عصمت اینونو: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
CommonsDelinker (بحث | مشارکت‌ها)
پروندهٔ AtaturkAndIsmetInonuAugust1922.jpg که در ویکی‌انبار به دست JuTa حذف شده بود، به این علت برداشته شد: No source since 6 March 2016
خط ۳:
| birth_name = '''مصطفی عصمت اینونو'''
| image = Inonu Ismet.jpg
| caption =
| office1 = [[فهرست روسای جمهور ترکیه|۲مین]] [[رئیس‌جمهور ترکیه]]
| primeminister1= [[جلال بایار]]{{-}}[[رفیق سایدام]]{{-}}[[شکرو سراج‌اغلو]]{{-}}[[رجب پکر]]{{-}}[[حسن ساکا]]{{-}}[[شمس‌الدین گون‌آلتای]]
| term_start1 = ۱۱ نوامبر ۱۹۳۸
| term_end1 = ۲۲ مه ۱۹۵۰
| predecessor1 = [[مصطفی کمال آتاترک]]
| successor1 = [[جلال بایار]]
| office2 = [[فهرست نخست‌وزیران ترکیه|۱مین نخست‌وزیر ترکیه]]
| president2 =
| term_start2 =
| term_end2 =
| predecessor2 =
| successor2 =
| office3 = [[وزیر امور خارجه ترکیه]]
| primeminister3=
| term_start3 =
| term_end3 =
| predecessor3 =
| successor3 =
| birth_date = {{تولد|۱۸۸۴|۹|۲۴}}
| birth_place = [[ازمیر]]،
خط ۲۷:
| death_place = [[آنکارا]]
| nationality = {{پرچم|ترکیه}}
| residence =
| alma_mater =
| party =
| otherparty =
| spouse = [[موهبه اینونو]]
| children = چهار فرزند
| occupation = نظامی، سیاستمدار
| profession = رهبر [[حزب جمهوری‌خواه خلق]]
|cabinet =
| religion = [[اسلام]] [[سنی]]
|signature = İsmet İnönü Signature.svg
|awards =
|website =
| allegiance = {{flag|Ottoman Empire}}{{-}}{{flag|Turkey}}
| branch =
| serviceyears = ۱۸۹۳-۱۹۲۶۱۸۹۳–۱۹۲۶
| rank =
| servicenumber =
| unit =
| commands =
| battles = [[جنگ استقلال ترکیه]]{{-}}[[جنگ جهانی اول]]
|footnotes =
}}
 
خط ۵۴:
 
== خانواده و سالهای اولیه زندگی ==
 
او در ازمیر در یک خانواده اهل [[ملطیه]] و با پیشینه کردی به دنیا آمد. پدرش حاجی رشید بی {{به ترکی استانبولی| Hacı Reşid Bey}} متولد [[ملطیه]] بود و در امپراطوری عثمانی به قضاوت مشغول بود. مادرش چوریه خانم {{به ترکی استانبولی| Cevriye Hanım}}، دختر پدر و مادری روس و ترک بود که از بلغارستان پناهنده شده بودند. به خاطر شغل پدرش خانواده از شهری به شهر دیگر نقل مکان می‌کردند، بنابراین عصمت اینونو تحصیلات مقدماتی خود را در [[سیواس]] به پایان برد.
عصمت اینونو برای بیشی از نیم عمر خود به نام "«عصمت پاشا"» نامیده می‌شد. او نام خود را در سال‌های دهه ۱۹۳۰ پس از آنکه آتاتورک فرمان داد که تمامی مردم ترکیه باید نام خانوادگی داشته باشند، عوض کرد. عصمت پاشا، نام خانوادگی اینونو را از شهری به همین نام در آناتولی مرکزی گرفته‌است. او در این شهر با درجه ژنرالی فرمانده نیروهای ترک در بزرگترین نبردهای زندگی نظامی‌اش بود. [[نبرد اول اینونو]] و [[نبرد دوم اینونو]] که نقش مهمی در [[جنگ استقلال ترکیه]] داشت.
 
پسر او [[اردل اینونو]] فیزیکدان با گرایش ریاضی و برنده [[مدال وینگر]] و معاون پیشین نخست وزیر ترکیه بود. او همچنین رهبر [[حزب سوسیال دموکرات]] و [[حزب مردمگرای سوسیال دموکرات]] و رهبر افتخاری [[حزب سوسیال دموکرات خلق]] بود.
 
== آغاز زندگی نظامی ==
اینونو از [[آکادمی نظامی]] به عنوان افسر توپخانه فارغ‌التحصیل شد و اولین منصب خود را در ارتش عثمانی دریافت کرد. او به کمیته اتحاد و توسعه پیوست. او نخستین موفقیت‌های نظامی‌اش را با سرکوب دو شورش علیه امپراتوری عثمانی به دست‌آورددست آورد. اولین شورش در [[روملیا]] و بعدی در [[یمن]] به رهبری [[یحیی محمد حمیدالدین]] بودند. او به عنوان افسر در [[جنگ‌های بالکان]] در جبهه بین عثمانی و بلغارستان خدمت کرد. در طول [[جنگ جهانی اول]] او با درجه سرهنگی تحت فرماندهی [[مصطفی کمال پاشا]] در جبهه [[قفقاز]] و [[فلسطین]] می‌جنگید.
 
== جنگ استقلال ==
 
عصمت اینونو پس از شکست در [[نبرد مگیدو]] در برابر [[ژنرال آلنبی]] در آخرین روزهای جنگ جهانی اوّل به حرکت ملی‌گرایان ترک پیوست و به فرماندهی ارتش غربی ترکها برگزیده شد. او در طول [[جنگ استقلال ترکیه|جنگ استقلال]] در این مقام خدمت کرد. پس از [[نبردهای اینونو]] و شکست دادن ارتش یونان در غرب آناتولی در بهار ۱۹۲۱، او به درجه سرتیپی ارتقا یافت. در [[جنگ استقلال ترکیه]] او عضو مجمع ملی ترک در [[آنکارا]] بود.
 
در ژوئیه ۱۹۲۱، زمانی که او در مقام رئیس ستاد ارتش بود، نیروهای ترک در نبرد بزرگی از ارتش یونان شکست خورد و در نتیجه این شکست شهرهای [[اسکی شهر]]، [[کوتاهیه]] و[[افیون قره‌حصار]] از دست رفت. به خاطر این شکست، عصمت اینونو با [[فوضی پاشا]] جایگزین شد. فوضی پاشا در آن زمان نخست وزیر و وزیر دفاع بود. اینونو به عنوان افسر ستاد در نبردهای بعدی شرکت کرد و در پایان جنگ استقلال به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هیاتهیئت ترک در [[متارکه مودانیا]] و در [[پیمان لوزان]] انتخاب شد.
 
[[پرونده:Battle of Sakarya 1921.jpg|بندانگشتی|چپ|نبرد [[سقاریه]] در پست نگهبانی دعاتپه.]]