زبان ییدیش: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۵۲:
یدیشی، از دیگر سو با عبریِ نو در چالش بود که صهیونیست‌ها می‌کوشیدند در میانِ یهودیان بپراکنند و زبانِ رسمیِ قومِ یهود بشناسانند. در سال‌های نخستِ اشغالِ [[فلسطین]] نیز، در [[سرزمین‌های اشغال شده]]، جنگی به نامِ ''جنگِ زبان'' در گرفت، میانِ طرفدارانِ به کارگیریِ زبانِ آلمانی- که هوادارِ [[استعمارِ آلمان]] بودند- و گروهی دیگر که هوادارِ [[استعمارِ انگلیس]] بودند و خواستارِ به کار گرفتنِ زبانِ عبری و برخی دیگر که خواستارِ به کار گرفتنِ زبانِ یِدیشی بودند.<ref> زبان راهی برای نفوذ صهیونیسم- مهشید صفایی.</ref>
 
زبان ملی اسراییل، عبریِ نو است. کنار رفتن یدیشی به عنوان زبانی که میل و توان جانشینی دارد، خود بازتابیدهٔ کشاکش دو نیروی مذهبی و گیتی‌گرایانه بود. گروه‌های گیتی‌گرا زبانِ ملیِ نویی برای ترفیعبرجسته دادنِکردنِ هویت می‌خواستند و جهودانِاهل مذهبیمذهب به طور سنتی می‌خواستند که عبری، زبانِ مقدس ویژه نماز و نیایش و مطالعاتِ مذهبی، پذیرفته باشد. در آغازِ سدهٔ بیستم م.ترسایی کوچندگان صهیونیست در فلسطین کوشیدند تا کاربرد یدیشی را در میان جامعهٔ خود اشانخودشان از ریشه برکنند و یا دست کم از لحاظ اجتماعی ناپذیرفتنی کنند.
 
این کشاکش همچنین نگاه‌های مخالف میان یهودیان گیتی‌گرا را در سراسر جهان بازمی‌تاباند. از سویی عبری و [[صهیونیسم]] و از دیگر سو یدیشی و [[انترناسیونالیسم]] به عنوان وسایل تعریف کردن ظهور [[ملی‌گرایی]] یهود. سرانجام پس از ۱۹۴۸ و با نفوذ یهودیان سفاردی [[میزراحی]] -که یدیشی برای اشانشان بیگانه بود اما از پیش با عبری آشنا بودند- عبری دیگر تنها گزینهٔ عملی به نظر می‌آمد. اگرچه عامل اجتماعی فرصت‌ها را برای کام یافتن یدیشی از میان برد، اما از دیگر سو اولیای امور در اسراییل نیز، در دههٔ ۱۹۵۰، با گستراندن قوانین سانسوری که از حاکمیت [[بریتانیا]] ارث رسیده بود، تئاتر یدیشی را در اسراییل کمابیش ممنوع کردند.
 
با این همه هنوز برخی کوچندگان کهنسال‌تر به اسراییل از [[شوروی]] که بیش‌تر از پنجاه سال دارند تا اندازه‌ای به یدیشی سخن می‌گویند یا دست کم آن را می‌فهمند. در حلقه‌های مذهبی، این هاردی اشکنازیان و به ویژه [[یهودیان حسیدی]] و میتناگدیمِ(ضد حسیدیّه) یشیوایِ جهانیِ [[لیتوانی]] بودند که آموزاندن سخن گفتن و به کار بردن یدیشی را پی گرفتند و آن را زبانی ساختند که صدها هزار از [[یهودیان هاردی]] امروزه آن را به کار می‌برند. بزرگترین این مرکزها در [[بنی براک]] و [[بیت المقدّس]] است.<ref>[[:en:Yiddish language|Wikipedia, Yiddish language]]</ref>