'''روانکاوی''' نظریه‌ای دربارهٔ عملکرد [[ذهن]]، [[اختلال‌های روانی]] و نام شیوه‌ای [[روان‌درمانی]] است که بر این فرض اساسی استوار است که بیشتر فعالیت‌های ذهنی و پردازش آنها در [[ناخودآگاه]] رخ می‌دهد.<ref>خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک (جلد1). نویسنده: سادوک؛ مترجمان: دکتر رضاعی؛ ناشر: ارجمند؛ موضوع: روانپزشکی، پزشکی بالینی؛</ref>{{سرخط}} تعریف داده شده از کتاب خلاصه روانپزشکی تعریف درستی از روانکاوی نیست، «روانکاوی اصلا یک روش درمانی نیست. در واقع روانکاوی یک روش ورای درمانی است و به همین دلیل قطعی‌ترین نوع درمان است».<ref name="ReferenceA">کدیور، میترا. مکتب لکان، روانکاوی در قرن بیست و یکم، ناخودآگاه را درمان نمی‌کنند،انتشارات اطلاعات، 1381</ref> «باید تأکید کنم که روانکاوی یکی از انواع روان درمانی نیست و اساساً با تمام آنها متفاوت است. درست است که در بسیاری از کتاب‌های معتبر دانشگاهی روانکاوی یکی از انواع روان درمانی قلمداد شده است ولی توجه داشته باشید که این کتاب‌ها را روانکاوان ننوشته‌اند بلکه روانشناسان یا روانپزشکان به رشته تحریر درآورده‌اند و برداشت خودشان را از روانکاوی ارائه داده‌اند.»<ref>کدیور،میترا. مکتب لکان، روانکاوی در قرن بیست و یکم، ناخودآگاه را درمان نمی‌کنند،انتشارات اطلاعات، 1381<name="ReferenceA"/ref>{{سرخط}}سوءتفاهم در مورد مفاهیم فرویدی بقدری جدی شد و این مفاهیم ارزشمند تا اندازه‌ای دستخوش تحریف شد که «لکان قسمت اعظم عمر خود را صرف سه کلمه کرد: بازگشت به فروید و با این تلاش تئوری فروید را به منتها درجه گسترش داد.»<ref>کدیور، میترا. مکتب لکان، روانکاوی در قرن بیست و یکم، انتشارات اطلاعات، 1381، یک مقدمه</ref> و فروید می‌گوید: "ما نمی‌توانیم بگوییم چه وقت یا کجا هر قطعه کوچک از دانش تبدیل به قدرت و به علاوه تبدیل به قدرت درمانی خواهد شد.»<ref>از مقاله «روانکاوی و روانپزشکی»، سخنرانی سیزدهم ایراد شده در پنج‌شنبه‌های فرویدی</ref> «همان‌طور که می‌دانید آنالیز به عنوان یک روش درمان پایه‌گذاری شده؛ ولی حالا خیلی از آن سرریزتر شده است اما اساس خود را ترک نکرده و هنوز به ارتباطش با بیماران، برای عمیق‌تر کردن آن و رشد بیشتر، ادامه می‌دهد.»<ref>مقاله «توضیحات، کاربردها و راهکارها» زیگموند فروید، ۱۹۳۲، http://freudianassociation.ir/مقاله-توضیحات،-کاربردها-و-راهکارها/</ref> «به شما گفته‌ام که روانکاوی به عنوان یک روش درمان آغاز شد؛ اما من نمی‌خواهم آن را به عنوان یک روش درمان به شما توصیه کنم؛ بلکه بر اساس حقایقی که در آن وجود دارد، بر اساس اطلاعاتی که در مورد بیشترین دغدغه‌های بشر به ما می‌دهد ـ یعنی ماهیت خودش ـ و بر اساس ارتباطاتی که بین فعالیت‌های بسیار متفاوت انسان آشکار می‌کند.<ref>توضیحات، کاربردها و راهکارها» زیگموند فروید، ۱۹۳۲، http://freudianassociation.ir/مقاله-توضیحات،-کاربردها-و-راهکارها/</ref> {{سرخط}}برای آشنایی با روانکاوی نیاز به منابع دقیق و تحریف نشده در مورد روانکاوی به زبان پارسی داریم، منبعی که به یک روانکاو واقعی ارجاع داده شود نه به یک روانشناس یا روانپزشک؛ در آن صورت خواهیم دید متأسفانه میزان تحریف در مفاهیم روانکاوی مانند: تداعی آزاد، تعبیر، تعبیر رؤیا، مقاومت، انتقال و... تا چه حد زیاد است چنانچه این اصطلاحات کاملاً از مفاهیم اصلی خود دور شده و تحریف تا جایی پیش رفته که با شگفتی می‌بینیم، روانکاوی نه بعنوان روشی پژوهشی و درمانی کاملاً مستقل از روانپزشکی و روانشناسی بلکه بعنوان یکی از روشهای روان درمانی معرفی می‌شود. ''منابع معتبر'' به زبان پارسی در مورد روانکاوی که توسط روانکاوی واقعی نوشته یا ترجمه و تصحیح شده باشد، بسیار محدود است، بنابراین، ترجمه فارسی مقالات پیشگفتار فروید بر سخنرانی‌های آشنایی با روانکاوی<ref>پیشگفتار فروید بر سخنرانی‌های آشنایی با روانکاوی، زیگموند فروید، ۱۶–۱۹۱۵، http://freudianassociation.ir/</ref> و روش روانکاوی فروید<ref>روش روانکاوی فروید، زیگموند فروید، ۱۹۰۳ http://freudianassociation.ir/</ref> می‌تواند اطلاعات معتبری در مورد آشنایی با روش روانکاوی واقعی ارائه دهد.
{{سرخط}}به عبارت دیگر روانکاوی علمی برای پرداختن عمیق‌تر و متمرکزتر به ذهن ناخودآگاه است. منظور از ناخودآگاه آن بخش از روان است که از دسترس آگاهی خارج شده‌است ولی به کنترل رفتار فرد ادامه می‌دهد.
