|
== نزیه در دولت بازرگان ==
حسن نزیه در دولت مهندس بازرگان به عنوان سرپرست شرکت نفت انتخاب شد. وی با تشکیل [[مجلس خبرگان]] مخالفت کرد و شایع است که وی با دادگاه‌های انقلاب هم مخالف بود و مخالفینش وی را در ارتباط با [[حزب خلق مسلمان]] و آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری معرفی نموده و بعد از سخنرانی اعتراض آمیزش (خرداد ۵۸ در سمینار وکلای دادگستری) پخش کردند در بازرسی از منزل نزیه، مجلات سکسی و... پیدا شده‌است!
در خرداد 1358، چند ماهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نخستین کنگره سراسری کانون وکلای دادگستری در کاخ دادگستری تهران، با پیام مهدی بازرگان، رئیس دولت موقت، برگزار شد. سخنرانی نزیه در مقام رئیس کانون وکلای دادگستری در این کنگره باعث انتقادات فراوانی علیه او شد.<ref>{{Cite book|title=درآمدی بر تاریخ کانون وکلای دادگستری، از آغاز تا 1376|last=دیوسالار|first=عبدالرضا|publisher=مسافر|year=1394|isbn=978-600-94192-8-9|location=تهران|pages=57}}</ref>
حسن نزیه در سال ۱۳۵۸ بیان کرد: «اگر ما فکر کنیم تمام مسائل سیاسی، اقتصادی و قضایی را می‌توانیم در قالب اسلامی بسازیم، آیات عظام هم می‌دانند این امر در شرایط حاضر نه مقدور است و نه ممکن و نه مفید.»
در دومین روز این کنگره نزیه گفت:<blockquote>«بر هیچ‌کس پوشیده نیست که در روزهای اخیر بی‌عدالتی‌هایی در جامعه ما صورت گرفته است. کانون وکلای دادگستری ظرف یک سال اخیر فرازونشیب‌های بی‌شماری را گذرانیده است. ما در یک سال اخیر، تا آن‌جا که توانسته‌ایم، به مردم کمک کرده‌ایم. در آزادی زندانیان سیاسی رژیم منفور گذشته نهایت کوشش را کرده‌ایم. هرگز از یاد نمی‌برم هنگامی که چند بار به دکتر [حسین] نجفی، وزیر دادگستری وقت، جهت تهیه سالن به خاطر خانواده زندانیان مراجعه کردیم، ایشان با خوشرویی کلیه خواست‌های ما را برآورده ساخت، اما همین قاضی شرافتمند اکنون در گوشه زندان به سر می‌برد، آن هم بلاتکلیف. معلوم نیست مسئول این توقیف‌ها چه کسی است... امروز همه می‌پرسند چه خواهد شد؟ به کجا می‌رویم؟ حضرت آیت‌الله [امام خمینی] پریروز می‌گفتند چرا سستی می‌بینم؟ چرا دیگر حرارت روزهای قبل را نمی‌بینم؟ جواب فوق‌العاده ساده است: مردم می‌بینند هر کسی صبح از خواب پا می‌شود، برای مملکت دستورالعمل صادر می‌کند، برنامه اقتصادی می‌دهد، برنامه‌ریزی می‌کند و همه این‌ها مردم را به نگرانی و اضطراب و یأس و ناامیدی سوق می‌دهند.»<ref>{{Cite book|title=درآمدی بر تاریخ کانون وکلای دادگستری، از آغاز تا 1376|last=دیوسالار|first=عبدالرضا|publisher=مسافر|year=1394|isbn=978-600-94192-8-9|location=تهران|pages=58}}</ref></blockquote>نزیه در سومین روز کنگره سراسری کانون وکلا نیز به انتقاد از کسانی پرداخت که از نظر او قصد داشتند «تمام مسائل سیاسی و اقتصادی و قضایی» را در «قالب اسلامی» بسازند:<blockquote>«اگر ما فکر کنیم تمام مسائل سیاسی و اقتصادی و قضایی را می‌توانیم در قالب اسلامی بسازیم، آیات عظام هم می‌دانند این امر در شرایط حاضر نه مقدور است، نه ممکن و نه مفید. ما مسأله حقوق کیفر اسلامی را در پاریس [با امام خمینی] مطرح کردیم؛ گفتیم "آقا، امروز همه‌جا از ما سؤال می‌کنند شما دست دزد را خواهید برید؟" گفتند "شرایط مجازات در این قبیل موارد به قدری شدید است که اصلاً شاید دستی بریده نشود، ولی ایجاد ترسش برای خدمت به مردم است." بنده گفتم "ولی اگر در امریکا یا اروپا یا هر جای دنیا مقرراتی باشد که جایگزین آثار و نتایجی باشد که آقا انتظار دارید، باز هم دست می‌برید؟" گفتند "هرگز. شما بگردید، پیدا کنیم مقررات مناسب‌تر را. اجرا می‌کنیم." این‌قدر این مرد [امام خمینی] منطقی فکر می‌کند و پافشاری نمی‌کند. باید برویم پیش ایشان؛ و یک چیز را نباید فراموش کنیم و آن قاطعیت امام خمینی در مبارزه است... .»