کرمان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
HRV (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵:
|عرض‌جغرافیایی =30.29
|طول‌جغرافیایی =57.06
|تصویر= Museum - kerman.jpg
|اندازه‌تصویر= 250
|برچسب‌تصویر= موزه صنعتی کرمان
|استان= کرمان
|شهرستان= کرمان
خط ۳۹:
 
==تاریخچه==
در مداركمدارک تاريخيتاریخی و جغرافياييجغرافیایی اسلامي،اسلامی، از منطقه كرمان،کرمان، كارمانيا،کارمانیا، ژرمانيا،ژرمانیا، كرمانيا،کرمانیا، كريمان،کریمان، كارمانيکارمانی و كرمانيکرمانی ذكرذکر شده است. برخيبرخی از جغرافيا‌دانان،جغرافیا‌دانان، نام قديمقدیم کرمان را گواشيرگواشیر خوانده‌اند. گفته مي‌شود؛می‌شود؛ گواشيرگواشیر همان (كوره‌اردشيرکوره‌اردشیر) يایا شهر اردشيراردشیر بوده است كهکه به تدريجتدریج به ( گواشيرگواشیر) تبديلتبدیل شده است.
 
===قبل از اسلام===
[[قلعه دختر]] و [[قلعه اردشیر]] از آثار [[دوران ساسانی]] در مشرق شهر کنونی کرمان- که هنوز خرابه‌های آنها برجاست – گواه بر این است که لااقل در زمان [[اردشیر بابکان]] در همین محل، شهری آباد یا قلعه‌ای مهم وجود داشته‌است.
سطر ۴۹ ⟵ ۵۰:
 
===بعد از اسلام===
در دوره اسلامياسلامی و مقارن با۲۱تا ۲۴ هجريهجری قمريقمری و سالهايسالهای بعد از آن، كرمانکرمان همواره مورد هجوم اعراب قرار گرفت. در زمان حکومت خلفای عباسی کرمان به شورشهای مکرر دست زد ولی هیچ یک به سامان نرسید تا سرانجام در سال ۲۵۳ هجريهجری قمريقمری به تصرف يعقوبیعقوب ليث،لیث، موسس سلسه [[صفاريانصفاریان]] درآمد. پس از آن ايناین سرزمينسرزمین در زيرزیر سلطه حكومت‌هايحکومت‌های قدرتمند زمان مانند [[سامانيانسامانیان]]، [[ديلمياندیلمیان]]، [[آل بويهبویه]] و سلاجغه قرار گرفت. در عصر [[غزنویان]] فرمانروایان خونریز و هوسران آرامش را از مردم گرفتند تنها در عهد [[سلجوقیان]]، حکومت ملک قاورد و فرزندانش بودکه در کرمان روی رفاه و آسایش دید و آثاری چون [[مسجد ملک]] پدید آمد پس از حکومت ۱۵۰ ساله سلاجقه باز بلای غز بر کرمان نازل شد با حمله مغول براق حاجب از سرداران قراختائیان کرمان را به تصرف در آورد از اعقاب وی [[ترکان خاتون]] بر کرمان فرمانروایی یافت که در آبادانی شهر کوشید و دخترش پادشاه خاتون نیز حاکمی فاضل و حامی دانشمندان بود. ايناین سلسله از ۶۱۹ تا ۷۰۳ هجريهجری قمريقمری در كرمانکرمان سلطنت كردندکردند. در زمان حكومتحکومت قراختائيانقراختائیان بود كهکه [[مارکو پولو]] سياحسیاح معروف ونيزيونیزی از كرمانکرمان ديدندیدن كردکرد.در سال ۷۱۴ هجري‌قمريهجری‌قمری اميرامیر مبارزالدينمبارزالدین محمد مؤسس سلسله [[آل مظفر]]، كرمانکرمان را تصرف كردکرد. [[تیموریان]] از سال ۷۹۶ تا ۸۳۴ برکرمان فایق آمدند سپس تنی چند از طایفه قراقویونلو در کرمان به قدرت رسیدند .
 
