جنگ ایران و روم (۵۸–۶۳ میلادی): تفاوت میان نسخه‌ها

رومیان در پاسخ به ﺍین ﺍقدﺍم بلاش، [[:w:en:Gnaeus Domitius Corbulo|کوربولون]]، سردﺍر روم، را ﺍز [[:w:en:Germania|ژرمانیا]] ﺍحضار و به فرماندهی نیروهای نظامی در ﺁسیا ([[سوریه]] و [[سرزمین کوهستانی ارمنستان]]) منصوب شد.<ref>Tacitus Annales XI 20.</ref> ﺍو پس ﺍز برقرﺍری ﺁرﺍمش در ﺍرتش روم ﺍز موقعیت ﺍستفاده و عملیات نظامی خود رﺍ در شرق ﺁغاز کرد. وی برﺍی ﺍین ﺍقدﺍم (لژیون‌های چهارم سَکایی، ششم ﺁهِن، سوم گُل و [[:w:en:Legio X Fretensis|دهم فرتنسیس]]) رﺍ در ﺍختیار دﺍشت.<ref>Adrian Goldsworthy, In the name of Rome: The men who won the Roman Empire (London: Phoenix, 2004), p. 312</ref> ﺍین لشکر ﺍز حدود بیست هزﺍر نیروی رومی و همین تعدﺍد نیروهای غیر رومی شامل نیروهایی ﺍز [[ارمنستان کوچک]]، [[:w:en:Polemon II of Pontus|پونتوس]]، [[:w:en:Mithridates of Armenia|میتریداتس]] و [[کوماژن]] فرﺍهم ﺁمده بود.<ref>Adrian Goldsworthy, In the name of Rome: The men who won the Roman Empire (London: Phoenix, 2004), p. 186</ref>هدف کوربولون ﺍز ﺍین ﺍقدﺍم بر تخت نشاندن نامزد مورد نظر روم، یعنی [[:w:en:Tigranes VI of Armenia|تیگرﺍن ششم]]، در ﺍرمنستان بود.

 

 

کوربولون در ۶۰ میلادی در حالی ﺍرمنستان رﺍ ترک کرد که غرب ﺍین سرزمین به یک مستعمرهٔ رومی تبدیل شده بود.<ref>Tacitus, ibid. , vol. XIV, p. 26</ref> ﺍما در شرق ﺍرمنستان وضعیت روم ناپایدﺍر و ﺍحتماًﻻً، هنوز برتری در ﺁن با تیردﺍد و هوﺍدﺍرﺍنش بود.

== حمله متقابل ==

[[پرونده:Roman-Parthian War 61-63.svg|265px|بندانگشتی|نقشهٔ تحرکات ارتش اشکانی و لژیون‌های رومی در ۶۰–۶۲ م]]

 

ﺍو با ﺍستقرﺍر در بخش شرقی فرﺍت کوربولون رﺍ وﺍدﺍشت تا برﺍی دفاع ﺍز سوریه با تمام ﺍرتش جنوبی خود در منطقه بماند. در سوی دیگر میدﺍن، کوربولون تیگراناکرت رﺍ برﺍی تیگرﺍن ﺁرﺍم کرده بود و تدﺍرکات کافی رﺍ برﺍی وی در نظر گرفته بود ﺍما بلاش در حالی که ﺍردوی خود رﺍ در [[نصیبین]] مستقر کرده بود، به مونوبائوس دستور دﺍد تا به تیگراناکرت حمله کند. هرچند مونوبائوس با پیروزی‌های ﺍولیه به پشت دیوﺍرهای تیگراناکرت رسید ضدحملهٔ رومی‌ها سبب شد تا بخشی ﺍز سوﺍره نظام پارتی، که در نبردهای کوهستانی تخصص ندﺍشتند، ﺍز ﺍرتش مشترک روم و متحدﺍن ﺁسیایی ﺁن شکست بخورند و به نصیبین عقب‌نشینی کنند.<ref>Tacitus, ''Annales'' [[wikisource:The Annals (Tacitus)/Book 15#5|XV.5]]</ref> با ورود تیردﺍد به جبههٔ جنوبی وفادﺍری بسیاری ﺍز خاندﺍن‌های ﺍرمنی ﺍز روم به ﺍیرﺍن متمایل شد. تیگرﺍن در درﺍز مدت نمی توﺍنست در ﺍرمنستان کاری رﺍ ﺍز پیش برد<ref name=Annales-xv-6>Tacitus, ''Annales'' [[wikisource:The Annals (Tacitus)/Book 15#6|XV.6]]</ref>به همین دلیل، کوربولون سفیری به ﺍردوی شاه فرستاد و خوﺍستار مذﺍکره در باب صلح شد.<ref name=Annales-xv-7>Tacitus, ''Annales'' [[wikisource:The Annals (Tacitus)/Book 15#7|XV.7]]</ref>بلاش ﺍز ﺍین ﺍقدﺍم استقبال کرد و پس ﺍز مذﺍکرﺍت ﺍبتدﺍیی قرﺍر بر ﺍین شد که سفیر ﺍیرﺍن در ۶۱ میلادی به روم رود و مذﺍکرﺍت رﺍ با ﺍمپرﺍتور [[نرون]] ﺍدﺍمه دهد. کوربولون تلاش کرد تا وضعیت ﺍرمنستان رﺍ برﺍی نرون به تصویر کشد؛ ﺍو می دﺍنست که توسعهٔ مرزهای روم در شرق متوقف شده ﺍست؛ عبور ﺍز شاهنشاهی ﺍشکانی غیرممکن بود؛ ﺍو می‌کوشید تا با بستن یک پیمان صلح مناسب ﺍز سویی نفوذ روم رﺍ در سرزمین ﺍرمنستان حفظ کند و ﺍز سوی دیگر، شاهنشاهی ﺍشکانی رﺍ ﺁرﺍم نگاه دﺍرد زیرﺍ در سرزمین‌های شرقی، به ویژه، در ناحیهٔ یهودیه ﺍندک ﺍندک ناﺁرﺍمی‌هایی در حال شکل گیری بود و کمتر ﺍز ده سال بعد شورش بزرگ یهودیان شعله‌ور شد.<ref>David Shotter, Nero (London: Routledge,2005), p. 40&41</ref>

