آندیا: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
آندیا برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار همهٔ رده‌ها را حذف کرد |
Derakhshan (بحث | مشارکتها) جز ویرایش Shams bahari (بحث) به آخرین تغییری که طاها انجام داده بود واگردانده شد |
||
خط ۱:
{{coord|42|53|34|N|1|59|52|W|type:mountain_source:enwiki|display=title}}
{{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران
|نام =آندیا
|روی نقشه =آری
|عرض‌جغرافیایی =
|طول‌جغرافیایی =
|تصویر =سکنهٔ ماد.jpg
|اندازه =250
|عنوان تصویر =
|استان =[[گیلان]]، [[آذربایجان شرقی]]، [[زنجان]]
|شهرستان =
|بخش =
|نام محلی =
|نام دیگر =
|نامهای قدیمی =آندیان [[شاهنامه]]
|نوع بنا =ناحیه، کشور
|سال‌های مروت =
|کاربری =
|کاربری کنونی =
|دیرینگی =
|شماره ثبت =
|تاریخ ثبت ملی =
|دوره ساخت اثر =
|بانی اثر =قبایل شمال ایران
|مالک اثر =
|مالک فعلی اثر =
|شماره ثبت یونس =
|تاریخ ثبت یونسکو =
|امکان باز دید =
|شماره تلفن =
|وبگاه =
|پانویس =
}}
'''آندیا''' (Andia) یکی دیگر از تمدن‌های عالی آغاز هزارهٔ اول پیش از میلاد در حاشیهٔ رود [[قزل اوزن]] بود؛ بررسی جزئیات جغرافیا و تاریخ این بخش تمدنی از ایران می‌تواند در شناخت سایر اقوام و قبایل ایرانی مفید باشد. قسمت بزرگی از رود قزل اوزن در اراضی استان‌های [[گیلان]] و [[زنجان]] جاری است و همانطورکه مشخص است بر کرانه‌های رود مزبور از قدیم‌الایام انسان‌هایی می‌زیستند. اکنون محوطه‌های باستانی بسیار مهمی در این محال کشف شده ولی هویت و اصالت ساکنین گذشتهٔ آنها به درستی معیّن نیست.
== مارلیک ==
تپه‌های [[مارلیک]] در ۱۴ کیلومتری شهرستان [[رودبار]] و تپه‌های [[املش]]، [[کلاردشت]] و [[عمارلو]] از جمله مناطق تاریخی هستند که اشیاء نفیس و زینتی از طلا و نقره در آنها یافت شده که تعلق آنها به اقوام و قبایل گذشتهٔ ایرانی روشن نیست<ref>گنجینه‌های مشابهی خارج از حدود قزل اوزن در تپهٔ [[زیویه]] در کردستان و [[تپه حسنلو]] در آذربایجان و [[غار کلماکره]] در استان لرستان یافت شده که به درست یا غلط به قوم [[آریا]] منتسب می‌شود.</ref>. در این ناحیه بخش [[طارون]] در گذشته اهمیت زیادی داشته و به هندوستان [[ایران]] معروف بود.
== پیشوای آندیا ==
[[پرونده:Sefidrivermap.png|بندانگشتی|260px|چپ|حاشیه [[قزل اوزن]]، محل باستانی [[اتحادیه قبایل ماد]]]]
*تلوسینا (Telusina). برای نام تلوسینا اشتقاق [[هوری]] پیشنهاد شده است.ییی
در سال‌های -۷۱۵ تا ۷۱۳ پ. م. - [[سارگون دوم]] در پیشروی بسوی مشرق و پس از اسارت [[دیاکو]] رهبر قبایل [[اتحادیه قبایل ماد]] تهاجم بسوی بخش سفلای قزل اوزن را ادامه داد و وارد «آندیا» شد<ref>[[می‌سیاندا]]، در کتبهٔ رسمی چنین است. ناحیه [[مسو]] یا «مسی» در [[ماننا]]</ref>. این محل متصرفهٔ شخصی بود بنام «تلوسینا» که دست کم از سال - ۷۱۹ پ. م. - متحد [[روسای یکم]] شمرده می‌شد. در آن زمان تلوسینا به یاری «بگداتو» فرمانفرمای [[اوئیش دیش]] و «متاتی» فرمانفرمای [[زیکرتو]] علیه «آزا» حاکم ماننا مبارزه می‌کرد.
از این ناحیه ۴۲۰۰ تن اسیر و تعداد زیادی دام برده شد. از نامهای خطاب به [[سارگون دوم]] که در آن از رسیدن اسبان و [[قاطران]] از طرف شاهزادهٔ «آندیا» که به همراه سفیر [[ماننا]] وارد شده سخن رفته است.<ref>[[اومستد]] این نامه را مربوط به [[آشور باناپال]] می‌داند</ref>. سارگون دوم به منظور تسجیل برتری خویش بر سرزمین شرقی، در [[ایزیرت]] تختگاه ماننا تصویر خود را بر سنگ منقور کرد.
== اسناد میخی ==
[[پرونده:Persian brick fragment from Marlik 2 REM.JPG|بندانگشتی|260px|چپ|خشت میخی به خط [[میخی‌عیلامی]] مکشوف از [[تپه مارلیک]]]]
منابع آشوری نیز از شاهکان و نقاط مسکونی اندیا، [[زیکرتو]]، [[گیزیل بوندا]] و [[مادای]] تحت عنوان [[اتحادیه قبایل ماد]] و سلف پادشاهی بزرگ [[ماد]] را نام می‌برند، با توجه به اینکه وجود قلاع نشانهٔ حاکم نشین شدن منطقه‌ای بود [[آشوریان]] در جنوب نواحی فوق از دژهای [[سیبار]] در زنجان، خارخار در بین همدان و زنجان و آرازیاش<ref>احتمالاً [[ری]] نزدیک تهران</ref> را در نقطهٔ شرقی‌تر در دامنه‌های [[البرز]] را نام می‌برند.
== نائیری ==
آشوریان در سال -۸۰۲ پ. م. - مدعی فرمانروایی بر [[الی پی]]، [[خارخار]]، [[آرازیاش]]، [[مسو]] و کشور مادی‌ها<ref>[[مادای]]</ref> و سراسر [[گیزیل بوندا]] و [[ماننا]] و [[پارسوآ]] و آلابریا در قسمت علیای [[زاب]] کوچک و آبدادان تا آندیا و دریای [[کاسپی]] بودند. همهٔ این سرزمین‌ها در این نبشتهٔ [[شامشی آداد پنجم]] تحت عنوان [[نائیری]] نام‌گذاری شده‌اند.
{{-}}
== پانویس ==
{{پانویس}}
== جستارهای وابسته ==
* [[اتحادیه قبایل ماد]]
* [[اوئیش دیش]]
* [[زیکرتو]]
{{درگاه|ماد}}
== منابع ==
*ای. م. دیاکونوف. ''[[تاریخ ماد]]''. ISBN 964-445-106-6
*محمدپناه بهنام. ''کهن دیار''. ISBN 964-8249-34-2
{{ماد-خرد}}
== پیوند به بیرون ==
{{شاهان ماد}}
{{شاهنشاهی ماد}}
[[رده:تاریخ ایران باستان]]
[[رده:کوه‌های نابارا]]
[[رده:مادها]]
[[رده:منائیان]]
| |||