سلاطین [[صفوی]] از ۹۱۵ هجری کرمان را به متصرفات خود افزودند در ۱۰۰۵ هجری، [[گنجعلیخان]] از سوی صفویه به حکومت کرمان رسید که بر اثر تدبیر و تداوم حکومت او، شهر چندی روی آسایش و آرامش دید و زمانه برای ترقی و آبادانی مناسب شد.
 
در روزگار افول قدرت [[صفویان]]، افاغنه، کرمان را به جزای شهامت و مقاومت در برابر آنان به خاک و خون کشیدند و [[نادرشاه]] افشار هم هنگامی به کرمان رسید که بر اثر کشتن رضاقلی میرزا (پسرش) به جنون آدمکشی مبتلا شده بود او دستور گردن زدن مردم بی‌گناه را صادر کرد و یکی از بزرگترین قتل عامهای معروف تاریخ کرمان را به راه انداخت. نادرشاه افشار و عمال او هنگام تسخيرتسخیر آن در سال 1160 ه . ضمن غارت و چپاول اموال ايناین مردم رنجديدهرنجدیده بسياريبسیاری مردان آن را سربريدهسربریده و از كلهکله آنان مناره‌هاييمناره‌هایی ساختند. محله پامنار كهکه هنوز هم به همينهمین نام خوانده مي‌شودمی‌شود يادگاریادگار آن فاجعه و تجديدتجدید كنندهکننده خاطرات تلخ آن جنايتجنایت تاسف انگيزانگیز مي‌باشدمی‌باشد. <ref>[http://www.kdmc.ir/fa/index.php?option=com_content&task=view&id=41&Itemid=203&lang=fa_IR مرکز مطلعات مدیریت بحران استان کرمان]</ref>
 
[[تصویر:Kerman Masjid Gate.jpg|thumb||400px|دروازه مسجد که [[آقامحمدخان قاجار]] از طریق آن وارد کرمان شد.]]
سطر ۸۴ ⟵ ۸۵:
 