<ref>{{Cite book|title=درآمدی بر تاریخ کانون وکلای دادگستری، از آغاز تا 1376|last=دیوسالار|first=عبدالرضا|publisher=مسافر|year=1394|isbn=978-600-94192-8-9|location=تهران|pages=59 ـ 60}}</ref></blockquote>این سخنان نزیه با انتقاد صریح آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی مواجه شد. بهشتی خواستار محاکمه نزیه شد.<ref>آیت‌الله بهشتی گفت: «بنده امروز در روزنامه کیهان در صفحه سوم یک سخنرانی دیدم مربوط به اجتماع کنگره وکلای دادگستری، در ستون دوم از صفحه سوم در آن اواسط ستون سخنرانی گفته‌است: «اگر ما فکر کنیم تمام مسائل سیاسی و اقتصادی و قضایی را می‌توانیم در قالب اسلامی بسازیم، آیات عظام هم می‌دانند این امر در شرایط حاضر نه مقدور است و نه ممکن و نه مفید.» من... این سؤال را می‌کنم که فرد یا گروهی که این دید را در رابطه با انقلاب ما و با اسلام دارد، آیا نسبت به انقلاب پیروزمند ما در این مقطع اخیر «خودی» است یا «بیگانه»؟ و حاضران سه بار با صدای بلند پاسخ دادند: «بیگانه، بیگانه، بیگانه» [http://aftabnews.ir/vglam6n6e49n0i,..544k1khu.html آفتاب، حسن نزیه درگذشت.]</ref>
سخنرانی نزیه در خرداد 13۵۸ در سمینار وکلای دادگستری جنجال آفرید. وی به شدت از وضعیت مملکت انتقاد کرد و گفت بعضی تصور می‌کنند، تمام مسائل سیاسی و اقتصادی و قضایی را می‌توانیم در قالب اسلام بسازیم. (روزنامه کیهان ۷ خرداد ۱۳۵۸)
حسن نزیه نیز متقابلاً خواستار محاکمه آیت‌الله بهشتی شد و گفت: «این دکتر بهشتی است که باید محاکمه شود، نه من، چون ایشان در لباس روحانیت می‌خواهند به مردم دروغ بگویند. ایشان مذاکرات من با امام خمینی را در پاریس تحریف کرده است و تعبیر و تفسیرشان از قسمت‌هایی از سخنرانی‌ام در کنگره وکلای دادگستری صددرصد شخصی و پرواضح مغرضانه و به دور از انصاف بوده است. دکتر بهشتی از قول من عنوان کرده است که اسلام اصلاً راه حل نیست، در حالی که نظر من به طور کلی این نبود.»<ref>{{Cite book|title=درآمدی بر تاریخ کانون وکلای دادگستری، از آغاز تا 1376|last=دیوسالار|first=عبدالرضا|publisher=مسافر|year=1394|isbn=978-600-94192-8-9|location=تهران|pages=58}}</ref>
== نزیه و آیت‌الله بهشتی ==
آیت الله بهشتی به شدت به سخنان وی اعتراض کرد و درخواست محاکمه او را به علت مخالفت با نظام اسلامی نمود.<ref>آیت‌الله بهشتی گفت: «بنده امروز در روزنامه کیهان در صفحه سوم یک سخنرانی دیدم مربوط به اجتماع کنگره وکلای دادگستری، در ستون دوم از صفحه سوم در آن اواسط ستون سخنرانی گفته‌است: «اگر ما فکر کنیم تمام مسائل سیاسی و اقتصادی و قضایی را می‌توانیم در قالب اسلامی بسازیم، آیات عظام هم می‌دانند این امر در شرایط حاضر نه مقدور است و نه ممکن و نه مفید.» من... این سؤال را می‌کنم که فرد یا گروهی که این دید را در رابطه با انقلاب ما و با اسلام دارد، آیا نسبت به انقلاب پیروزمند ما در این مقطع اخیر «خودی» است یا «بیگانه»؟ و حاضران سه بار با صدای بلند پاسخ دادند: «بیگانه، بیگانه، بیگانه» [http://aftabnews.ir/vglam6n6e49n0i,..544k1khu.html آفتاب، حسن نزیه درگذشت.]</ref>
حسن نزیه در واکنش گفته بود: با چماق تهدید و تکفیر نمی‌توان به مملکت خدمت کرد و اینگونه شما همه را دفع می‌کنید.
علاوه بر آیت‌الله بهشتی، آیت‌الله مفتح و شماری دیگر از روحانیون وی را بخاطر سخنرانی نزیه در خرداد سال ۵۸ زیر سؤال بردند. چندی بعد، [[دادگاه انقلاب]] به خاطر سخنان نزیه در کنگره وکلای دادگستری و اهانتش به اسلام و احکام اسلامی وی را به دادگاه فراخواند و از سوی آیت‌الله [[علی قدوسی]] دادستان کل انقلاب متهم به حیف و میل بیت‌المال هم شد و لقب [[ضد انقلاب]] گرفت.<ref>روزنامه کیهان ۵/۱۰/۵۸</ref>نزیه مجبور شد از ایران برود.
== منابع ==
* دیوسالار, عبدالرضا (1394). درآمدی بر تاریخ کانون وکلای دادگستری، از آغاز تا 1376. تهران: مسافر. ISBN 978-600-94192-8-9.
* حسن نزیه، چکیده یک زندگی سیاسی، از انتشارات جمهوری‌خواهان ملی ایران، پاریس، اسفند ۱۳۶۸.
* تاریخ [[تهاجم فرهنگی]] ونقش روشنفکران وابسته «مهندس بازرگان»، تهران، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، ۱۳۸۰، چاپ اول، ص ۳۹۳.
| 