اصل موضوع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اصل''' یا '''بُنداشت''' يایا '''بُن قانونبُن قانون''' ،<ref> گزينه یگزینهٔ « بُنداشتبُنداشت» گرچه زيبازیبا و يکیک هجا کوتاه ترکوتاه‌تر از « بُن قانونبُن قانون» (همچنین اصل موضوع) اما دارای امکان مشکل است، زيرازیرا در معنی « ثروتثروت» در فارسی به آن واژه نيازنیاز هست (برگرفته از فارسی دری « بُنداربُندار» = « ثروتمند،ثروتمند، مالدار»)، نيزنیز در کاربرد فعل « بُنداشتنبُنداشتن» = to axiomatise کاربردپذيرکاربردپذیر نيستنیست (البته بشيوه یبشیوهٔ « بنداشتبنداشت بخشيدنبخشیدن» میتوانمی‌توان بکار برد)، اما « بن قانونيدنبن قانونیدن» = to axiomatise کاربردپذيرکاربردپذیر است:  «  اکنوناکنون که ما داده هایداده‌های ايناین دانش را سراسر بررسی کرده ايمکرده‌ایم آنرا می بُن قانونيممی بُن قانونیم. » برتری ديگردیگر « بُن قانونبُن قانون» آن است که در کنار واژه یواژهٔ «  بُنيادقانونبُنیادقانون» = « قانونقانون اساسی» يکیک « گروهگروه واژه هایواژه‌های نزديک معنیِنزدیک هم ساختارمعنیِ هم ساختار» را برمی نهدبرمی نهد (« قانونقانون اساسی» = « آنآن چهارچوب قانونی که آغازگاه قانون هایقانون‌های ديگردیگر کشور است و خود از قانون ديگریدیگری مشتق نمی شودنمی شود!» درست همان کارکردی که « بُن قانونبُن قانون» = axiom در زمينه یزمینهٔ دانش دارد). دريافتدریافت کاربران در آيندهآینده ميانمیان ايناین دو گزينه یگزینهٔ کارآمد « بنداشتبنداشت» و « بن قانونبن قانون» داوری می بايدمی باید کرد. به  هر  روی،به هر روی، هر دو واژه بر واژه یواژهٔ عربی « اصلاصل»، که در زبان فارسی بسياربسیار آشفته و در کاربردهای جدا و بی پيوستبی پیوست به هم بکار می رود،می رود، برتری دارند. </ref>، در [[فلسفه]]، [[ریاضیات]]، [[منطق]] و [[فیزیک]]، [[گزاره]]‌ای است که بدونِ [[اثبات]] و به شکل پیش‌فرض پذیرفته می‌شود و از رویِ آن سایر گزاره‌ها استخراج می‌شوند. اصولِ موضوعه می‌توانند بدیهی نباشد، اما به‌هرحال نقطهٔ آغازِ کار است و به همین دلیل نمی‌توان آن‌ها را از هیچ گزارهٔ دیگری استخراج کرد. گزاره‌ای که از یک یا چند اصلِ دیگر استنتاج شود [[قضیه]] (theorem) نام دارد.

معمولاً هنگامی که نظریه‌ای (معمولاً در [[فیزیک]] یا ریاضیات) داریم اصلِ موضوعه‌بندیِ آن بسیار لذت‌بخش و زیبا خواهد بود. این کار نشان می‌دهد که تمامِ گزاره‌هایِ آن نظریه را می‌توان با پذیرفتنِ تعدادِ بسیار اندکی اصلِ موضوع به دست آورد.

شماری از اصل‌ها را، اقلیدس [[پوستلا]] (postulate ~ خواست) نامیده است. برای نمونه، نخستین پوستلا در اصولِ اقلیدس، به این ترتیب تنظیم شده است: «کوتاه ترینکوتاه‌ترین فاصله بین دو نقطه خط راستی است که آنها را به هم وصل میکندمی‌کند.»

مثلآ[[قانون اول نیوتون]] می‌گوید اجسام به وضعیت حرکت یا سکون خود ادامه می‌دهند مگر اینکه به آنها نیرویی وارد شود. این بیان قانون است در [[دستگاه فلسفی]] نیوتون و مثلآ در دستگاه فلسفی ارسطو گزاره‌ای نادرست است. پس قوانین فیزیک وابستگی شدید به [[دستگاه فلسفی]] تعریف شده دارند.

در هندسه نیز قوانین [[هندسه نااقلیدسی]] با [[هندسه اقلیدسی]] در [[تضاد]] است .

* {{یادکرد|فصل=|کتاب=[[هندسه‌های اقلیدسی و نااقلیدسی (کتاب)|هندسه‌های اقلیدسی و نااقلیدسی]]|نویسنده = گرینبرگ، ماروین جی|ترجمه=[[محمد هادی شفیعیها|م.ه. شفیعیها]]|ناشر =[[مرکز نشر دانشگاهی]]|چاپ= دوم|شهر= [[تهران]]|ویرایش= ویراستهٔ [[احمد بیرشک]]، حمید کاظمی، همایون معین|صفحه= |سال= ۱۳۶۳|شابک=}}