==دیدنی‌ها==
[[تصویر:Museum - kerman.jpg|thumb|200px|موزه صنعتی، کرمان]]
[[تصویر:Yakhchal.jpg|thumb|200px|یخدان مویدی، کرمان]]
[[تصویر:Malek mosque kerman iran.jpg|thumb|200px|محراب و سقف [[مسجد ملک]]، کرمان]]
[[تصویر:Jangal.jpg|thumb|200px|پارک جنگل قائم، کرمان]]
مناطق دیدنی و توریستی شهر کرمان بیشتر مناطق تاریخی و فرهنگی است. از مهمترین نقاط دیدنی کرمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
*[[قلعه دختر (کرمان)|قلعه دختر]] و [[قلعه اردشیر]] از یادگارهای هنر معماری پیش از اسلامی است که قدیمی ترین آثار تاریخی در کرمان به شمار می‌روند و بقایای آن اعجاب بینندگان را بر می‌انگیزد. ساختمان‌های این قلعه روی هم به دو قسمت مجزا تقسیم می‌شوند. قسمتی که بر فراز قلعه نسبتاً مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و سابقاً قلعه کوه نامیده می‌شد و کاملاً به علت وضعیت طبیعی از قلعه دیگر مجزاست. قسمت دوم بر تپه کوتاه تری قرار دارد و به [[قلعه دختر (کرمان)|قلعه دختر]] یا [[آتشکده]] [[آناهیتا]] موسوم است. [[قلعه اردشیر]] در بالای تپه مرتفعی واقع شده که تا سطح جلگه قریب پانصد پا ارتفاع دارد. دیوارهای قلعه از خشت‌های بسیار ضخیم ساخته شده‌است.<ref>[http://irdad.com/index.php?task=provinces&id=20&sid=1310= دانشنامه جامع ايردادایرداد]</ref><ref>[http://www.iranview.ir/index.aspx?tm=2&cat=2&subcat=7&note=312 نمای ایران]</ref>
*[[مسجد ملک]] که در قرن پنجم و در زمان [[تورانشاه سلجوقی]] ساخته شده‌است.
*[[مقبره مشتاقیه|آرامگاه مشتاق علیشاه]] که به سه گنبد نیز شهرت دارد و از آثار معماری قرن سیزدهم است.
خط ۹۵:
*[[گنبد جبلیه]] از بناهای منسوب به دوره ساسانی (و بنا به روایتی منسوب به دوران [[سلجوقی]]) است که در شرق شهر کرمان قرار دارد و گنبد گبری نیز نامیده می‌شود. پلان گنبد هشت ضلعی و روی اضلاع آن طاق نماهای متعددی به چشم می‌خورد. آنچه از سبک معماری این بنا استنباط می‌شود این است که مربوط به اواخر ساسانیان است و یا این که در اوایل اسلام با الهام از معماری ساسانی ساخته شده‌است.
*[[یخدان مؤیدی]] که برای ذخیره یخ به کار می‌رفته‌است و در تقاطع خیابان ابوحامد و خورشید واقع است.<ref>[http://www.iranpedia.ir/farsi/index.php?pageid=moreinfobana&bid=3176&again=1 سایت جامع گردشگری]</ref>
*[[بازار کرمان]] از نظر بزرگی و معماری در میان [[بازار‌های ایران]] خاص و مثال زدنی است.<ref>[http://www.nigc-kerman.ir/index.aspx?Name=Bazar بازارها و كاروانسراهايکاروانسراهای کرمان]</ref>
*[[مجموعه گنجعلیخان]] این مجموعه که از میدان گنجعلیخان، مدرسه گنجعلیخان، حمام گنجعلیخان، ضرابخانه و آب انبار تشکیل می‌شود در زمان حکمرانی گنجعلی خان بر کرمان و در دوران حکومت صفوی ساخته شده‌است.
*[[مجموعه ابراهیم خان]]، ابراهیم خان ظهیر الدوله حاکم کرمان (دوره [[قاجاریه]]) با ساخت بازار، حمام، آب انبار، مدرسه و خانه مدرس، بانی این مجموعه بوده‌است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=687 کتابخانه دیجیتال دایره المعارف بزرگ اسلامی]</ref>
خط ۱۲۷:
== مشاهیر کرمان ==
 
*[[خواجوی کرمانی]]، [[هوشنگ مرادی کرمانی]]، [[میرزا آقاخان کرمانی]]، [[احمدرضا احمدی]]، [[علی‌اکبر صنعتی]] ، [[پرویز شهریاری]]، [[روح‌الله خالقی]]، [[علی اطهری کرمانی]]، [[افسر کرمانی]]، [[ایرج کابلی]]، [[فردوس کاویانی]]، [[کیخسرو شاهرخ]]، [[پری صابری]] ، [[فرخنده حاجی‌زاده]] ، [[حمید حاجی‌زاده]]، [[محمدجواد باهنر]]، [[میرزارضا کرمانی]]،[[مظفر بقائی]]، [[احمد بهمنیار]]، [[شیخ احمد روحی]]، [[زردشت بهرام پژدو]]، [[میترا منصوری]]، [[عماد فقیه کرمانی]] ، [[فواد کرمانی]]، [[مجدالاسلام]] ، [[مشتاق عليشاهعلیشاه]] ، [[احمد ناظرزاده کرمانی]] ، [[فرناز ناظرزاده کرمانی]] ، [[عباس ریاضی کرمانی|دكتردکتر عباس رياضيریاضی كرمانيکرمانی]]
 
== نشریات کرمان ==
خط ۱۷۴:
 
 
[[ar:محافظة كرمانکرمان]]
[[az:Kirman (ostan)]]
[[da:Kerman (provins)]]