تمغا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تَمغا''' یا '''تمگا''' مهر و نشانی بوده که با مرکب [[سرخ]] یا [[شنگرف]] بر اسناد، نامه‌ها و فرمان‌ها می‌زدند. در متون اسلامی این واژه به صورت اَلْتَمغا، تمغاء آل، آل تمغا، آل طَمغی و یک مورد تَمْقا (تذکرةالملوک) ثبت شده‌شده است.

واژه تَمغا از [[اُیغوری|اویغوری]] به زبان مغولی راه یافته ولی معمولاً از آن به عنوان واژه‌ای [[مغولی]] - [[ترکی]] یاد می‌شود.<ref name = EIS/> برخی معتقدند اصل واژه در پارسی «تمگا» بوده‌بوده که وارد زبان‌های ترکی و مغولی شده و سپس دوباره به شکل تمغا وارد [[زبان پارسی|پارسی]] شده‌شده است.<ref>اسواران ساسانی نگارش: دکتر کاوه فرخ تصویرگر: آنگس مکبراید برگردان به پارسی: یوسف امیری سال انتشار: ۱۳۸۸ خ/ ۲۰۰۹ م. ناشر: گل آفتاب (مشهد) قطع رقعی، ۱۶۵ صفحه</ref>

آل تمغا از دو جزء آل به معنای سرخ تمغا به معنی مهر و نشان و روی هم به نوعی مهر اطلاق می‌شده است که با مرکب سرخ یا شنگرف بر اسناد، نامه‌ها و فرمان‌ها زده می‌شده‌می‌شده است. آل تمغا اصطلاحی دیوانی بوده‌بوده که با تصرف ایران و ممالک همجوار به دست مغول‌ها، به زبان فارسی راه یافت. این واژه در دوران [[ایلخانان]]، [[چوپانیان]]، [[جلایریان]] و [[تیموریان]] رایج بوده‌بوده است. اما رفته رفته از رونق افتاد و در روزگار [[صفویان]]، دیگر به عنوان یک اصطلاح دیوانی استفاده نمی‌شده‌نمی‌شده است و ظاهراً اصطلاح «نشان» جای آن را می‌گیرد.<ref name = EIS>[http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=397 مجدالدین کیوانی «آل تمغا» دائرة المعارفدائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۱۶]</ref>

== پیوند به بیرون ==

[http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=397 مجدالدین کیوانی. «''آل تمغا''» دائرة المعارفدائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۱۶]