زاگروتی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
زاگروتی برچسبها: حذف حجم زیادی از مطالب منبعدار همهٔ ردهها را حذف کرد |
Derakhshan (بحث | مشارکتها) جز ویرایش Shams bahari (بحث) به آخرین تغییری که Rezabot انجام داده بود واگردانده شد |
||
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات جایهای تاریخی ایران
|نام =زاگروتی
|روی نقشه =
|عرض جغرافیایی =
|طول جغرافیایی =
|تصویر =
|اندازه =
|عنوان تصویر =
|استان =جنوب شرقی [[آذربایجان شرقی]]
|شهرستان =[[میانه]]
|بخش =[[میانه]]
|نام محلی =
|نام دیگر =
|نامهای قدیمی =زاکروتی
|نوع بنا =[[دژ]]
|سالهای مرمت =
|کاربری =
|کاربری کنونی =
|دیرینگی =آغاز هزارهٔ یکم
|شماره ثبت =
|تاریخ ثبت ملی =
|دوره ساخت اثر =
|مالک اثر =
|مالک فعلی اثر =
|شماره ثبت یونسکو =
|تاریخ ثبت یونسکو =
|امکان بازدید =
|شماره تلفن =
|وبگاه =
|پانویس =
}}
'''دژ زاگروتی''' (Zakrûti) یا دژ « مادیهای نیرومند »، که لشکرکشی [[تیگلت پیلسر سوم]] در سال - ۷۴۴ پ. م. - به آنجا خاتمه یافت. اصطلاح زاگروتی به ظاهر مانند لغت [[اکدی]] است ولی به ظن قوی این تشابه ظاهری نتیجهٔ اشتقاق عامیانهٔ کلمه است. شاید لازم باشد که این کلمه را با [[زیکرتو]]ی<ref>ikrûti</ref> منقول در سالنامههای [[سارگون دوم]] مربوط بدانیم. ناحیهٔ زیکرتو در آن زمان با ناحیهٔ [[دیاکو]] همسایه بوده. چنین حدس زده میشود که ناحیهٔ دیاکو<ref>[[دیوک]] منقول در آثار [[هرودوت]].</ref> به مرکزیت دژ '''زاگروتی''' بوده است.
== حکومت دیاکو ==
در آغاز، دولت کوچک دیاکو هستهٔ پادشاهی آتی [[ماد]] در سال - ۷۴۴ پ. م. - محتملا وجود داشته ولی در متون [[تیگلت پیلسر سوم]] ذکری از آن نرفته است! متأسفانه مدارک کافی برای ادای پاسخ صریح به این پرسش در دست نیست. چنانکه ادعا شده دیاکو حاکمی بود منصوب از طرف [[منا]] و تیگلت پیلسر سوم و لشکریان وی مراقب بودند که با منا مدارا کنند. بدین سبب شاید اصلاً به ناحیهٔ دیاکو وارد نشده باشند. ثانیاً نام خاص ناحیهٔ دیاکو را نمیدانیم و شاید بدین سبب نتوانیم آن را مشخص سازیم. و سرانجام، نباید از یاد برد که بر روی هم دوران حکومت [[دیاکو]] فقط پس از مرگ تیگلت پیلسر سوم که در سال - ۷۲۷ پ. م. - بود، آغاز شده باشد.
== مقرّ دیاکو ==
اگر سرزمین دیاکو در شمال کوههای [[گیزیل بوندا]] و در بخش جنوبی جلگهٔ [[منا]] قرار داشته، پس دولت [[ماد]] نیز در همانجا پدید آمده و رونق گرفته و سلالهٔ [[دیوکیان]]<ref>شاهان ماد</ref> در همان خطّه حکومت میکردهاند. ولی میدانیم که دولت ماد در این سرزمین تشکیل نشد از دیگر سو مسلّم است که در دوران لشکرکشیهای [[تیگلت پیلسر سوم]] قدرت منا، از سمت جنوب، آنسوتر از [[گیزیل بوندا]] بسط نیافت. ولی هیچ دلیلی در دست نیست که بگوییم دیاکو هم در عهد تیگلت پیلسر سوم از طرف منا به حکومت منصوب شد.
متن [[سارگون دوم]] دیاکو را حاکم منصوب از طرف [[منا]] میخواند<ref>متن در سارگون دوم اشارهای به ملاقات [[ایرانزو]] پادشاه [[منا]] که در حدود سال - ۷۱۷ -در گذشت با پادشاه [[آشور]] شده است. </ref>. اما بعد یعنی در فاصلهٔ سالهای - ۷۳۷ تا ۷۱۹ پ. م. - ممکن است قدرت منا آنسوتر به طرف جنوب گسترش یافته بوده و در همان دوره دیاکو خویشتن را تحت حمایت منا قرار داده باشد. و چون در دورهٔ بعد [[اکباتانا]]<ref>[[همدان]] کنونی</ref> تختگاه پادشاهان [[ماد]] گشت، محتمل است که سرزمین دیاکو را باید در مسیر [[قزل اوزن]] میان [[میانه]] و ناحیهٔ شمالی [[همدان]] جستجو کرد. شاید قدرت دیاکو بعدها در اوضاع و احوال مساعد - بعد از تیگلت پیلسر سوم - تا خود همدان بسط یافته یا بر عکس از ناحیهٔ همدان به اینجا بسط یافت. ولی مورد ثانی مستلزم آن بوده است که تیگلت پیلسر از ناحیهٔ دیاکو و یا خطّهای که بعدها جزو ناحیهٔ دیاکو شد عبور کرده باشد، و این امر به هر تقدیر هنگام لشکرکشی سال - ۷۳۷ - تیگلت پیلسر سوم صورت گرفته باشد<ref>راجع به ناحیهٔ [[همدان]] باید گفت که تیگلت پیلسر سوم در ضمن باز گشت از فتوحات در آنجا توقف کرد.</ref>. ممکن است که شاه [[آشور]] در لشکرکشی مزبور از بخش اصلی درهٔ قزل اوزن احتراز کرده و آشوریان از طریق قسمت علیای رود مزبور با یک حرکت دَوَرانی به سوی [[سیبار]]<ref>یا [[سیبور]]، نزدیک [[زنجان]] فعلی</ref> رفته باشند.
== پانویس ==
{{پانویس}}
== جستارهای وابسته ==
* [[زیکرتو]]
* [[گیزیل بوندا]]
* [[آمادای]]
* [[اتحادیه قبایل ماد]]
* [[آندیا]]
* [[ساگارتیان]]، ساگارتیان را با زیکرتو یکی دانستهاند.
== منابع ==
* ای. م. دیاکونوف. ''[[تاریخ ماد]]'' . ISBN 964-445-106-6
{{ایران-خرد}}
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:مادها]]
[[رده:مناطق مسکونی در گذشته]]
== پیوند به بیرون ==
|