تاریخانه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
در حال حذف پیوند(ها) به «شماره ثبت»: . (T) |
|||
خط ۲:
| نام = تاریخانه
| روی‌نقشه = آری
| عرض‌جغرافیایی =
| طول‌جغرافیایی =
| تصویر = Damghan7.jpg
| اندازه تصویر = 250
خط ۹:
| استان =[[استان سمنان]]
| شهرستان =[[دامغان]]
| بخش =
| نام محلی =
| نام‌های دیگر =
| نام‌های قدیمی =
| نوع بنا =
| سال‌های مرمت =
| کاربری =
| کاربری کنونی =
| دیرینگی =
| شماره ثبت = ۸۰
| تاریخ ثبت ملی = {{جلالی حروف|۱۵|۱۰|۱۳۱۰|پیوند=نه}}
| دوره ساخت اثر =
| بانی اثر =
| مالک اثر =
| مالک فعلی اثر =
| شماره ثبت یونسکو =
| تاریخ ثبت یونسکو =
| امکان بازدید =
| شماره تلفن =
| وبگاه =
| پانویس =
}}
خط ۳۶:
|کتاب=هفت رخ فرخ ایران|نویسنده = رضاییان، فرزین |ترجمه=|ناشر =انتشارات دایره سبز |چاپ= ابیانه |شهر= |صفحه=۱۲۶ |سال=۱۳۸۶|شابک=}}</ref>
این مسجد نمونهٔ بسیار زیبا و کاملی از مساجد قرون اولیه اسلام به شمار می‌رود. شیوهٔ معماری مسجد
در طی قرون، تاریخانهٔ دامغان بارها مرمت و بازسازی شده است. [[مناره]]ای [[آجر|آجری]] در عهد [[سلجوقیان]] به این مجموعه اضافه شده است که اکنون ۲۵ متر ارتفاع دارد و بدنهٔ آن با [[آجرکاری]] تزیین شده است.<ref>{{یادکرد کتاب | سال=۱۳۷۷ | شابک=ISBN 964-459-122-4 | عنوان=تاریخ هنر معماری ایران در دورهٔ اسلامی | تاریخ بازبینی=۱۴ مه ۲۰۱۴ | ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی
مسجد تاریخانه مربوط به قرن ۲ و ۳ و ۵ ه. ق است و در [[دامغان]]، خیابان ایستگاه راه آهن واقع شده است. این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۱۵|۱۰|۱۳۱۰|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۸۰ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ichto.ir/ |عنوان = سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری | ناشر = سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۹/۵/۲۰۱۱}}</ref>
== توصیف بنا ==
در این مسجد ستون‌هایی مدور قرار دارد که با آجرهایی به طول ۳۵ و به عرض ۳۴ و ۷ سانتی‌متر ساخته شده و به نام «چهل ستون» معروف است. تعداد ستون‌ها ۲۶ عدد می‌باشد که ۱۸ ستون آن در یک طرف و ۵ ستون در سمت دیگر و ۳ ستون در مقابل قرار گرفته است. محیط هر ستون در حدود ۵ متر و ارتفاعش از سطح زمین تا محلی که طاق‌ها برآن متکی است ۸۴/۲ متر و تا پشت بام ۶ متر می‌باشد. طاق‌های این ساختمان به مرور زمان فرو ریخته بوده که از محل وجوه جمع‌آوری شده از مردم شهر با [[خشت]] خام بر طاق‌های مزبور سقف زده‌اند.<ref>{{یادکرد |کتاب= تاریخ قومس| نویسنده=حقیقت (رفیع)، عبدالرّفیع| ناشر= کومش| چاپ= سوّم| شهر= تهران| سال= ۱۳۷۰| شابک=}}</ref>
در سمت مغرب مسجد بین ۶ دهانه و طاق، یک دهانه و طاق بزرگ‌تری به طول ۱۲/۱۴ متر و عرض ۰۳/۵ متر وجود دارد، که آثار محراب و منبر مسجد در این دهانه دیده می‌شود عرض هر یک از شش دهانه یا ایوان که در طرفین دهانه وسطی واقع شده‌اند ۳۶/۶ متر است. صحن مسجد تقریباً مربع شکل و به طول ۲۷ و عرض ۲۶ متر می‌باشد.<ref>{{یادکرد |کتاب= تاریخ قومس| نویسنده=حقیقت (رفیع)، عبدالرّفیع| ناشر= کومش| چاپ= سوّم| شهر= تهران| سال= ۱۳۷۰| شابک=}}</ref>
در جنب مسجد تاریخانه سمت شمال مناری وجود دارد که با آجر ساخته شده. ارتفاع این منار ۲۶ متر است و ۸۶ پله از داخل دارد، محیط آن در پایین در حدود ۱۳ متر می‌باشد و به نسبت ارتفاع منار از سطح زمین از محیط آن کاسته می‌شود به طوریکه دور منار در بالا ۸/۶ متر است، این منار سکو ندارد و از روی زمین مدور ساخته شده. نقوشی از آجر در روی منار هست که به منزلهٔ نما و تزیین آن محسوب می‌شود، در ارتفاع ۵/۱۰ متری [[کتیبه]]ای از آجر به [[خط کوفی]] است به عرض ۳۰/۱ متر که فقط «الامیر السید الاجل» از آن خوانده می‌شود. آجرهایی که در ساختمان داخلی به کار رفته به قطر ۴ تا ۵/۴ سانتی‌متر و به طول و عرض ۲۲ سانتی‌متر و آجرهایی که در تزیینات خارجی مصرف شده به طول ۵/۱۷ و به عرض ۱۷ و به قطر ۵/۳ سانتی‌متر می‌باشد.<ref>{{یادکرد |کتاب= تاریخ قومس| نویسنده=حقیقت (رفیع)، عبدالرّفیع| ناشر= کومش| چاپ= سوّم| شهر= تهران| سال= ۱۳۷۰| شابک=}}</ref>
در طی قرون، تاریخانهٔ دامغان بارها مرمت و بازسازی شده است. [[مناره]]ای [[آجر|آجری]] در عهد [[سلجوقیان]] به این مجموعه اضافه شده است. منارهٔ کنونی ۲۵ متر ارتفاع دارد و بدنهٔ آن با [[آجرکاری]] تزیین شده است. طبق کتیبهٔ کوفی مسجد، مناره به همت بختیاربن محمد، در قرن پنجم هجری احداث و به مجموعهٔ تاریخانه الحاق شده است.<ref>{{یادکرد کتاب | سال=۱۳۷۷ | شابک=ISBN 964-459-122-4 | عنوان=تاریخ هنر معماری ایران در دورهٔ اسلامی | تاریخ بازبینی=۱۴ مه ۲۰۱۴ | ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی
ارتفاع این منار در قدیم بیشتر بوده و گویا در اثر [[زلزله]] قسمتی از بالا و کلاهک آن فروریخته است، بانی این منار [[بختیار بن محمد]] حاکم [[قومس|ایالت قومس]] و ممدوح [[منوچهری دامغانی]] است که منار [[مسجد جامع سمنان]] نیز از بناهای وی به شمار می‌رود.<ref>{{یادکرد |کتاب= تاریخ قومس| نویسنده=حقیقت (رفیع)، عبدالرّفیع| ناشر= کومش| چاپ= سوّم| شهر= تهران| سال= ۱۳۷۰| شابک=}}</ref>
== منابع ==
| |||