اورلیان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
KasparBot (بحث | مشارکت‌ها)
مستند کردن moved to Wikidata
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۴۶:
== زندگینامه ==
=== سال‌های آغازین ===
لوسیوس دومیتیوس اورلیانوس در ۱۹ سپتامبر ۲۱۴ یا ۲۱۵ در خانواده‌ای فقیر در [[موئسیای سفلی]] در [[شبه‌جزیره بالکان]] زاده شد و از آنجا که پدر کشاورزش در خدمت [[سناتور|سناتوری]]ی ثروتمند به‌نام اورلیوس بود، نام خانوادگی آنها نیز از نام او گرفته شد.<ref name="RE"/>
 
اورلیان زندگی نظامی را برگزید و به ارتش پیوست. او خدمتی متمایز را از خود در منطقهٔ مرزی [[دانوب]] به نمایش گذارد<ref name="RE"/> و با پیمودن مدارج نظامی به فرماندهی ارتش رسید.<ref name="Britannica"/> او و همکارش [[کلودیوس گوتیکوس]] در فاصلهٔ ۲۵۳ تا ۲۶۸ فرماندهی [[سواره‌نظام]] [[گالینوس]]، [[امپراتور]] وقت را برعهده داشتند<ref name="Britannica"/> و هنگامی که [[اورئولوس]]، از فرماندهان نظامی در ۲۶۸ علیه گالینوس سر به شورش برداشت و ادعای امپراتوری کرد، اورلیان فرماندهی سواره‌نظامی در [[ایتالیا]] را برعهده داشت.<ref name="RE"/> گالینوس به منظور سرکوب شورش اورئولوس، مدیولانوم ([[میلان]] امروزی) را به محاصرهٔ خود درآورد و اورلیان نیز در این محاصره شرکت داشت. با این حال او نیز به توطئه‌گرانی که نقشهٔ قتل امپراتور را می‌کشیدند پیوست و گفته می‌شود ایدهٔ دادن هشدار خطر در شب برای بیرون کشاندن امپراتور از چادرش و کشتن او به اورلیان بر می‌گردد و با همین نقشه، آدمکشان توانستند گالینوس را به قتل برسانند.<ref name="RE"/>
خط ۶۰:
}}</ref> با مرگ کلودیوس برادرش [[کوئینتیلوس]] جانشین او شد. احتمال اینکه کلودیوس او را [[وارث]] خود نامیده باشد اندک است و گمان می‌رود سپاهیان و [[سنای روم]] بار دیگر او را به اورلیان سختگیر ترجیح داده بودند.<ref name="RE"/>
 
اما اورلیان این بار سریع عمل کرد و پس از دفع حملات [[گوت|گوت‌ها]]ها که [[آنکیالوس]] و [[نیکوپولیس]] را به محاصرهٔ خود درآورده بودند، به پایگاهش در [[سیرمیوم]] بازگشت و در اوت ۲۷۰ خود مدعی تاج و تخت امپراتوری شد و بیان داشت که کلودیوس او را برای این امر در نظر گرفته بود.<ref name="RE"/> پس از این ادعا کسی جرأت مخالفت با قدرتمندترین شخصیت نظامی [[امپراتوری]] را نیافت و خیلی زپد تمامی نیروها به او پیوستند. در نتیجه کوئینتیلوس که اینک تنها در آکیلیا باقی‌مانده بود دست به خودکشی زد.<ref name="RE"/> [[ژان انتاکیه‌ای]] و [[زوناراس]] خودکشی اورا تأیید می‌کنند اما [[جروم]] معتقد است که کوئینتیلوس را به قتل رساندند.<ref name="DIR2">
{{یادکرد وب
| نشانی = http://www.roman-emperors.org/quintil.htm
خط ۷۲:
=== درگیری با بربرها ===
 
با مرگ [[کوئینتیلوس]] اینک اورلیان تنها امپراتور وقت بود و در این زمان توجهش را معطوف خطر [[یوت‌ها]] نمود.<ref name="RE"/> یوت‌ها مردمی [[ژرمنی]] بودند که در آن زمان با عبور از [[گذرگاه برنر]]، شمال [[ایتالیا]] را مورد تاخت و تاز خود قرار داده بودند. با این حال آنها پس از شنیدن خبر لشکرکشی اورلیان به سویشان عقب‌نشینی نمودند اما اورلیان سریعتر بود و توانست بربرها را گیر انداخته و به‌سختی شکست دهد.<ref name="RE"/> در نهایت بربرها به آن سوی رود دانوب گریختند و از آنجا که رومیان پیشتر به آنان باجی پرداخته بودند تا جلوی حملاتشان را بگیرند، این بار اورلیان آنان را مجبور به امضای [[عهدنامه|عهدنامه‌ای]]ای با شرایط او و بدون هیچ‌گونه باج‌دهی به [[بربرها]] نمود.<ref name="RE"/>
 
