تفاوت میان نسخه‌های «استخوان»

[[پرونده: Gray252.png|300px|farme|بندانگشتی|چپ|نگاره‌ای از استخوان [[ران]] انسان]]

[[پرونده:Delphinus delphis 01.jpg|300px|بندانگشتی|استخوان بندی یک دلفین]]

'''اُستُخوان''' جسم جامدی‌است که تشکیل‌دهندهٔ [[اسکلت]] [[جانوران]] و پاره‌ای از [[استخوان‌بندی]] است. استخوان به ریخت‌های گوناگون و اندازه‌های بسیار مختلف در بخش‌های اندام جای‌گرفته [[سازه|سازهٔ]] درونی و بیرونی پیچیده‌ای دارد. بخش بیرونی استخوان سفت و سخت و پدیدآمده از [[مواد آلی]] مانند [[کلاژن]] و [[کانی|املاح معدنی]] چون [[مونوکلسیم فسفات|فسفات کلسیم]] و [[کربنات کلسیم]] است. استخوان‌ها دارای وزن کمی هستند ولی محکم و پایدارند و عملکرد بسیاری دارند. تولید [[گلبول سفید|گلبول‌های سفید]] و [[گلبول قرمز|قرمز]]، انبار کردن املاح و بالا بردن توان جابجایی را استخوان انجام می‌دهد. استخوان در [[زبان پهلوی]] astuxan بوده‌است.

# '''استخوان‌های دراز''': استخوان دراز، از یک تنه تقریباً استوانه‌ای با یک قسمت پهن در دو انتها تشکیل شده‌اند. این گروه بیشتر استخوانهای اندامهای فوقانی و تحتانی را در بر می‌گیرد.

# '''استخوان‌های کوتاه''': از نظر شکل تفاوتهای زیادی باهم دارند ولی بطور کلی می‌توان آنها را به شکل مکعب در نظر گرفت. این گروه استخوانهای قسمت پروکسیمال دست و پا را در بر می‌گیرند که به ترتیب استخوانهای کارپال و تارسال نامیده می‌شوند.

# '''استخوان‌های نامنظم''': استخوانهای نامنظم در نظر شکل تفاوتهای زیادی باهم دارند و در هیچ‌کدام از گروه‌های فوق قرار نمی‌گیرند و شامل استخوانهایی می‌شوند که ستون فقرات و بعضی از استخوانهای [[جمجمه]] را تشکیل می‌دهند.

# '''استخوان‌های سزامویید''' (کنجدی): این استخوانهای در تاندونهای نزدیک مفاصل ظاهر می‌شوند مهمترین استخوان این گروه استخوان [[کشکک]] می‌باشد.

 

== سلولهای بافت استخوانی ==

این سلولها ستاره‌ای شکل‌اند و دو هسته بیضی و پر از کروماتین دارند. هر استئوسیت در پیرامون خود لاکونا دارد. برای جلوگیری از مرگ سلولی، استئوسیتها توسط زواید بسیار ظریف سیتوپلاسمی به یکدیگر مرتبط هستند. استئوسیتهایی که در نواحی عمیق یا پیر بافت استخوانی قرار دارند دارای [[شبکه آندوپلاسمی]] ناصاف و دستگاه گلژی کمتری هستند. تا زمانی که صدمه‌ای به استخوان وارد نشود، استئوسیتها تقسیم نمی‌شوند. با ایجاد ضایعه، تقسیمات سلولها آغاز می‌شود. تعدادی از آنها به صورت استئوبلاست، ماده زمینه‌ای بی‌شکل را می‌سازند و خود به استئوسیت تبدیل می‌شوند برخی دیگر به صورت سلولهای اجدادی استخوان باقی می‌مانند.

 

سلولهایی هستند چند ضلعی با آنزیم فسفاتاز قلیایی فراوان و هسته‌ای که در خارج از مرکز سلول قرار دارد. این سلولها در محلی که فعالیت سازندگی زیاد است فراوان‌اند و دارای شبکه آندوپلاسمی ناصاف و [[دستگاه گلژی]] هستند. این دو نشان دهنده فعالیتهای ترشحی‌اند. به همین دلیل حبابهای ترشحی بسیاری در این سلولها دیده می‌شود. هنگام فعالیت، تعدادی از استئوبلاستها به صورت سلولهای اجدادی استخوان ذخیره می‌شوند. اینها با وجود آنزیم فسفاتاز قلیایی، قادرند ماده زمینه‌ای بسازند و به همین دلیل سلولهای سازنده خوانده می‌شوند. هنگام فعالیت مکعبی شکل و بازوفیلی وهنگام استراحت، پهن و اسیدوفیلی هستند.

 

استئوکلاستها از مونوسیتهای خون تولید می‌شوند. استئوکلاستها مسئول تجزیه ماده زمینه استخوان در هنگام استخوان سازی هستند. (استئوکلاستها نقش قالب گیری استخوان را بر عهده دارند). نقش استئوکلاستها عکس استئوبلاستهاست به همین دلیل سلولهای مخرب نامیده می‌شوند. این سلولها، ابتدا ماده زمینه‌ای بی‌شکل و سپس کلاژن را تجزیه می‌کنند. استئوکلاستها معمولاً سلولهایی غول آسا با سیتوپلاسم وسیع‌اند و تعداد ۶ تا ۵۰ هسته دارند.

 

 

== استخوان‌های چهاراندام ==

{{بیماری‌های استخوانی عضلانی}}

{{کالبدشناسی حیوانات}}

[[رده:استخوان‌شناسی]]

[[رده:استخوان‌های اندام فوقانی]]

[[رده:دستگاه اسکلتی]]