروهای تولیدی. اما این طبقات برای حفظ منافع [[استثمار]] گرانه خود، برای حفظ امتیازات و موجودیت خود، با ترقی جامعه در تضاد واقع می شوندمی‌شوند و با پیشرفت اجتماعی مخالفت می‌ورزند. مظهر آن مناسبات تولیدی فرسودهفرسوده‌ای ای می شوندمی‌شوند که به سدی در راه تکامل جامعه بدل شده استشده‌است. بنابر این ارتجاع یعنی دفاع از نظام فرسوده و محکوم به نابودی، یعنی مخالفت با ترقی و پیشرفت.

ارتجاع گاه به شکل جبر و اختناق خونین و [[ترور]] جمعی توده مردم جلوه گر می‌شود. گاه در سیمای افکار و عقاید پوسیده و کهنه با تکیه بر عادات و عقب ماندگی هایماندگی‌های فرهنگی علیه اندیشه هایاندیشه‌های ترقی خواهانه مبارزه می کندمی‌کند. ارتجاع به شکل تشدید ستم بر توده هایتوده‌های زحمتکش از نظر اقتصادی و سیاسی و بر ملت هاییملت‌هایی که از حقوق خود محروم شده اندشده‌اند و یا به شکل سرکوب نهضت [[انقلاب]]ی که جامعه را به جلومی راند تظاهر می کندمی‌کند. در عصر [[امپریالیسم]] در کشورهای جلو افتاده از نظر صنعتی، [[فاشیسم]] و [[میلیتاریسم]] جلوه هایجلوه‌های ارتجاع هستند. مرتجع به کسی می گویندمی‌گویند که روش خصمانه ایخصمانه‌ای با هر چه مترقی، نو، بالنده و پیشرو است داشته باشد و برای حفظ یا احیاء مجدد نظام فرسوده و پوسیده یا افکار کهنه و عقب مانده کوشش نماید.