رهبری سازمان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رهبری''' (در برخی از متون '''هدایت''') یکی از پنج وظیفه اصلی [[مدیریت|مدیران]] محسوب می‌شود.<ref name="کونتز، اصول مدیریت">کونتز، اصول مدیریت</ref> رهبری یعنی هنر نفوذ بر زیردستان به‌نحوی که آنها به‌صورت داوطلبانه و از روی رغبت فعالیت‌های از پیش تعیین‌شده‌ای را در چارچوب اهداف معینی انجام دهند.<ref name="الوانی، مدیریت عمومی">الوانی، مدیریت عمومی</ref> برخی از صاحب‌نظران، رهبری را یکی از وظایف مدیران قلمداد می‌کنند <ref> name="کونتز، اصول مدیریت<"/ref> درحالی‌که در مقابل، برخی، رهبری را بسیار فراتر از مدیریت می‌دانند و معتقدند که رهبران سازمان‌ها الزاماً مدیران سازمان‌ها نیستند.

برخی از صاحب‌نظران، رهبری را ارتباط بین گروهی از افراد می‌دانند که طی آن، یک نفر می‌کوشد دیگران را به سمت هدف مشخصی سوق دهد. همچنین به عبارت ساده‌تر می‌توان رهبری را [[فرایند|فرایندی]] تعریف کرد که طی آن مدیریت سازمان می‌کوشد تا با [[انگیزش|ایجاد انگیزه]] و ارتباط موثر، کارکنان را از روی علاقه و میل به انجام وظایف سازمانی ترغیب کنند و رسیدن به اهداف سازمانی را تسهیل نمایند.<ref> name="الوانی، مدیریت عمومی<"/ref>

در عین حال، صاحب‌نظران معتقدند که رهبران، پیشاپیش گروه می‌ایستند و با استفاده از حداکثر توانایی‌های خود، به [[گروه]] کمک می‌کنند که به اهداف مورد نظر دست یابند.<ref> name="کونتز، اصول مدیریت<"/ref>

برخی از طبقه‌بندی‌ها، رهبران و سبک‌های رهبری را بر اساس میزان استفاده از اقتدار طبقه‌بندی می‌نمایند. بر این اساس در یک سوی طیف، ''رهبران مستبد'' قرار دارند که فرمان می‌دهند و اطاعت می‌خواهند. آنها این کار را بر اساس توانایی پاداش دادن و تنبیه کردن افراد خود انجام می‌دهند. در سوی دیگر طیف، رهبرانی هستند که از قدرت خود خیلی کم استفاده می‌کنند و به زیردستان خود درجه بالایی از استقلال می‌دهد.سبک بینابینی نیز ''رهبری مردم‌سالار'' است که برای تصمیم‌گیری، با زیردستان خود مشورت می‌کند و درنهایت تصمیم‌گیری می‌نماید. در عین حال سبک‌های میانه دیگری نیز وجود دارند که از جمله می‌توان به ''رهبری مستبد خیرخواه'' و ''رهبری حامی'' اشاره کرد.<ref> name="کونتز، اصول مدیریت<"/ref>

بر اساس مطالعاتی که در [[دانشگاه میشیگان]] صورت گرفت، چهار سیستم مدیریت شناسایی شده است. این سیستم‌ها دارای شباهت به '''سبک‌های مدیریت مبتنی بر استفاده از اقتدار''' هستند. بر این اساس، چهار سیستم رهبری در سازمان‌ها وجود دارد: ''مدیریت استثماری-استبدادی''، ''مدیریت خیرخواهانه-استبدادی''، ''مدیریت مشاوره‌ای'' و ''سیستم مشارکت گروهی''.<ref> name="کونتز، اصول مدیریت<"/ref>

رویکرد ''شبکه مدیریت'' برای شناسایی سبک‌های مدیریت، به‌وسیله ''رابرت بلیک'' و ''جین موتون'' مطرح شده است.این مدل شامل دو محور ۹خانه‌ای عمود می‌باشد که محور عمودی نشان‌دهنده توجه به افراد و محور افقی نشان‌دهنده توجه به [[تولید]] است. حرکت در محورها به سمت راست و بالا نشان‌دهنده افزایش توجه رهبر است. بر این اساس چهار سبک افراطی رهبری در چهار گوشه محور شناسایی می‌شود <ref> name="کونتز، اصول مدیریت<"/ref>:

بر اساس این رویکرد، کارآمدترین رهبران کسانی هستند که به زیردستان کمک می‌کنند تا هم به هدف‌های سازمان و هم به هدف‌های خصوصی دست بیابند. آنها شفافیت لازم را در تعریف پست‌ها و سمت‌های سازمانی به‌وجود می‌آورند و به افراد گروه برای تعیین اهداف کمک می‌کنند. آنها در عین حال موانع پیش رو را برای دستیابی به اهداف از بین می‌برند.<ref> name="کونتز، اصول مدیریت<"/ref>