همه‌پرسی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Alirezadrb9 (بحث | مشارکت‌ها)
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱:
{{انتخابات}}
'''هَمه‌پُرسی''' یا '''رفراندوم''' رای گیریرای‌گیری مستقیم از همهٔ اعضای تشکیل دهندهٔ یک سازمان یا جامعه است برای رد یا تصویب سیاستی که [[رهبر|رهبران]] یا نمایندگان پیشنهاد کرده‌اند. هدف همه پرسی پرهیز از قانون گذاری به زیان اکثریت جامعه‌است. در نظام‌های نمایندگی و پارلمانی جدید از همه پرسی تنها برای تصویب [[قانون اساسی]] یا تغییر اساسی در[[حکومت]] بهره می‌گیرند؛ ولی در برخی جامعه‌های کوچک برای همهٔ امور رأی همگان پرسیده می‌شود.
 
== انواع همه پرسی ==
خط ۱۱:
ولی با رشد جمعیت و به وجود آمدن دولت -شهرها، لازم بود تا عده‌ای از مردم به عنوان فرمانروا و یا حاکم برای سازماندهی امور جامعه، قدرت را به دست بگیرند و یا از طرف مردم به این مقام برگزیده شوند.
 
یافته‌های [[باستان شناسیباستان‌شناسی]] و مدارک به دست آمده از گذشتگان نشان می‌دهد که در بخش‌هایی از [[بین‌النهرین]]، [[هندوستان]] و در بخش‌هایی از [[ایران]] ، مجالسی وجود داشت که منتخبین و بزرگان شهر در آن جمع می‌شدند و پیرامون مسائل مهم و بیش تر از همه در مورد [[جنگ]] تصمیم می‌گرفتند.
 
البته هیچ گونه کنترل کامل و دقیقی بر رفتار این حاکمان اعمال نمی‌شد و رفتار و خواسته‌های حاکمان خوبه خود به عنوان قانون تلقی می‌گردید.
خط ۱۷:
اما پس از مدتی نظام حکومتی جدیدی شکل گرفت که نقش مردم در آن پررنگ بود: در سال ۵۰۸ پیش از میلاد مسیح، نظام حکومتی جدیدی به نام حکومت مردم بر مردم در دولت شهرهای [[یونان]] شکل گرفت. این نظام «دموکراسیا» نامیده می‌شد که متشکل از دو کلمه «دموس» به معنی مردم و «کراسیا» به معنی فرمانروایی و در نهایت به معنی مشارکت مستقیم مردم و شهروندان در اداره جامعه بود.
 
مردم در نشست‌هایی گرد هم می‌آمدند و در مورد موضوعات و مسائل مهم، مذاکره و مشورت و سپس بین خود رای گیریرای‌گیری می‌کردند و تصمیم نهایی را می‌گرفتند.
 
پس از [[یونان]] ، روم هم شیوه حکومتی [[جمهوری]] را برای اداره کشور انتخاب کرد: رومی‌های باستان در سال ۵۰۹ پیش از میلاد، حکومت پادشاهی را برانداختند و نظام [[جمهوری]] برقرار کردند.
 
برای اولین بار حکومت موروثی از بین رفت و رومی‌ها به این نتیجه رسیدند که مردم نمایندگان مجلس را انتخاب کنند و [[امپراتور]] توسط نمایندگان مردم به قدرت برسد و توسط همان مجلس تحت کنترل و نظارت باشد. در واقع معنی "[[جمهوری]]" به معنی "حکومت مردم" است" البته این شیوه حکومتی هم در روند شکل گیری و پیشرفت خود تغییرات زیادی داشت.
 
پاتریستن هاپاتریستن‌ها که اشراف زاده و از طبقات مرفه جامعه بودند، خود را وارثان مادام العمر سنا دانسته و به عوام اجازه ورود به مجلس و شرکت در تصمیم گیری‌هاتصمیم‌گیری‌ها را نمی‌دادند.
 
اما مردم عادی خواهان شرکت هرچه بیش تر در روند اداره کشور بودند. در اثر اعتراضات مردم، مجلس دیگری به نام عوام تشکیل شد. این [[مجلس]] حق قانون گذاری نداشت اما می‌توانست با ارسال نمایندگانی به جلسات [[سنا]]، در تصویب قوانین نظارت عموم مردم را اعمال و یا از تصویب قوانینی علیه منافع مردم جلوگیری کند.
خط ۳۴:
* [[همه‌پرسی قانون اساسی ایران ۱۳۶۸]]
 
== منبعمنابع ==
آشوری، داریوش. دانشنامه سیاسی (فرهنگ و اصطلاحات و مکتب‌های سیاسی). تهران: انتشارات مروارید، ۱۳۷۳.
استیل، فیلیپ. ترجمه: دلیرپور، پرویز. تاریخچه انتخابات در جهان. انتشارات سبزان