استخر بازتاب: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۷:
 
== نمادشناسی بازتاب تصویر در حوض و استخر در معماری ایرانی ==
آب خود یکی از آخشیگ های چهارگانه سازنده گیتی ست. از آنجا که آخشیگ ها همگی سپنتا (مقدس) بوده اند ایرانیان می‌کوشیدند به شکلی پیوند خود را به این عناصر نگه داشته و آنرا آشکار کنند. نمادپردازی یکی از راه های نمایاندن و آشکار ساختن پیوند به آخشیگ ها بودبوده است. پیوندی که همواره همراه با آزرم و پاسداشت و ارج نهادن بوده است. معماری شایان ترین زمینه را برای پرداختن به این این نمادها فراهم می‌آورده است. از [[کارشیو]] کلی گرفته تا ساختمایه های برهم آورنده سازه،‌ پیاده کردن ظرافت های هنری در قالب آجرچینی، کاشیکاری، گچبری، آینه کاری و به طور کلی هر گونه آمود در سازه و در نهایت نسبتی که سازه با آیین های دینی که برپایه پاسداشت آخشیگ ها بوده است. آب در این میان آخشیگی بسیار مهم است که از آنجا که رونده و سیال است از دیرباز برآسای نمادی برای پاکی بخشی شناخته می‌شده است. استخر یا حوض همواره به بهترین شکلی می‌توانست این امکان را برای دسترسی بیدرنگ به این عنصر پاکی آفرین فراهم کند. شکل کامل این طلب پاکی از آب در آیین دستنماز یا وضو نمود دینی می‌یابد که از دوران های پیش از اسلام در آیین های زرتشتی رواج داشته است. <ref>اوستا، وندیداد</ref> این چنین است که استخر و حوض رفته رفته در جای یکی از ارکان و پاربُن ها در سازه ایرانی جایگاهی آیینی نمادین به خود گرفت.
اما جدای از آب، بازتاب تصویر در آینه غماز آب حوض یا استخر همواره در معماری ایرانی نمادهای گوناگونی را می‌نمایانده؛ برای نمونه بازتاب تصویر لرزان سازه درون حوض همواره نمادی از ناپایداری زندگی گذرا بوده است و همیشه در خود گوشزدی داشت برای پرهیز از وابستگی و دلبستگی به خوشی های نامانای زندگی. همچنین این بازتاب بویژه هنگامی که در برابر کوشکی باشکوه و درختان سرسبز دوسوی آن قرار می‌گرفت جلوه ای از بهشت برین را در چشم هر بیننده ای باز می‌نمود و اینچنین نمادی بر روند رو به والایش و کمال زندگی خاکی نقش می‌زد. حوض و استخر با بازتاب تصویر آسمان در خود همچنین نمادی از یگانگی آسمان و زمین و یا همان مینو و گیتی بود.<ref>بازشناسی نقش آب در حیاط خانه‌های سنتی ایران</ref> این معنا ریشه در آموزه تخلیه و پیکرینگی کامل مینو در گیتی دارد که در فرجام به یگانگی آن دو می‌انجامد و در روزگار پسین یا آخرالزمان روی می‌دهد.