اورلیان سپس به [[رم]] بازگشت و درآنجا علی‌رغم بی‌میلی رُمیان رسماً به امپراتوری رسید. با این حال او وقتی برای تلف کردن در آنجا نداشت و بی‌درنگ به سمت شمال که مورد هجوم [[وندال‌ها]] و [[سرمتی‌ها]] قرار گرفته بود حرکت کرد.<ref name="RE"/> در آنجا او موفق به شکست بربرها در ۲۷۱ شد و پس از آنکه نظر سپاهیانش در مورد اسیرشدگان را پرسید به آنان اجازهٔ بازگشت به سرزمین خودشان را داد. با این حال وندال‌ها پس از آنکه تعدادی از افرادشان را گروگان گذاشتند و ۲۰۰۰ سوارکار نیز به ارتش روم دادند اجازهٔ عقب نشینی به آن سوی دانوب را یافتند.<ref name="RE"/>
 
اما بحران حملات [[بربرها]] هنوز پایان نیافته بود و این بار [[آلامانی‌ها]]، یوت‌ها و [[مارکومانی‌ها]] پیش از آنکه عقب‌نشینی [[وندال‌ها]] کامل شود به امپراتوری روم حمله کردند و شمال ایتالیا یک بار دیگر درگیر جنگ با بربرهایی شد که از [[آلپ]] به سوی آن سرازیر شده بودند.<ref name="RE"/> اورلیان به‌سرعت به ایتالیا بازگشت و با نیروهای دشمن در [[پلاچنتیا]] روبرو شد. اما [[لژیون|لژیون‌های]]های او در آن زمان توان مقابله با این نیروی بربر را نداشتند و این بار اورلیان در [[نبرد پلاچنتیا|نبرد]] با آنان در ۲۷۱ به‌سختی شکست خورد. به‌دنبال این اتفاق شایعات گوناگونی در رم پیچید و شورش‌هایی که بدون شک سناتورهای مخالف اورلیان در بروزشان نقش داشتند اتفاق افتاد.<ref name="RE"/>
 
با این‌حال اورلیان هنوز تا شکست کامل فاصله داشت بویژه که در آن هنگام بربرها دست به حرکتی اشتباه زدند. آنها به طمع تصاحب زمین‌های بیشتر، ارتش عظیمشان را به چند بخش کوچکتر تقسیم کردند و بدین ترتیب برتری مورد نظر اورلیان برای سپاهیان او حاصل شد. او ارتشش را حرکت داد و موفق شد طی [[نبرد فانو]]، این نیروهای کوچک را یکی پس از دیگری شکست دهد. تعداد اندکی از بربرها توانستند به سوی آلپ بگریزند اما اورلیان آنان را تعقیب نکرد چون در آن زمان حضورش را در رم حیاتی‌تر می‌دید.<ref name="RE"/>
خط ۱۰۵:
 
=== مرگ ===
در ۲۷۵ اورلیان برای سومین بار به مقام [[کنسول روم|کنسولی]] رسید، شورش‌هایی در گل را سرکوب کرد و با بربرهای متجاوز در ویندلیکیا در جنوب [[آلمان]] امروزی جنگید.<ref name="DIR"/> او سپس تصمیم گرفت تا [[میان‌رودان]] را که اینک در کنترل [[ساسانیان]] قرار داشت بار دیگر فتح نماید و در نتیجه در تابستان ۲۷۵ به سوی مرزهای شرقی لشکر کشید.<ref name="RE"/> هنگامی که امپراتور به تراکیه رسید دریافت که منشی خصوصیش به نام اِروس، دربارهٔ موضوع کوچکی به او دروغ گفته است.<ref name="RE"/> اروس که از موضع اورلیان دربرابر فساد آگاه بود<ref name="DIR"/> و از تنبیه امپراتور در مورد خود وحشت داشت به‌دروغ به تعدادی از [[پرتورین|پرتورین‌های]]های ارشد گفت که اورلیان می‌خواهد آنها را اعدام نماید.<ref name="RE"/> فریبکاری اروس موفقیت‌آمیز بود و آنان اورلیان را در سپتامبر یا اکتبر ۲۷۵ در کینوفروریوم (مابین پرینتوس و بیزانتیوم) به قتل رساندند.<ref name="DIR"/>
 
پس از مرگ اورلیان، همسرش اُلپیا سِوِرینا که پیشتر در ۲۷۴ عنوان آگوستا را از امپراتور دریافت داشته بود برای مدت کوتاهی زمام امور را در دست گرفت تا آنکه سنای روم [[تاسیتوس]] را به جانشینی امپراتور فقید برگزید.<ref name="DIR"/>
خط ۱۱۷:
[[رده:جرم‌های ۲۷۵ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۲۷۵ (میلادی)]]
[[رده:رهبران حکومت ترور شده]]
[[رده:زادگان دهه ۲۱۰ (میلادی)]]
[[رده:کنسول‌های امپراتوری روم]]