گاه‌شماری اوستایی نو: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ماونگه]] در اوستا و در گاه شماری مزدیسنا، هم به مفهوم [[سیاره ماه]] و هم به معنای شبانه روز از زمان است{{نیازمند منبع}}. در این تقویم هر ۳۰ روز را یک ماه نامیده و هر سال را ۱۲ ماه می‌گرفتند؛ بنابراین هم ماه و هم سال در این تقویم اصطلاحی است نه حقیقی. نام دوازده ماه این تقویم از نام [[امشاسپندان]] و [[ایزدان]] زرتشتی گرفته شده‌است و در [[گاه‌شماری رسمی ایران]] که امروزه کاربرد دارد نیز با کمی تغییر باقی مانده‌است.

* '''سپندارمذگان''' = سفندارمذ روز (۵) در ماه سپندارمذ

گاهشماری بهیزکی نزد [[نجوم|منجمان]] و [[موبد|موبدان]] شناخته شده بود. چنانکه در بخش گاهشماری سیار گفته آمد آن گاهشماری هر چهار سال یک روز عقب می‌افتاد یعنی هر ۱۲۰ سال یک ماه. در گاهشماری وهیزکی برای جبران این عقب‌افتادگی و نزدیک نگاه داشتن سال وهیزکی به سال شمسی حقیقی هر ۱۲۰ سال یک ماه به سال می‌افزودند از این رو [[نوروز]] دوباره با نوروز نجومی (به طور تقریبی) تطبیق می‌یافت.

این سؤال مطرح می‌شود که چرا برای جبران این کاستی ۱۲۰ سال درنگ کردندی و چرا هر چهار سال یک روز به سال اضافه نکردندی. پاسخ به تعصبات مذهبی مربوط می‌شود. زرتشتیان برای هر یک از روزهای ماه‌های سی‌روزه اوراد، ادعیه و مناسکی می‌داشته‌اند. همچنین در هر یک از پنج روز اندرگاه یکی از پنج گاه مقدس گاهان زرتشت را می‌خوانده‌اند. از این رو نمی‌توانسته‌اند/نمی‌خواسته‌اند تعداد روزهای سال را کم و زیاد کنند. این دلیلی‌است که [[ابوریحان بیرونی]] آورده‌است.<ref>رضی ۵۸–۵۹ که بخشی از ترجمهٔ فارسی ''آثار الباقیه'' را نقل کرده‌است.</ref> با این حال در بعضی منابع اشاره‌ای به کبیسه‌های چهار ساله هم شده‌است. یعنی اندرگاه را به جای پنج روز شش روز می‌داشته‌اند و به این روز ششم ''اَوَرْداد'' به معنی روز زیادی می‌گفتتند.<ref> هاشم رضی در ''گاهشماری و جشن‌های ایران باستان'' دو منبع یکی دست‌اول و دیگری دست‌دوم را نام می‌برد که به این امر اشاره داشته‌اند. (ص ۵۲) [پاورقی] منبع دست دوم The Zoroastrian Calendar (Spiegel Memorial, Volume.) Bombay, 1908 و بحار الفضایل تألیف سال ۷۶۴ یزدگردی در فصل سوم که در Cama: ''Memorial, Bombay, 1900'' به آن اشاره شده‌است.</ref>