تفکیک قوا: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بشرزاد صفحهٔ تفکیک قوا را به اصل تفکیک قوا که تغییرمسیر بود منتقل کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
'''تفکیک قوا''' یا '''استقلال قوا''' {{انگلیسی|Separation of powers}} مدلی برای روش حکومتی یک حکومت می‌باشد. بر این اساس حکومت به شاخه های مختلفی تقسیم می شود که هر یک دارای محدوده مجزا و مستقلی از اختیارات و مسئولیت ها می باشند به گونه ای که اختیارات هر بخش در تعارض اختیارات بخش های دیگر نباشد. هر شاخه قادر است در قدرت اعمالی توسط شاخه‌های دیگر محدودیتهایی اعمال نماید که این محدودیت‌ها را اصطلاحاً "نظارت و توازن یا تعادل قوا" {{انگلیسی|checks and balances}} می گویند، تا بدین ترتیب از جمع شدن و انحصار قدرت در یک قوه جلوگیری شود.
#تغییر_مسیر [[اصل تفکیک قوا]]▼
نوعا تفکیک قوا در حکومت بصورت شاخه‌های مختلف [[قوه مجریه]]، [[قوه مقننه]] و [[قوه قضاییه]] می باشد. ولی ممکن است در الگوی ''در هم پیچیده بودن قوا'' {{انگلیسی|Fusion of powers}} در ''نظام پارلمانی'' {{انگلیسی|parliamentary system}} قوای مجریه و مقننه (و گاهی بخشهایی از قوه قضائیه) در هم ممزوج باشند. <ref>http://www.tutor2u.net/politics/reference/fusion-of-powers-uk</ref>
== تاریخچه ==
قدمت طرح این بحث را می توان در آثار [[ارسطو]] مشاهده کرد. سپس این نظریه با نوشته های [[جان لاک]] و نیز کتاب روح القوانین<ref>http://www.amirkabir.net/newsitem/47</ref> [[شارل دو مونتسکیو]] به یک نظریه برجسته در علم سیاست تبدیل شد و منتسکیو را نیز به عنوان پدر تفکیک قوا مطرح ساخت.
== موافق و مخالف ==
طرفداران ''تفکیک قوا'' معتقدند که رعایت این اصل موجب تثبیت حاکمیت مردم و جلوگیری از استبداد می‌گردد.
مخالفان این روش می‌گویند تفکیک قوا فرایند تصمیم‌گیری و اجرا را در کشورها کند تر می‌نماید.
==وضعیت تفکیک قوا در کشورهای مختلف جهان==
قوانین اساسی با درجات بالای جدایی و تفکیک قوا در جهان یافت می‌شوند و در عین حال کشورهایی نیز وجود دارند که بر مبنای در هم پیچیده بودن قوا اداره می‌شوند.
مطابق اصل پنجاه و هفتم [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|قانون اساسی]] قوای حاکم در [[جمهوری اسلامی ایران]] عبارتند از [[قوه مقننه]]، [[قوه مجریه]] و [[قوه قضائیه]] که مستقل از یکدیگر بوده و زیر نظر [[ولایت فقیه|ولایت مطلقه امر]] و [[امامت|امامت امت]] بر طبق اصول دیگر این قانون اعمال می گردند. <ref>http://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution</ref>
به‌عنوان مثال سیستم حکومتی [[انگلستان]] دارای درجاتی از در هم پیچیدگی و تفکیک قوا می‌باشد. سیستم حکومتی مثل [[ایالات متحده]] و [[هندوستان]] دارای تفکیک قوای کامل و [[زلاند نو]] و [[کانادا]] دارای تفکبک قوای ضعیف تری می‌باشند. البته قانون اساسی کانادا در تئوری مبتنی بر تفکیک کامل قوا می‌باشد. اغلب سیستم‌های مبتنی بر تفکیک قوا امروزه [[جمهوری]] می‌باشند.
== جستارهای وابسته ==
* [[تفکیک قوا در ایالات متحده آمریکا]]
* [//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Separation_of_powers&oldid=93923927 Separation of powers] نسخه ۱۲ دسامبر ۲۰۰۶
* [http://www.irbar.com/law-articles-database/3215/3224 استقلال قوا در قانون اساسى] وبسایت حقوق ایران
== منابع ==
[[رده:حقوق اساسی]]
[[رده:علوم سیاسی]]
[[رده:فلسفه قانون]]
[[رده:واژگان علوم سیاسی]]
| |||