گچبری: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←پیشینه: ویرایش و ویکیسازی موردی |
|||
خط ۴:
== پیشینه ==
شواهد [[
به کار بردن تزئینات گچی در تزیین دیوارها، روش معمول در شهرهای [[ایران]] و [[عراق]] بوده است. اولین مردمی که در ایران به این کار دست زدند [[هخامنشیان]] و سپس [[ساسانیان]] بودند و [[اعراب]] در جریان فتوحات خویش، این هنر را از آنها فرا گرفتند. هنرمندان دوره [[اموی]] به طور وسیعی [[کاخ]]ها را با گچبری منقوش برجسته تزئین مینمودند. نمونه بسیاری از این گچبریها در کاخهای «خربة المفجر»، «الحیر الغربی» و «المنیه» به کار برده شده است که گچبریهای کاخ المنیه به واسطه در برداشتن عناصر آدمی و حیوانی در کنار تزئینات هندسی و گیاهی، اهمیت بیشتری دارد.
روش تزیینات گچی روی دیوارها، پس از به کار گیری خشت در بناها گسترش پیدا کرد و این روش در کاخهای شهر سامرا رواج یافت. پایین دیوارها با ازاره گچی به ارتفاع حدود ۱۰۰ سانتیمتر پوشانده میشد. این گونه تزیینات در دو [[قصر]] جوسق و بلکوارا به کار رفته است. مجموعه تزیینات کاخهای سامرا در مرحله اول طبیعی هستند اما در دوره بعد عناصر تزیینی از طبیعت فاصله میگیرند. در سومین مرحله، زمینه تزیینات عمق چشمگیری مییابد که بهترین نمونههای آن در کاخ بلکوارا به چشم میخورد. در این دوره، ابتکار پوشش سطح آن چنان کامل گردید که تقریباً تمام زمینه را میپوشاند و این امر که برای نخستین بار در هنر اسلامی رواج یافت، اوج ترقی روشهای تزیینی به شمار میرود و پس از آن در دنیای اسلام منتشر شد و از مهمترین ارکان هنر اسلامی گردید.
خط ۱۳:
در دوره ممالیک بحری، روش تزیین دیوارها با نوارهای گچی منقوش به عناصر نوشتنی، روی زمینه تزیینات گیاهی رایج گردید که نمونه آن در بالای پنجره مسجد «الظاهر بیبرس» مشاهده میشود. زیباترین نمونههای گچی مملوکی، در پنجرههای گچی مشبک موجود در جامع دیده میشود که با اشکال هندسی همراه با شیشههای رنگین تزیین شده است. این پنجرهها را حاشیههایی مزین به عناصر برگ و شاخه و نوشتههای کوفی در بر گرفته است.{{سخ}}
دوره تیموری، عصر به وجود آمدن رسمی بندی و کار بندیهایی از قالبهای گچی مقرنس و قطار بندیهای گچی ارزشمند است. به طور کلی، در هنر گچ بری این دوران انواع خطوط [[کوفی]] مشجر، مزهر، معقد و مشبک و نیز خطهای محقق، نسخ، ثلث، رقاع، تعلیق و نستعلیق و به خصوص از خط معقلی، استفاده فراوان شده است. از آثار فراوان این دوره میتوان به مقرنس بندیهای گچی ارزشمند سر در مسجد میدان کاشان، قطار بندیهای گچی مدرسه خرگرد در خواف و خطوط گچ بری شده در بقعه شیخ احمد جامی در تربت جام را نام برد.{{سخ}}
در
== دورههای گچبری در هنر ایران ==
|