دریاچه آرال: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش Aydin74 (بحث) به آخرین تغییری که Shfarshid انجام داده بود واگردانده شد
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +مرتب+تمیز (۱۱.۵ core): + رده:دریاچه‌های بسته آسیا
خط ۳۷:
آرال در گذشته یکی از چهار دریاچهٔ بزرگ دنیا بود که ۶۸ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت اما از دههٔ ۱۹۶۰ که دولت [[شوروی]] انحراف مسیر رودخانه های [[آمودریا]] و [[سیردریا]] به صحرای قره‌قوم (به منظور کشاورزی) را آغاز کرد، این دریاچه رفته رفته آب رفت و در سال ۱۹۸۷ به دو دریاچهٔ کوچک آرال شمالی و آرال جنوبی تقسیم شد. در سال ۲۰۰۴ مساحت آن به ۲۵٪ مساحت اصلی رسیده و درصد شوری آب آن ۵ برابر شد. دو دریاچه شمالی و جنوبی در سال ۲۰۰۷ به ۴ دریاچه یکی دریاچهٔ آرال شمالی، دو دریاچه در شرق و غرب دریاچهٔ جنوبی پیشین و یک دریاچهٔ کوچک بین دریای شمالی و جنوبی تقسیم شدند که همگی در مجموع ۱۰ درصد مساحت اصلی دریاچه را داشتند. در سال ۲۰۰۹ تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که دریاچهٔ شرقی و دریاچهٔ جنوبی هم به‌کلی خشک شده و دریاچهٔ غربی نیز بسیار کوچک‌تر شده‌است. حداکثر عمق دریاچهٔ آرال نیز در سال ۲۰۰۸ حدود ۴۲ متر اندازه‌گیری شده‌است.
 
بخش کوچک باقی‌ماندهٔ این دریاچه هم گرفتار آلودگی‌هایی نظیر دورریزهای آزمایشهای نظامی، [[کودهای شیمیایی]]، آفت‌کش‌ها، و [[پسمانده|پسمانده‌های]]های پروژه‌های صنعتی و همچنین درصد نمک بسیار بالا شده‌است. آلودگی [[زیست‌بوم]] بزرگ‌ترین مشکل این پهنه آبی است.
 
در پی کاهش مساحت این دریاچه صنعت در گذشته پر رونق [[ماهیگیری]] در آن تقریباً از میان رفت که موجب بیکاری و مشکلات اقتصادی زیادی شد. همچنین منطقهٔ اطراف دریاچه آرال دچار آلودگی‌های زیست‌محیطی مهیبی شد که با افزایش بیماری‌ها خود را نشان داد. پس‌روی آب دریاچه تغییرات آب‌وهوایی را نیز در منطقه ایجاد کرد که طی آن تابستان‌ها گرم‌تر و خشک‌تر و زمستان‌ها سردتر و طولانی‌تر شده‌اند.
خط ۷۵:
== تاریخچه و بررسی نام دریاچه ==
[[پرونده:Iran provinces in Abbasid Caliphate.jpg|بندانگشتی|450px|چپ|موقعیت دریاچه آرال (بحر خوارزم) در نقشه ایران در عصر [[خلفای عباسی]] (در بالای نقشه) برگرفته از [[کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی]]]]
[[یونانیان]] و [[رومیان]] از سدهٔ ۷ پیش از میلاد تا سدهٔ ۴ میلادی، [[دریای آزوف]] را به نام قوم ساکن آن ناحیه که [[قوم مئوت|مئوت]] نام داشتند مئوتیس می‌خواندند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=163| عنوان = آرال| تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۷| تاریخ = | ناشر = دانشنامهٔ بزرگ اسلامی | زبان = فارسی}}</ref> مطالب ارائه شده از سوی [[چانگ چیان|چژان-تسیان]]، بزرگ‌ترین کاشف چینی نواحی غربی آسیای میانه، مؤید وجود دریاچه‌ای بزرگ در شمال غرب چین است که [[بارتولد]] آن را دریای آرال می‌داند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=163| عنوان = آرال| تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۷| تاریخ = | ناشر = دانشنامهٔ بزرگ اسلامی | زبان = فارسی}}</ref> زِمارْخُس، سفیر روم شرقی در دربار ترکان که در ۵۶۸ میلادی در زمان [[خسرو انوشیروان]] ساسانی، به هنگام بازگشت در منطقهٔ [[خوارزم]] از [[مرداب|مردابی]]ی نام می‌برد که گمان می‌رود، در یاچهٔ آرال باشد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=574| عنوان = بحر خوارزم| تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۷| تاریخ = ۱ فروردین ۱۳۸| ناشر = دانشنامهٔ جهان اسلام | زبان = فارسی}}</ref> در دورهٔ پس از اسلام نخستین کسی که به وصف این دریاچه بدون ذکر نام آن می‌پردازد، [[ابن رسته|ابن رُسته]] و پس از او [[اصطخری]] است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=574| عنوان = بحر خوارزم| تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۷| تاریخ = ۱ فروردین ۱۳۸| ناشر = دانشنامهٔ جهان اسلام | زبان = فارسی}}</ref> [[ابن خرداذبه]] از دریای کِرْدِر یاد می‌کند که احتمالاً همان دریاچهٔ آرال باشد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=163| عنوان = آرال| تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۷| تاریخ = | ناشر = دانشنامهٔ بزرگ اسلامی | زبان = فارسی}}</ref> اصطخری، نویسندهٔ «حدود العالم»، گردیزی و جغرافی‌نویسان پس‌تر، همگی از این دریاچه به «بُحَیْرة خوارزم» نام برده‌اند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=574| عنوان = بحر خوارزم| تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۷| تاریخ = ۱ فروردین ۱۳۸| ناشر = دانشنامهٔ جهان اسلام | زبان = فارسی}}</ref>
 
== پی نوشت ها ==
خط ۹۲:
[[رده:جغرافیای خوارزم]]
[[رده:دریاچه‌های ازبکستان|خوارزم]]
[[رده:دریاچه‌های بسته آسیا]]
[[رده:دریاچه‌های بین‌المللی آسیا]]
[[رده:دریاچه‌های قزاقستان]]