'''[[اسکندریه]]''' شهری در مصر است.
'''اسکندریه''' {{به یونانی|Αλεξάνδρεια/الِکساندریا}} عنوان عمومی شهرهایی است که بنای آنها بدست [[اسکندر مقدونی]] (۳۵۶-۳۲۳ پیش از میلاد) نسبت داده میشود. از جمله اقدامات مهم و اساسی اسکندر در کشورهای تحت استیلا و تسلط خود میتوان به موضوع شهرسازی اشاره کرد. در دوران سلطنت [[مقدونیها]] در مشرق، مراکز جدید شهری بوجود آمدند که که از [[اسکندریه]] در [[مصر]] شروع و به [[اوپیان]] در ساحل شرق [[هند]] خاتمه میپذیرد. [[پلوتارک]]، تاریخنگار [[یونان باستان]]، از هفتاد اسکندریه نام برده که قسمت اعظم آنها دژهای نظامی به سبک مقدونی بود. از این هفتاد شهر، سیزده تای آن در سرزمینهای ایرانیان مستقر بودند و به نام ''اسکندریه'' معروف هستند. برخی از این اسکندریهها جای شهرهایی را گرفتند که قبلا وجود داشتند و برخی تازهبنیاد بودند. سیاست شهرسازی اسکندر مبنی بر مقاصد اداری، نظامی یا تجاری بود و بیشتر آنها پایتختهای عمدهٔ محلی شدند. باید خاطرنشان ساخت که هزاران بازرگان و ضنعتگر یونانی به امید جلب منافع بیشتر در کشورهای مشرقزمین به دنبال قشون اسکندر به راه افتادند. اغلب آنها در شهرهای جدید رحل اقامت افکندند و دست به فعالیت زده، تجربیات پرارزش خودشان را به کار انداختند، و روابط و مناسبات گذشته آنها با مراکز بازرگانی یونان موجب توسعه و گسترش میزان مبادله کالا بین مشرقزمین و [[یونان]] گردید.
'''اسکندریه''' همچنین ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
== فهرست اسکندریههای سرزمینهای ایرانیان ==
* [[اسکندریه، عراق]]
فهرست سیزده اسکندریهٔ واقع در سرزمینهای [[ایرانیان]] از باختر به خاور بدین قرارند:
* [[اسکندریه بوکفالوس]]
* اسکندریه شوش (''Alexandria of Susiana'')، بعدها به "آنتیوخ" (''Antioch'') و بعدها دوباره به "خاراکس سپاسینی" (''Spassinou Charax'') تغییر نام پیدا کرد. گمان میرود بین رودهای [[دجله]] و [[کارون]] در نزدیکی [[خرمشهر]] کنونی واقع شدهباشد.
* [[اسکندریه اسخاته]]
* اسکندریه پارس (''Alexandria of Persis'')، موقعیت و تاریخ آن نامعلوم است.
* [[اسکندریه (فیلم)]]
* اسکندریه مرو (''Alexandria of Margiana'')، پایتخت سرزمین باستانی [[مرو]]، توسط "بربرها" ویران شده و سپس دوباره از نو آباد و به "آنتیوخ" (''Antioch'') تغییر نام یافت.
* اسکندریه هرات (''Alexandria of Ariana'')، پایتخت سرزمین باستانی "[[هریوا]]" (Ariana) یا همان [[هرات]] امروزی، هنوز بقایای باستانشناسی یافت نشدهاست.
* اسکندریه کرمان (''Alexandria of Carmania'')، گمان میرود همان [[تپه یحیی]] در [[شهرستان بافت]] در [[استان کرمان]] باشد.
* اسکندریه پروفتازیا (''Alexandria of Prophtasia'')، پایتخت سرزمین باستانی [[زرنگ (ساتراپی)|زرنگ]] یا همان سرزمین [[سیستان]]
* اسکندریه سکستینی (''Alexandria of Sacastene'')، موقعیت و تاریخ آن نامعلوم است.
* اسکندریه رُخَج (''Alexandria of Arachosia'')، پایتخت سرزمین باستانی [[رخج|رُخَج]]، واقع در حوزهٔ [[غزنی]] یا [[قندهار]] قدیمی، که آنجا استحکامات باستانی حفر شده و سنگنبشتههای دوزبانه از دوران [[آشوکا]] (۳۰۴-۲۳۲ پیش از میلاد) پیدا شدهاست.
* اسکندریه باختر (''Alexandria of Bactriana'')، یا همان شهر [[بلخ]] (''Bactra'').
* اسکندریه رودخانهٔ آمودریا (''Alexandria of the Oxus'')ز سابقاَ گمان میرفت همان [[ترمذ|تِرمِذ]] شهر سرحدی بین [[ترکمنستان]] و [[افغانستان]] باشد، چنین پیداست که همان پایگاه باستانی [[آیخانم]] باشد.
* [[اسکندریه اسخاته|اسکندریه اِسخاته]] یا تانائیس (''Alexandria of Eschate or of the Tanais'')، دژی که بر [[سیردریا]] برای حفاظت در مقابل حملهٔ اقوام کوچی بنا شده بود، گمان میرود زمانی ویران شده و دوباره از نو بنا شده باشد و به "آنتیوخ" (''Antioch'') تغییر نام یافته باشد. "تانائیس" نام یونانی باستانی [[رودخانه دان]] در [[روسیه]] است.
* اسکندریه قفقاز (''Alexandria of the Caucasus'')، پایتخت [[پاروپامیز]] (''Paropamisadai'') (یونانیان [[هندوکش|رشتهکوه هندوکُش]] را نیز (''Paropamisos Caucasus'') مینامیدند)، گمان میرود همان بقایای شهر باستانی [[بگرام]] باشد. فرضیههای دیگر آن را به [[بامیان]]، [[چاریکار]] یا [[پروان]] نسبت میدهند.
* اسکندریه گدروزی یا ماکارِنی (''Alexandria of Gedrosia or of Makarene'')، توسط [[رخج|آراخوزیها]] ویران شده و متعاقباَ دوباره از نو بنا شد.
[[رده:صفحههای {{ابهامزدایی ]]}}▼
== منابع ==
{{پانویس}}
* دانشنامه ایرانیکا، سرواژهٔ "ALEXANDRIA"
[[رده:اسکندر مقدونی]]
[[رده:شهرهای باستانی ایران]]
[[رده:صفحههای ابهامزدایی مکانها]]
▲[[رده:صفحههای ابهامزدایی]]
[[رده:صفحههای ابهامزدایی مکانها]]
|