راه‌آهن سراسری ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''راه آهن سراسری ایران''' نام [[راه‌آهن|راه آهنی]] است که [[بندر امام خمینی]] ([[بندر شاپور]]) در ساحل [[خلیج پارس]] را به [[بندر ترکمن]] ([[بندر شاهی]]) در ساحل [[دریای مازندران]] وصل می‌کند. ایده ساخت این راه آهن از قرن نوزده مطرح بوده و از سویی دولت هایی مثل روسیه پیگیری می شد و اقدامات سیاسی و اقتصادی برای ساخت آن صورت گرفت و بعضابعضاً متوقف گردید. موقعیت ژئوپولیتیک ایران و رقابت کشورهای استعماری در ایران خصوصاخصوصاً در دوران جنگ های جهانی جهت انتقال منابع نظامی باعث کشمکش هایی بر سر ساخت این راه آهن بود. هزینه ساخت راه آهن بر اساس مصوبه مجلس و بر اساس مالیات بر روی قند و چای تامین گردید. نهایتانهایتاً در زمان پادشاهی [[رضا شاه پهلوی]] از جنوب تا شمال [[ایران]] کشیده شد. این راه آهن در طول اصلاحات ارضی محمد رضا شاه در سال ۱۹۶۳ به عنوان بخشی از «انقلاب سفید» راه آهن سراسری برای پیوند تهران به مشهد، تبریز و اصفهان ادامه داده شد.

== قبل از جنگ جهانی اول ، ایده روسها ==

اول بار شرکت های خصوصی روس ایده اتصال دریای مازندران به خلیج فارس از طریق راه آهن را در سال 1278 مطرح کردند دولت روسیه به دلیل نگرانی از به خطر افتادن موقیعت انحصاری خود در ایران با این طرح مخالف بود اما نهایتانهایتاً در 1278 دولت روسیه این طرح را با شاه قاجار مطرح ساخت به شرط آنکه از این خط آهن بر علیه روسیه استفاده نشود. پس از انقلاب مشروطه در ایران این طرح در 1289 کنار گذاشته شد.

یکی دیگر از مسایل مطرح شده در ساخت این خط آهن مسیله تامین مالی آن بود. جنگ روسیه و ژاپن در سال 1284 باعث محدودیت های مالی روسها شد.<ref>http://www.jstor.org/stable/4207199</ref>

== شرکت های سازنده خط آهن ==

*Ulen Ulen - ملیت: آمریکایی - مطالعات ساخت خط آهن - سال 1303

* شرکت چند ملیتی "Sindicat du Chemin du Fer en Perse" شامل شرکت آمریکایی Ulen و شرکت آلمانی "Konsortium für Bauausführungen in Persien" که شامل شرکت سه شرکت آلمانی Philipp Holzmann, Julius Berger و Siemens Bauunion بود.- در سال 1306 ساخت خط آهن را از دوسمت (خرمشهر و بندر ترکمن) آغاز کردند.<ref>http://www.jstor.org/stable/4207199</ref>

* Kampsax - ملیت:دانمارک - در سال 1312 به درخواست دولت ایران وارد جریان ساخت خط آهن شد.این شرکت پیش از این در ساخت خط آهن در ترکیه فعال بود.

این شرکت در اردیبهشت 1318 پروژه را رسمارسماً به اتمام رساند.

== شرکت های سازنده لوکوموتیو ==

* شرکت Beyer, Peacock and Company - ملیت:انگلیس - تامین 4 لوکوموتیو در سال 1315

* شرکت های آلمانی Krupp ،Henschel & Son ،Maschinenfabrik Esslingen مجموعامجموعاً 49 لوکوموتیو در سال 1317 تامین کردند.

* تعداد دیگری از لوکوموتیو ها از شرکت خط آهن اتریش تامین شد.<ref>Middle East Railways. Harrow: Continental Railway Circle</ref>