 

 

در سال ۶۲ میلادی بلاش به فرﺍت حمله کرد، جایی که در ﺁن کوربولون با ﺍستقرﺍر ناوگانی مجهز به [[منجنیق]] توﺍنسته بود ﺍز مرزهای روم پاسدﺍری کند.<ref name=Annales-xv-9>Tacitus, ''Annales'' [[wikisource:The Annals (Tacitus)/Book 15#9|XV.9]]</ref>پس ﺍز چندین حملهٔ پرﺍکندهٔ بلاش، پیتوس، که ﺍطمینان دﺍشت منطقهٔ شمال ﺍز نیروهای ﺍیرﺍنی خالی ﺍست، شروع به پیشروی به سوی تیگرﺍنوکرتا کرد. بلاش به یکباره فرﺍت رﺍ رها ساخت و به سوی تیگراناکرت تاخت و به صورت کاملاً غافلگیرﺍنه ﺁن رﺍ به تصرف ﺍرتش ﺍشکانی در ﺁورد. سپس، با ﺍستقرﺍر چند وﺍحد کوچک در ﺍین منطقه، به سرعت رﺍهی شمال غرب شد و به پیشوﺍز ﺍرتش پیتوس رفت که بی خبر ﺍز وقایع رخ دﺍده به ﺁرﺍمی و با همرﺍهی لژیون‌های دوﺍزدهم رعد و چهارم سکایی در حال پیشروی به سوی تیگراناکرت بود.<ref name=Annales-xv-9>Tacitus, ''Annales'' [[wikisource:The Annals (Tacitus)/Book 15#9|XV.9]]</ref>بلاش در بهار ۶۲ میلادی، پیتوس رﺍ در کوهستان‌های ﺍرمنستان بزرگ، در نزدیکی «رﺍندیا»، به دﺍم ﺍندﺍخت. پیتوس کوشید تا ﺍز موقعیت جغرﺍفیایی موجود، یعنی کوهستانی که در ﺁن بودند، برﺍی غلبه بر پارتیان بهره برد ﺍما نیروهای ﺍرمنیﺍی که همرﺍه ﺍشکانیان بودند خانهٔ خود رﺍ بهتر ﺍز پیتوس می‌شناختند و به ﺍین ترتیب، به عامل مهمی در شکست پیتوس بدل شدند. ﺍین شکست به قدری سنگین بود که پیتوس درخوﺍست صلح کرد و شرﺍیط سنگین و خوﺍر کنندهٔ بلاش رﺍ پذیرفت.

مهمترین شرط بلاش بر تخت نشستن برﺍدرش، تیردﺍد، در ﺍرمنستان بود که بی درنگ ﺍز سوی پیتوس پذیرفته شد. پس ﺍز ﺍین رخدﺍدها ﺍرتش پیتوس به سوریه عقب‌نشینی کرد.

 

 

نرون به ﺍین دلیل که ﺍقدﺍم نهایی برﺍی صلح ﺍز طرف ﺍو صورت گرفته بود خود رﺍ پیروز نبردهای ﺍشکانیان و روم بر سر ﺍرمنستان جلوه دﺍد و در جشنی باشکوه برﺍی خود مجسمهٔ یادبود ﺍفتخار ساخت و به خود لقب ﺍمپرﺍتور دﺍد.<ref>Cassius Dio, Historia Romana(Loeb Classical Library edition)(Massachusett:Harvard University, 1925), vol. 23, p. 4</ref>نرون همچنین برﺍی به دست ﺁوردن دل مردم ﺍرمنستان و دیگر مسائل سیاسی دستور دﺍد تا شهر به ﺁتش کشیده شدهٔ آرتاشات رﺍ به هزینه روم بازسازی کنند.