بردیا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بَردیا''' (به [[پارسی باستان]]: {{میخی هخ|BA|20}}{{میخی هخ|RA|20}}{{میخی هخ|DI|20}}{{میخی هخ|YA|20}})، درگذشتهٔ ۵۲۱ پیش از میلاد نام پسر کوچک‌تر [[کوروش بزرگ]] هخامنشی و برادر [[کمبوجیه دوم]] بود. مرگ بردیا، برای مورخین ایران باستان، ماجرایی پیچیده گشته است، برخی از مورخین ادعا می کنند که شخصیت تاریخی گئومات مغ، شخصیتی جعلی است که داریوش یکم، اختراع کرد تا بدین وسیله، به کودتای خود علیه بردیا (وارث قانونی کمبوجیه دوم) مشروعیت ببخشد. برخی اما عقیده دارند که شخصیت گئومات مغ حقیقت دارد و داریوش دروغ نگفته است. نکته ای که ذهن مورخان را به خود مشغول کرده است، این بوده که چطور قتل بردیا برای درباریان و خانواده بردیا پوشیده مانده و کسی جز کمبوجیه و رازدار او، از قتل بردیا مطلع نبوده است. نکته دیگر آن است که اگر واقعاً داریوش دروغ گفته بود، چطور در منابع تاریخ کلاسیک (یونانی)، هیچ اشاره ای به حقیقت ماجرا نشده است و چرا مورخان کلاسیک، سخن داریوش را تائید کرده اند.

هیچ رویدادی به اندازه تحول جانشینی داریوش اول بر کمبوجیه دوم، به طور مفصل در تاریخ مکتوب هخامنشیان نیامده و در موردش بحث نشده است.<ref name="Briant">{{پک|Briant|1998|ک=GAUMĀTA|ج=8|ص=333-335}}</ref> علاوه بر خبر مندرج در کتیبه بیستون واقعه مزبور را حزقیال، هرودوت، کتسیاس، افلاطون و پولی‌ئن در روایات خود به نحو مختلف ذکر کرده اند.<ref>{{پک|داندامایف|۱۳۸۶|ک=ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی|ص=160}}</ref> همچنین آشیلوس، پلوتارک، پولیانوس، پومپیوس، نزوگوس، استرابو و گزنفون به گزارش این حوادث پرداخته اند.<ref>{{پک|داندامایف|1389|ک=تاریخ سیاسی هخامنشیان|ص=113-114}}</ref> منابع مذکور از لحاظ محل وقوع واقعه و تاریخ و روش شیوه قتل «بردیا» با یکدیگر اختلاف دارند.<ref>{{پک|داندامایف|۱۳۸۶|ک=ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی|ص=160}}</ref> تنها مورد مطمئن از لوحه‌های بابلی این است که برای چند ماه، شاه رسمی بردیا/برزیا شناخته شده است؛ ولی معلوم نیست که این شخص [[بردیای دروغین]] است یا بردیای راستین.<ref name="Briant"/>